Żyworódka pierzasta jest rośliną wiecznie zieloną. Jej ojczyzną jest Madagaskar. W swoich warunkach naturalnych może osiągnąć nawet około metra wysokości, lecz w warunkach domowych mieści się w zwykłej doniczce. Naturalnie rośnie również w Australii i Oceanii, Nowej Zelandii i krajach Ameryki Środkowej.
Spis treści
Rodzaje żyworódek
Żyworódki należą, podobnie jak aloes, do rodziny sukulentów. I tak jak aloes, cechują się grubymi, mięsistymi liśćmi, wypełnionymi soczystym miąższem. Istnieją różne odmiany żyworódki. Do najbardziej znanych należą:
- Kalanchoe pinnata, czyli żyworódka pierzasta – bohaterka niniejszego artykułu, roślina znana z wielu prozdrowotnych właściwości.
- Kalanchoe daigremontiana
- Kalanchoe tubiflora – roślina doniczkowa, typowo ozdobna
Żyworódki różnią się nie tylko wyglądem liści, ale też pod względem zastosowania. Żyworódkę pierzastą można stosować zarówno doustnie, jak i zewnętrznie, podczas gdy żyworódki Daigremonta można używać wyłącznie do stosowania zewnętrznego. W odpowiedzi na pytanie, która żyworódka jest lecznicza, zdecydowanie należy wskazać żyworódkę pierzastą.
Żyworódka – właściwości lecznicze
Lecznicze właściwości żyworódki związane są z jej bogatym składem chemicznym. Żyworódka zawiera wiele cennych biopierwiastków, wśród których wymienić można między innymi takie sole mineralne, jak: potas, magnez, krzem, mangan, cynk, miedź, glin, żelazo, bor oraz selen. Poza tym znajdziemy tu takie związki jak: flawonoidy, katechiny, polisacharydy, witaminę C, kwas bursztynowy, kwas jabłkowy i kwasy fenolowe.
Obecność tych związków warunkuje liczne właściwości lecznicze i wskazania do stosowania żyworódki. Żyworódka pierzasta posiada właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze. Ponadto poprawia funkcje układu immunologicznego, działa ogólnie wzmacniająco na organizm, posiada właściwości detoksykujące, pobudza gojenie się i regenerację uszkodzonych tkanek, przyspiesza gojenie się zranień, uszkodzeń skóry i błon śluzowych, zmniejsza obrzęki, wpływa korzystnie na produkcję krwi, wykazuje pozytywny wpływ na serce i układ krążenia.
Jak widać, żyworódka pierzasta to roślina cechująca się trudnymi do przecenienia korzyściami dla zdrowia. Właściwości lecznicze żyworódki zapewniają jej zastosowanie w wielu dolegliwościach. Surowiec leczniczy stanowi tu całe, świeże ziele żyworódki, ale również sok z żyworódki oraz nalewka. Z liści żyworódki można także pozyskać macerat, postać do zastosowania zewnętrznego.
Żyworódka – zastosowanie
Sok z żyworódki pierzastej może być wykorzystywany zarówno do picia, jak i do użytku zewnętrznego – na skórę i na błony śluzowe. Kiedy możemy wykorzystać właściwości lecznicze żyworódki?
Żyworódka pierzasta – na co pomaga?
Żyworódka pomaga przede wszystkim we wszelkiego rodzaju dolegliwościach i chorobach skórnych. Pobudza gojenie się i regenerację chorych tkanek, zatem znajduje zastosowanie w takich sytuacjach jak: leczenie trudno gojących się ran, odleżyn, odmrożeń oraz oparzeń, w tym oparzeń spowodowanych promieniami rentgenowskimi oraz oparzeń słonecznych. Kompres nasączony sokiem lub maść z żyworódki możemy przykładać na rozmaitego rodzaju zmiany ropne, stany zapalne oraz miejsca objęte zmianami grzybiczymi.
Inne zastosowania żyworódki to choroby kobiece – roślina ta skuteczna jest np. w nadżerkach szyjki macicy, a także w grzybicy błon śluzowych narządów płciowych.
Sok z żyworódki pierzastej można także stosować do płukania jamy ustnej – w stanach zapalnych gardła i błon śluzowych. Żyworódka pomaga również w przypadku paradontozy i przy infekcjach grzybiczych, a także likwiduje nieprzyjemny zapach z ust. Podobnie, jeżeli uskarżamy się na krwawienie z dziąseł – tu pomocny może okazać się albo sok użyty do płukania jamy ustnej lub po prostu kawałek liścia żyworódki, który należy powoli i dokładnie przeżuwać.
Sok z żyworódki lub żucie jej liści wskazane jest także w różnych infekcjach górnych dróg oddechowych. Nie tylko działa wtedy przeciwzapalnie i przeciwbólowo, ale też istotnie podnosi odporność, co sprzyja szybszemu poradzeniu sobie z chorobą. Żyworódkę można więc stosować np. w przeziębieniu z katarem, anginie, stanach zapalnych gardła, czy pomocniczo w zapaleniu oskrzeli.
