Pigwa jest uprawiana w Polsce i innych krajach Europy oraz Azji. Zbiera się ją od września do października. Oznaką, że owoce nadają się do zerwania, jest zmiana ich zabarwienia: z jasnożółtych stają się złociste. Ponadto zaczynają intensywnie pachnieć, co stanowi jeden z najmilszych dla nosa symboli jesieni.
Pigwa pospolita bywa mylona z owocami pigwowca. Są one do siebie podobne, jednak różnią się wielkością. Pigwa miewa rozmiar mandarynki czy niewielkiej gruszki, a pigwowiec – orzecha włoskiego. Jednak zastosowanie obu owoców i ich właściwości zdrowotne są prawie identyczne.
Spis treści
Dlaczego warto robić przetwory z pigwy?
Owoce pigwy mają cierpki smak oraz wyraźny, przyjemny aromat. Zawierają kwasy organiczne, garbniki, błonnik oraz kilka niezbędnych witamin (m.in. z grupy B) i minerałów. Jeden owoc zapewnia 15 procent dziennego zapotrzebowania na witaminę C, która jest niezbędna dla zdrowego, dobrze funkcjonującego układu odpornościowego. Wapń i potas wpływają na prawidłowe funkcje układu mięśniowego i nerwowego. Żelazo zmniejsza odczucie zmęczenia, a mangan chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
Pigwa jest również bogatym źródłem przeciwutleniaczy. Niektóre z nich, np. kwercetyna, zmniejszają stany zapalne i zapobiegają chorobom przewlekłym. Przetwory z pigwy przydadzą się do łagodzenia nudności i wymiotów we wczesnej ciąży. A sok z tego owocu hamuje rozwój Helicobacter pylori – bakterii wywołującej wrzody żołądka.
Co można zrobić z pigwy?
Zapach pigwy jest kuszący, jednak nie polecamy jedzenia jej na surowo. Owoce są twarde, kwaśne cierpkie i mało soczyste – nadają się do spożycia dopiero po odpowiednim przetworzeniu.
Owoce pigwy mają wysoką zawartość pektyn (to rodzaj korzystnej frakcji błonnika pokarmowego, żelującej w kontakcie z wodą), więc nie wymagają dużego dodatku żelatyny, by przygotować z nich przetwory: dżem, galaretkę, marmoladę czy też konfiturę. Dorzucenie pigwy (nawet jednej czy dwóch) do konfitury z innych owoców sprawi, że zacznie ona szybko gęstnieć i nie będzie potrzeby dodawania do niej innych zagęstników.
Pigwa sprawdzi się również jako dodatek do kompotów i soków wieloowocowych. Jakie oprócz tego można zrobić przetwory z pigwy? Powodzeniem cieszą się nalewki i wina, a suszona pigwa stanowi aromatyczny dodatek do herbat.
Uwaga: owoce pigwy zazwyczaj kroi się i wykorzystuje bez obierania ze skórki, dlatego przed ich zastosowaniem trzeba zetrzeć ze skórki filcowy kutner (meszek), który, pozostawiony, nadaje owocom nieprzyjemny posmak.
Domowe przetwory z pigwy
Pigwa doskonale komponuje się z innymi jesiennymi owocami, takimi jak jabłka i gruszki. Idealnie pasują do niej popularne przyprawy: wanilia, cynamon, kardamon, imbir i anyż. Syrop z pigwy, konfitura czy nalewka będą podczas mroźnych dni cudownym wspomnieniem lata.
Konfitura z pigwy do herbaty
Składniki:
- 1 kg dojrzałych owoców pigwy
- 1 kg cukru
- sok z 1 cytryny
- opcjonalnie: 2 goździki, 2 ziarna kardamonu, kawałek kory cynamonowca
Owoce pigwy umyj (można je przemrozić, wtedy będą mniej twarde, zatem łatwiejsze w obróbce). Nieobrane podziel na ćwiartki. Pozbawione gniazd nasiennych owoce pokrój na drobne kawałki. Wszystko zasyp cukrem i odstaw na noc, aby pigwa puściła sok.
