Pulsoksymetr to w ostatnim czasie jeden z najbardziej popularnych sprzętów medycznych. Stosowany jest między innymi na oddziałach covidowych we wszystkich szpitalach, lekarze POZ zalecają jego używanie pacjentom leczącym się w domu, wiele osób kupuje go także na wszelki wypadek, by mieć go pod ręką, gdy koronawirus pojawi się w ich rodzinie.
Jednym z objawów infekcji COVID-19 może być bowiem duszność, czyli odczucie braku powietrza, która jest najczęstszym wskazaniem do hospitalizacji. Jednak w stresie towarzyszącym infekcji, czasem trudno odróżnić rzeczywiste niedotlenienie od subiektywnego wrażenia spowodowanego np. lękiem. Jeśli zatem ktoś chciałby mieć możliwość obiektywnej i rzetelnej oceny sytuacji w takim przypadku, powinien kupić właśnie pulsoksymetr.
Koronawirus i COVID-19 – aktualny stan wiedzy
Spis treści
Jak działa pulsoksymetr?
To urządzenie mierzy nasycenie tlenem hemoglobiny we krwi (tzw. saturację). Pulsoksymetr składa się ze źródła światła oraz czujnika sprawdzającego stopień jego absorpcji (pochłaniania) – gdy czerwony barwnik krwi wysycony jest tlenem, ma inne właściwości optyczne niż wówczas, gdy nie transportuje tego życiodajnego pierwiastka. Im więcej krwinek z tlenem tym wyższa jest saturacja – wynik wyrażany jest w procentach. Jednocześnie urządzenie pokazuje częstotliwość pracy serca, czyli puls.
Jaki pulsoksymetr kupić?
Najczęściej używany pulsoksymetr napalcowy przypomina klips do bielizny – wystarczy włożyć do środka palec (ręki lub nogi), można też przypiąć go do skrzydełka ucha lub nosa i poczekać na wyświetlenie się wyniku na ekranie. Ale są również modele, które składają się z prostego czujnika klipsowego i monitora (wyświetlacza) zamontowanego na specjalnej opasce przymocowanej do nadgarstka (pulsoksymetr nadgarstkowy). W szpitalach i innych placówkach medycznych stosowane są znacznie bardziej skomplikowane urządzenia tzw. pulsoksymetry stacjonarne.
Do domu najlepiej kupić najprostszy pulsoksymetr na palec. Cena tego urządzenia obecnie wynosi ok. 100-200 zł (w zależności od producenta).
Koronawirus a choroby współistniejące
Saturacja – jak ją zmierzyć i jakie są normy?
Aby rozpocząć pomiar trzeba włączyć pulsoksymetr i odczekać chwilę, aż zacznie działać. Jeśli ręce (lub nogi) są zimne, warto w tym czasie je rozgrzać, na przykład pocierając mocno skórę – to pomaga przywrócić prawidłowy przepływ krwi konieczny do tego, by wynik badania był wiarygodny.
Paznokcie nie powinny być pomalowane, przeszkodą w pomiarze są również tipsy. Następnie otwiera się klips i wkłada palec do środka. Po kilku sekundach na ekranie pojawiają się cyferki oznaczające procentowe wysycenie krwi tlenem oraz ilość uderzeń serca na minutę.
- Wartość prawidłowa, jaką powinien wskazać pulsoksymetr to 95–100 proc. Każdy wynik poniżej 95 proc. jest niepokojący, gdyż oznacza niedotlenienie. Jeśli nie jest to jedynie chwilowy spadek, a taki poziom saturacji utrzymuje się dłużej niż kilka minut, warto zasięgnąć porady lekarza.
- Jeśli saturacja spada poniżej 92 proc. konieczne jest pilne wezwanie karetki (wiele modeli pulsoksymetru wydaje zwykle wówczas głośny alarmujący dźwięk).
Uwaga! U osób powyżej 75- 80 lat oraz u palaczy papierosów ilość nasyconych tlenem krwinek może być nieco mniejsza – nawet ok. 90-93 proc. Organizm przyzwyczaja się do takiego poziomu dotlenienia i funkcjonuje z nim prawidłowo. Taka osoba może wymagać tlenoterapii, gdy wartość saturacji spada poniżej 90–87 proc.
Położna Izabela Dembińska: poród i połóg w czasie pandemii koronawirusa
Jak rozpoznać, czy to duszność?
Zwykle ten objaw nie pojawia się na początku choroby, a dopiero po kilku jej dniach. Jest więc czas na to, by zamówić pulsoksymetr np. przez internet. Jeśli jednak nie go mamy, duszność można podejrzewać wówczas, gdy:
- liczba oddechów na minutę u osoby dorosłej przekracza 30, u dzieci poniżej roku więcej niż 50 oddechów, u starszych (powyżej roku) ponad 40 oddechów
- zauważalne jest zaangażowanie dodatkowych mięśni oddechowych (porusza się cała klatka piersiowa, brzuch, a nawet barki);
- pojawia się uczucie ucisku w klatce piersiowej
- chory ma wrażenie, że nie może zaczerpnąć powietrza do końca (ma uczucie niepełnego wdechu)
- nie może powiedzieć całego zdania (albo np. policzyć do 10) bez konieczności zrobienia przerwy
- jest też tak osłabiony, że trudność sprawia mu przejście kilku metrów
Pojawienie się duszności jest sygnałem, że np. rozpoczyna się zapalenie płuc, a w takiej sytuacji niewydolność oddechowa może się szybko pogłębiać. Dlatego jest to jeden z najpoważniejszych objawów infekcji koronawirusowej i wskazanie do szybkiego szukania pomocy.
Inne objawy, które powinny skłonić do natychmiastowego wezwania karetki w przebiegu COVID-19 to: puls poniżej 40 lub powyżej 120 oraz ciśnienie skurczowe poniżej 70 mmHg lub wyższe niż 200 mmHg.
Jak chronić dzieci przed koronawirusem?
Jak zmniejszyć duszność?
Podczas oczekiwania na karetkę można sobie pomóc przyjmując zalecaną przez lekarzy pulmonologów pozycję zmniejszającą duszność, czyli tzw. siad woźnicy.
- Usiądź na krześle, połóż łokcie na kolanach i złącz dłonie. Naciskaj łokciami na kolana, dzięki temu ułatwisz sobie oddychanie przeponowe (do pracy przeponą zużywamy mniej tlenu niż do oddychania klatką piersiową). Przy wdechu staraj się wypchnąć brzuch, przy wydechu go wciągnąć. Nabieranie powietrza powinno być dwa razy dłuższe niż wypuszczanie.
Uwaga! Duszność zwykle jest silniejsza, gdy leżymy, zmniejsza się w pozycji siedzącej, dlatego czasem wystarczy podnieść się z łóżka i usiąść przy stole opierając na nim łokcie.
Źródło:
Aktualne informacje o COVID-19 znajdziesz tutaj:
- https://www.gov.pl/web/koronawirus
- https://pacjent.gov.pl/
- https://www.gov.pl/web/zdrowie
- https://twitter.com/MZ_GOV_PL
- https://github.com/CSSEGISandData/COVID-19
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
- https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19
- https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/counterterrorism-and-emerging-threats/coronavirus-disease-2019-covid-19
- https://www.pap.pl/szczepionka-covid-19
- https://pl.wikipedia.org/wiki/COVID-19