Zewnętrznie sok z żyworódki można stosować również wtedy, gdy dokuczają nam hemoroidy i świąd odbytu.
Po sok z żyworódki warto sięgnąć również w takich sytuacjach, gdy zmagamy się z różnymi chorobami skóry, jak egzema, trądzik czy liszaje. Okład ze zmiażdżonych, świeżych liści żyworódki możemy przyłożyć na stłuczenia, miejsca dotknięte jakimś urazem lub obrzęknięte.
Właściwości soku z żyworódki pozwalają użyć jej również w postaci kropli, które można zaaplikować np. do nosa lub uszu. Kilka kropli soku wkraplamy do ucha, objętego stanem zapalnym albo do nosa, gdy dokucza nam katar, wodnista lub ropna wydzielina. Żyworódka pomaga poradzić sobie ze stanem zapalnym w przebiegu infekcji ucha lub nieżytu nosa.
Kompresy nasączone sokiem z żyworódki można przykładać na powieki w przebiegu alergicznego lub infekcyjnego zapalenia spojówek.
Sok z żyworódki pierzastej wykazuje korzystne działanie także w przypadku, gdy cierpimy na bóle reumatyczne lub bóle głowy. W takiej sytuacji można zastosować żyworódkę jednocześnie doustnie, w postaci kropli do picia, jak i zewnętrznie – wcierając w miejsca objęte dolegliwościami sok z rośliny.
Warto stosować żyworódkę także w ukąszeniach owadów. Posmarowanie podrażnionego miejsca sokiem z żyworódki pomoże szybciej złagodzić dokuczliwy świąd, zmniejszyć obrzęk i zaczerwienienie oraz pozbyć się piekącego bólu.
Żyworódka do picia – kiedy stosować?
Sok z żyworódki pierzastej może być z powodzeniem wykorzystywany do użytku wewnętrznego. Po produkty z żyworódki warto sięgnąć w celu wzmocnienia organizmu, jeśli chcemy poprawić funkcjonowanie naszego układu odpornościowego, jesteśmy wyczerpani po chorobie lub dokucza nam ogólne osłabienie organizmu i spadek odporności.
Żyworódka wykazuje działanie wzmacniające także w przebiegu wyniszczających organizm chorób, jak np. choroby nowotworowe, czy niedokrwistość oraz wszelkie schorzenia, w przebiegu których dochodzi do osłabienia organizmu na poziomie fizycznym.
Roślinę można także stosować w leczeniu takich przypadłości, jak wrzody żołądka i jelit oraz inne stany zapalne i choroby układu pokarmowego. Żyworódka znalazła swoje zastosowanie również w chorobach serca, ale w tym przypadku ostrożność muszą zachować te osoby, które z powodu choroby serca przyjmują glikozydy nasercowe, ponieważ preparaty z żyworódki mogą wchodzić z nimi w interakcje.
Żyworódka pierzasta – przeciwwskazania
Produkty z żyworódki są przeciwwskazane u kobiet w ciąży. Związki zawarte w roślinie mogą bowiem nasilać skurcze macicy i zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu.
Gotowy sok z żyworódki jest najczęściej konserwowany alkoholem. Produktu tego zatem nie powinny spożywać dzieci, kobiety ciężarne oraz matki karmiące piersią.
Ostrożność w przyjmowaniu żyworódki powinny zachować także osoby cierpiące na choroby serca i przyjmujące leki nasercowe. Preparaty z żyworódką mogą również nasilać działanie niektórych leków, takich jak: barbiturany, glikozydy nasercowe (np. digoksyna), leki immunosupresyjne lub leki działające na ośrodkowy układ nerwowy, np. leki nasenne, uspokajające, niektóre środki przeciwbólowe.
Żyworódka – jak stosować?
Liście żyworódki pierzastej można wykorzystać do sporządzenia z nich leczniczego soku, nalewki lub maści. Znakomicie zadziałają także świeże, rozbite tłuczkiem liście rośliny, które przykłada się na chore, bolesne, urażone miejsca.
Sok z żyworódki
Sok z żyworódki możemy stosować doustnie – wówczas należy pić 1 łyżkę stołową (około 20-30 kropli soku) rozmieszaną w niewielkiej ilości wody, 2-3 razy dziennie. Sok stosujemy również zewnętrznie – do okładów, przemywania ran, stłuczeń oraz chorych i uszkodzonych miejsc na skórze lub błonach śluzowych.
Nalewka z żyworódki
Nalewkę sporządzamy zalewając 1 szklankę rozdrobnionych, świeżych liści żyworódki 3 szklankami 40% alkoholu. Odstawiamy na tydzień w ciemne miejsce, następnie przecedzamy przez gazę i nalewka jest gotowa do użycia. Należy pić 2 x dziennie po 10 ml (1 łyżka stołowa).
