Maść z nagietka – niezastąpiona w łagodzeniu podrażnień skóry

Maść nagietkowa jest produktem o prostym składzie. Zazwyczaj wyciąg z kwiatów nagietka lekarskiego łączy się z białą wazeliną lub parafiną stałą. Przez większość osób maść jest dobrze tolerowana, ale warto pamiętać, że może uczulać. Dotyczy to przede wszystkim osób z nadwrażliwością na rośliny z rodziny astrowatych.

Maść nagietkowa – pozyskiwanie surowca

Do produkcji maści nagietkowej wykorzystuje się kwiat oraz koszyczek nagietka, a zbiory surowca trwają od czerwca do września. Następnie kwiaty suszy się w warunkach naturalnych, w cieniu i w przewiewnych pomieszczeniach. Susz pozyskany z nagietka zawiera:

• saponiny triterpenowe
• pochodne kwasu oleanolowego
• alkohole triterpenowe oraz ich estry
• sterole
• karotenoidy
• flawonoidy
• kumarynę
• olejki eteryczne
• węglowodory alifatyczne
• związki siarki
• polisacharydy

Jak nagietek działa na skórę?

Nagietek lekarski jest rośliną jednoroczną, należącą do rodziny astrowatych. Pochodzi z obszaru Morza Śródziemnego. Ma piękne kwiaty, które mogą mieć różne barwy – od beżowej, poprzez żółtą, do intensywnie pomarańczowej. Jest ceniony nie tylko za swoją urodę, ale także za właściwości prozdrowotne, które – podobno – były doceniane już w starożytności, leczono nim stany zapalne skóry. W średniowieczu płatków nagietka używano jako przyprawy i do barwienia nabiału, z liści robiono sałatki.

Surowcem leczniczym jest kwiat nagietka, a największą wartość mają kwiaty w intensywnym, pomarańczowym kolorze. Są wykorzystywane do wyrobu maści leczniczych oraz kosmetyków dla cery wrażliwej.

Maść nagietkowa – jakie ma właściwości?

Zanim zaczniesz stosować maść nagietkową, warto zrobić próbę uczuleniową. Cienką warstwę maści nanieś na skórę w mało widocznym miejscu na ciele, np. w zgięciu łokciowym lub na brzuchu. Jeśli po 24 godzinach nie pojawią się wypryski, zaczerwienienie czy swędzenie, to znak, że możesz bez obaw stosować maść.

• Nagietek stosowany zewnętrznie działa łagodząco i przeciwświądowo i dlatego jest wykorzystywany do zwalczania stanów zapalnych skóry.
• Dzięki obecności trójterpenów przypisuje się roślinie działanie przeciwzapalne. Wiadomo także, że nagietek ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Napar z nagietka lekarskiego stosowany w formie okładów zmniejsza obrzęki.
• Maść nagietkowa ma wiele cennych właściwości i dlatego jest chętnie wykorzystywana zarówno w lecznictwie, jak i w kosmetyce, ponieważ łagodzi podrażnienia naskórka i przyspiesza jego regenerację. Jest także zalecana na zadrapania skóry.
• Maść normalizuje złuszczanie się naskórka i dlatego jest zalecana dla osób zmagających się z suchą i wrażliwą skórą.

Maść nagietkowa – zastosowanie

Nagietek lekarski w maści stosuje się zewnętrznie w przypadku podrażnień i stanów zapalnych skóry, m.in. w przypadku wysypki, zmian trądzikowych, podrażnień spowodowanych działaniem słońca lub mechanicznych.