Odlej sok, dodaj do niego przyprawy i zagotuj, a powstałym syropem ponownie zalej owoce i odstaw na kilka godzin. Po tym czasie dodaj sok z cytryny i wszystko smaż na wolnym ogniu przez 15 minut, co jakiś czas mieszając. Odstaw na noc. Następnego dnia kolejny raz przesmaż je na niewielkim ogniu. Pigwa powinna zrobić się szklista, ale wciąż pozostawać w kawałkach. Jeszcze gorące konfitury wkładaj do wyparzonych słoiczków, odwróć do góry dnem. Konfitura z pigwy to idealny dodatek do wypieków albo do herbaty.
Syrop z owoców pigwy
Składniki:
- 6 dużych owoców pigwy
- 30 dag cukru
- 200 ml miodu
- 500 ml wody
- sok z 2 cytryn
Owoce umyj, usuń z nich gniazda nasienne. Pokrój w kostkę razem ze skórą. Sok wyciśnięty z jednej cytryny zagotuj z wodą. Dodaj pigwę, duś na małym ogniu ok. 40 minut. Cukier i miód wymieszaj z sokiem z drugiej cytryny, zagotuj. Pigwę przeciśnij przez praskę. Połącz z syropem, wymieszaj, gorący płyn wlej do słoika. Pasteryzuj ok. 5 min. Syrop z pigwy można dodawać do herbat – nada jej owocowy smak i aromat.
Dżem z pigwy i jabłek
Składniki:
- 1 kg jabłek
- 1,5 kg owoców pigwy
- sok z 2–3 cytryn
- 5 goździków
- 1 laska cynamonu
- drobno otarta skórka z jednej cytryny
- 1,75 kg cukru
Do rondla wlej litr wody, wrzuć goździki i cynamon. Jabłka obierz i wydrąż gniazda nasienne. Pigwę bez gniazd oraz jabłka pokrój w drobną kostkę (lub grubszą, jeśli lubisz dżem z kawałkami owoców). Owoce wrzuć na patelnię lub do garnka z nieprzywierającym dnem. Smaż powoli, aż pigwa i jabłka zaczną się rozpadać.
To normalne, że pigwa nabiera rubinowego odcienia podczas gotowania, dlatego im dłużej gotujesz, tym głębszy jest kolor. Dodaj skórkę i sok z cytryny oraz cukier. Mieszaj, aż cukier się rozpuści. Od razu po ściągnięciu z ognia przelej dżem z pigwy do wyparzonych wcześniej słoiczków, zakręć dokładnie i postaw je do góry dnem.
Aromatyczna nalewka z pigwy
Składniki:
- 1 kg pigwy
- sok z 1/2 cytryny
- 2–3 łyżki miodu
- opcjonalnie: garść rodzynek
- 0,5 l spirytusu
- 0,7 l wody
Pigwę opłucz, pokrój w ćwiartki i usuń nasiona. Wrzuć do dużego słoja, skrop sokiem z cytryny, dodaj miód i rodzynki. Spirytus zmieszaj z przegotowaną i wystudzoną wodą i zalej nim owoce. Odstaw naczynie na 3 tygodnie w ciepłe miejsce. Po tym czasie przecedź płyn i rozlej do butelek. Szczelnie zamknij i odstaw jeszcze na miesiąc.
Galaretka z pigwy wg Jamiego Olivera
Składniki:
- 1,5 kg dojrzałej, obranej i posiekanej pigwy
- sok wyciśnięty z cytryny plus skórka (drobno pokrojona)
- 900 g cukru trzcinowego (może być mniej)
- opcjonalnie: 1 łyżka wody z kwiatu pomarańczy
Do rondla włóż pigwę, posiekaną skórkę i sok z cytryny. Zalej wodą (około 3,2 litra) i doprowadź do wrzenia. Zmniejsz ogień i gotuj powoli przez 1,5 godziny, aż pigwa będzie bardzo miękka.