Maść z żyworódki
Aby uzyskać maść z żyworódki trzeba zmieszać sok (gotowy lub własnoręcznie przygotowany z liści) z tłustym podłożem. W warunkach domowych nadaje się do tego nawet zwykły smalec, chociaż najlepiej użyć takich nośników jak olej lniany, olej konopny lub tran. Żyworódka wchodzi z nimi w synergizm, co oznacza, że jej działanie będzie jeszcze skuteczniejsze, jeśli zmieszamy ją z tymi właśnie produktami. W tej postaci można stosować ją na rany, wypryski, oparzenia i inne dolegliwości skórne. Warto posiadać taką maść w swojej domowej apteczce.
Żyworódka również dobrze „współpracuje” z miodem, propolisem, mleczkiem pszczelim, aloesem oraz żywokostem. Dlatego dobrze jest uzupełnić jej preparaty powyższymi produktami. Miodu i innych produktów pszczelich można dodać np. do soku z żyworódki do picia, a wyciągiem z aloesu lub żywokostu można uzupełnić działanie zewnętrzne żyworódki.
Żyworódka w kosmetyce
Żyworódka pierzasta znalazła zastosowanie także w preparatach kosmetycznych. Wykorzystuje się tutaj jej właściwości przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. Ma działanie rozjaśniające cerę, nawilżające i odżywcze, dobrze pielęgnuje cerę trądzikową, ze skłonnością do przetłuszczania się, hamuje łojotok, zmniejsza przebarwienia. Działa wybielająco, potrafi nawet w znacznym stopniu wybielić piegi. Jej działanie bakteriobójcze przydaje się przy trądziku różowatym i rumieniu.
Żyworódka – jak pielęgnować?
Ze względu na niezwykłe właściwości lecznicze żyworódki, jak i na łatwość jej hodowania w domu, warto zdecydować się na samodzielną uprawę żyworódki pierzastej w doniczce. Jest ona mało wymagającą rośliną i jej uprawa nie stanowi większego problemu.
Ponieważ pochodzi z ciepłych krajów, żyworódka nie toleruje chłodu i najbardziej lubi stanowiska w ciepłym, jasnym miejscu, najlepiej na parapecie okna od strony południowej. Jednak trzeba chronić ją przed bezpośrednim, silnym promieniowaniem słonecznym, szczególnie podczas upałów. Najgorzej znosi stojącą w doniczce wodę i dużą wilgotność powietrza. W takich warunkach staje się podatna na zachorowanie albo na inwazję szkodników. Jeżeli więc chcemy uprawiać żyworódkę na zewnątrz, np. na tarasie, balkonie lub w ogródku, powinniśmy chronić ją przede wszystkim przed deszczem, a także wiatrem.
Żyworódka bowiem, jako sukulent, ma zdolność gromadzenia sporej ilości wody w swoich liściach, dlatego nie potrzebuje za dużo podlewania i dobrze znosi okresy suszy.
Żyworódka – rozmnażanie
Żyworódki zawdzięczają swoją nazwę szczególnemu sposobowi, w jaki się rozmnażają. Niektóre z nich (np. Daigremonta) wytwarzają na brzegach liści charakterystyczne wypustki, zwane rozmnóżkami, przez które po opadnięciu na ziemię od razu się zakorzeniają, wyrastając w nową roślinę.
Jednak żyworódka pierzasta, w odróżnieniu od innych gatunków Kalanchoe, nie rozwija się \ z rozmnóżek. Młode roślinki powstają z liścia, który opadł na podłoże, a między jego ząbkami wytwarzają się nowe żyworódki. Dzięki zapasom wody w liściu, potrafią one szybko wykształcić system korzeniowy. Można więc powiedzieć, że żyworódka rozmnaża się praktycznie bez naszego udziału.
Źródła:
- https://succulentalley.com/kalanchoe-benefits/
- https://scialert.net/fulltext/?doi=jm.2011.322.327
- https://www.thehealthboard.com/what-are-the-medical-uses-of-kalanchoe-pinnata.htm
- https://www.lifepersona.com/15-incredible-benefits-of-kalanchoe-for-health
- https://biotechnologia.pl/farmacja/zyworodka-pierzasta-panaceum-z-parapetu,15868
- https://www.kuzdrowiu.pl/ziola/zyworodka-pierzasta/
- https://stronazdrowia.pl/zyworodka-pierzasta-i-daigremonta-wlasciwosci-lecznicze-zastosowanie-i-przeciwwskazania-jak-stosowac-nalewke-sok-i-masc-z/ar/c14-14485401
- https://rozanski.li/2309/zywordka-pierzasta-bryophyllum-pinnatum-lamarck-oken-w-medycynie-ludowej/
- https://twojogrodek.pl/Zyworodka-pierzasta-uprawa-zastosowanie-nalewka