• Maść znajduje zastosowanie przy leczeniu żylaków nóg oraz jako wsparcie w walce z rozstępami. Dzięki unikalnym właściwościom maść uelastycznia blizny, a ponieważ przyspiesza proces gojenia skóry, jest wykorzystywana w walce z odleżynami.
• Maść nagietkowa łagodzi nadwrażliwość występującą przy atopowym zapaleniu skóry. Jest też zalecana przy niewielkich odmrożeniach oraz w celu łagodzenia oparzeń słonecznych. Po konsultacji z lekarzem można ją stosować do pielęgnacji zmian skórnych po radioterapii.
• Nagietek lekarski w maści przyspiesza proces gojenia zmian skórnych występujących w łuszczycy i trądziku, także trądziku różowatym. Cienką warstwą maści można smarować miejsca objęte stanem zapalnym oraz te najbardziej narażone na przesuszanie się, czyli łokcie, kolana, dłonie i stopy. Można również nakładać ją na całą powierzchnię skóry.
• Maść wykorzystywana jest do leczenia zapaleń skóry, zwłaszcza tych przewlekłych, przebiegających ze świądem, pieczeniem i znaczną suchością.
• Sprawdza się jako lek przy urazach, bo dzięki niej szybciej znikają siniaki i wybroczyny podskórne. W przypadku stłuczeń cienką warstwę maści należy nanosić na skórę 2–3 razy dziennie.
• Maść nagietkowa bywa używana do likwidowania odcisków i modzeli na stopach, bo dobrze zmiękcza zrogowaciałą skórę. Po starannym umyciu stóp należy delikatnie wcierać preparat w odciski i modzele.
• Mało kto wie, że maść nagietkowa to także doskonały kosmetyk przeciwzmarszczkowy, który można stosować do pielęgnacji twarzy i dekoltu. Warto dodać, że maść likwiduje także przebarwienia i poprawia koloryt skóry. Poza tym dobrze nawilża i ujędrnia skórę. Preparat najlepiej stosować na noc, a kuracja powinna trwać co najmniej kilka tygodni.
• Maść nagietkową można z powodzeniem zastosować do łagodzenia podrażnień skóry w okolicach intymnych. Nie ma też przeciwwskazań do stosowania maści pod oczy.

Maść nagietkowa – przeciwwskazania

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania maści jest uczulenie oraz nadwrażliwość na składniki w niej zawarte, także na substancje pomocnicze. Aby uniknąć reakcji krzyżowych, maści nagietkowej nie powinny aplikować na skórę osoby uczulone na arnikę, rumianek i jeżówkę.

Maści nie należy używać na otwarte rany ani na rozległe uszkodzenia skóry.

Podczas karmienia piersią nie powinno się stosować maści do łagodzenia stanu zapalnego brodawek sutkowych, a w okresie ciąży korzystanie z leku należy skonsultować z lekarzem. Zakaz stosowania maści nagietkowej w ciąży i podczas karmienia wynika głównie z tego, że nie ma danych na temat działań niepożądanych w tych okresach życia kobiety. Dotychczas nie robiono stosownych badań.

Chcąc korzystać z maści nagietkowej, zawsze należy przestrzegać zasad przechowywania produktu leczniczego, aby niewłaściwe warunki nie wpłynęły na jego skład chemiczny. Dane dotyczące działań niepożądanych maści nagietkowej są dość skąpe, ale lepiej zachować ostrożność. Warto zapoznać się z ulotką lub informacją na opakowaniu, która zawiera wskazania do stosowania produktu. Maść przeznaczona jest do stosowania zewnętrznego.

Ile kosztuje maść nagietkowa?

Cena zależy od producenta i wielkości opakowania. Większość dostępnych w aptekach i sklepach zielarskich maści w 20-gramowej tubce kosztuje około 10 złotych. Teoretycznie niewiele. Jednak jeśli chcemy pielęgnować nią większe obszary ciała, np. zwalczać rozległe stany zapalne skóry, może się okazać, że kuracja nie jest wcale taka tania.

Najpopularniejsze produkty zawierają substancję czynną o nazwie Calendula officinalis. 20 g maści zawiera 1,4 g nalewki macierzystej z nagietka lekarskiego oraz substancję pomocniczą, czyli wazelinę białą. W składzie można znaleźć także etanol. Maść wysokiej jakości zawiera w swoim składzie co najmniej 700 mg ziela w 1 g gotowego produktu leczniczego. Warto zwrócić na to uwagę, ponieważ stosując pełnowartościową maść, osiągniemy lepsze rezultaty terapeutyczne.

Źródła:

1. Arnal-Schnebelen, B., Goetz, P., Paris, M. (2005). Lecznicze dary natury: 200 uzdrawiających ziół. Warszawa: Reader’s Digest Przegląd.
2. Strzelecka, H., Kowalski, J. (red.) (2020). Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Warszawa: Wydawnictwo PWN.