Odcedź sok: wyłóż durszlak muślinową ściereczką i umieść go na dużym rondlu. Ugotowaną pigwę wlej na wyłożony durszlak. Przykryj czystą ściereczką i odstaw na 4–8 godzin.
Odmierz sok, przelej go do głębokiego rondla. Na każde 600 ml soku dodaj ok. 450 g cukru żelującego. Doprowadź mieszaninę do wrzenia na małym ogniu, mieszając, aby rozpuścić cukier. Zwiększ ogień i gotuj, aż temperatura osiągnie 105 st. C. Zdejmij z ognia i dodaj ewentualnie wodę z kwiatu pomarańczy. Gorącą galaretkę przełóż do wysterylizowanych słoików i zamknij je. Galaretkę można przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu nawet przez rok.
Sok z pigwy
Składniki:
- 1 kg owoców pigwy
- 1 kg cukru
Oczyszczoną i pokrojoną pigwę (można też zetrzeć ją na tarce na grubych oczkach) wrzuć do słoja, zasyp cukrem. Słoik przykryj gazą lub papierowym ręcznikiem. Po ok. tygodniu pigwa puści sok. Od czasu do czasu możesz całość zamieszać. Przygotowany sok wlej słoików lub butelek, zapasteryzuj.
Pigwa suszona
Suszenie pigwy jest proste: trzeba ją umyć, cieniutko pokroić i suszyć w specjalnej suszarce lub w piekarniku. Jeśli przeznaczamy ją tylko na kompot, możemy nie usuwać gniazd nasiennych. Suszone owoce można dodawać do herbaty, ciast (np. do keksu), musli, owsianki czy innych dań.
Czy warto zrobić ocet z pigwy?
Konfitura, syrop czy nalewka to najpopularniejsze przetwory z pigwy. Jeśli dysponujesz większą ilością owoców, spróbuj zrobić z nich także ocet, który świetnie nadaje się jako baza do dressingu do sałatek czy marynata do mięsa. Domowe octy są niefiltrowane i zawierają więcej dobrych dla jelit bakterii, przyjaznych enzymów i aminokwasów niż kupne. Są też tańsze.
Działają odkwaszająco, więc jeśli jemy dużo mięsa, warto włączyć je do diety. Zawierają kwas octowy, który obniża ciśnienie i poziom złego cholesterolu, przyspiesza przemianę materii i wykazuje działanie antybakteryjne oraz antygrzybicze.
Ocet z pigwy – przepis
Składniki:
- 1 kg owoców pigwy
- 4 kopiaste łyżki cukru
- 1,5 litra gotowanej wystudzonej wody
Owoce pigwy bez pestek, ale ze skórką, pokrój na kawałki lub rozdrobnij blenderem. Zalej je w słoiku zimną przegotowaną wodą, by przykryła owoce. Naczynie przykryj bawełnianą szmatką. Przez 7 dni codziennie mieszaj zawartość słoika. Gdy na powierzchni pojawi się biały kożuch, a owoce opadną na dno, przestań mieszać. Jeśli owoce nie chcą opaść, obciąż je. Niewielka ilość (kilka łyżek) domowego octu jabłkowego lub innego owocowego dodana do zaczątku na przyspieszy jego fermentację. Gdy po 3–5 tygodniach ocet przestanie bąbelkować, przecedź owoce przez gazę i zlej go do butelki lub słoiczka.
Źródła:
- Hill, A. (2019). 8 Emerging Health Benefits of Quince (And How to Eat It). Pobrane z LINK
- Salhoub, M. (2023). Jamie Oliver Quince Jam Recipe. Pobrane z LINK
