Wszystko przez groźne brzmienie nazwy, odsyłające wyobraźnię do rany, która powstała nagle (została „nadżarta”). – Owszem – przyznaje dr Tadeusz Oleszczuk, ginekolog i położnik – nadżerka, a właściwie: „nadżerka prawdziwa”, jest ubytkiem nabłonka, któremu często towarzyszy pieczenie i ból. Jest to jednak problem rzadki i pilnie wymagający kontroli cytologicznej. Bo ta nadżerka, którą ma spora część z nas – ok. 25 procent! – jest czymś innym. Raz, że nie jest powodem do paniki, dwa: z ubytkiem nabłonka nie ma nic wspólnego. Przeciwnie, oznacza jego… nadmiar.
Spis treści
Nadżerka – co to jest?
Termin „nadżerka”, który tak często pada w gabinetach ginekologicznych, powinien tak naprawdę brzmieć: „nadżerka rzekoma” (a poprawnie: ektopia, ektopia gruczołowa). – Taka „nadżerka” to zmiana w nabłonku, gdy ten gruczołowy z kanału szyjki macicy zaczyna się rozrastać i zajmować miejsce dookoła ujścia kanału – tłumaczy nasz ekspert dr n. med. Oleszczuk.
Jak wygląda nadżerka szyjki macicy?
Żeby to sobie wyobrazić: tarcza szyjki macicy pokryta jest nabłonkiem płaskim, a kanał szyjki macicy – gruczołowym, który przy ujściu produkuje kroplę śluzu. Zdarza się jednak, że nabłonek gruczołowy, zamiast tkwić w kanale, zaczyna z niego wychodzić i zajmować coraz większą część dookoła ujścia kanału. Najczęściej jest to okrąg o wielkości kilku, kilkunastu milimetrów. I to jeszcze nic złego. Jeśli jednak podczas badania ginekolog zauważy towarzyszące mu zaczerwienienie i obrzęk, to wtedy właśnie mówi: „O, ma pani nadżerkę”.
Mięśniaki macicy – jak je leczyć?
Nadżerka – przyczyny
– Takie zastąpienie nabłonkiem gruczołowym nabłonka płaskiego przypisuje się zmianom hormonalnym – mówi dr Oleszczuk. Najczęściej związane jest to z cyklem miesiączkowym lub grą hormonalną w czasie dojrzewania, bo wystąpieniu zmian sprzyja nadmiar estrogenów. Ale to, że pojawia się zaczerwienienie, obrzęk – może być sprawką kontaktu z patogenami (wirusami, bakteriami, grzybami), z substancjami chemicznymi, wkładką domaciczną czy tamponami.
Podpaski, tampony i płyny do higieny intymnej mogą szkodzić zdrowiu! Jak wybrać bezpieczne?
Jak leczyć nadżerkę szyjki macicy?
Samo to, że nabłonek gruczołowy wkracza na nie swoje tereny, nie musi więc budzić niepokoju. Mamy kłopot, jeśli towarzyszy mu wspomniane zaczerwienienie, a zwłaszcza gdy nabłonek zaczyna wydzielać śluz i jest go nienaturalnie dużo. Wtedy jest tak, jakby zapraszał patogeny na ucztę. Szybko pojawia się ich mnóstwo – i infekcja intymna gotowa. Włącza się wtedy błędne koło: „nadżerka” powiększa się i stan zapalny narasta, mogą pojawić się plamienia między miesiączkami i nadmiar śluzu. I wtedy powinien wkroczyć lekarz, cały na biało.
– Każdy stan zapalny może stać się niebezpieczny. Wymaga kontroli, bo może być jak zapałka rzucona na suche siano – podkreśla nasz ekspert. – Dlatego zaleca się badanie cytologiczne, aby sprawdzić, czy przypadkiem nie pojawiła się dysplazja, czyli nieprawidłowość w budowie komórek, i czy nie ma nawet cienia ryzyka wytworzenia się nowotworu.
W przypadku nieprawidłowości najczęściej zleca się koagulację nabłonka. Nie tylko zresztą wtedy. Bywa, że wynik cytologii jest prawidłowy, ale pacjentka skarży się na powracające infekcje. Jeśli ich przyczyną jest nadżerka, i to spora, też warto rozważyć zabieg. Jeśli jednak nadżerka jest niewielka (ma 2–4 mm), nie daje dolegliwości, a wynik cytologii jest prawidłowy, to leczy się tylko ewentualne infekcje i zaleca dbanie o odporność. Zmienione miejsce z czasem samo może pokryć się nabłonkiem płaskim, co lekarz stwierdzi, widząc tzw. pęcherzyki Nabotha.
Endometrioza – jakie są objawy, przyczyny i metody leczenia tej kobiecej choroby?
Jak się usuwa nadżerkę szyjki macicy?
Jeśli wskazaniem do zabiegu jest nieprawidłowy wynik cytologii i dysplazja, najpierw wykonuje się kolposkopię, czyli oglądanie tarczy szyjki pod powiększeniem na monitorze, i wybiera się miejsce do pobrania wycinków. Pobiera się też wymaz komórek z kanału, jako że część zmian jest niewidoczna dla oka. Trafiają do histopatologa, który stan komórek ogląda pod mikroskopem. Jeśli wynik badania pozwala, przeprowadza się zabieg koagulacji nabłonka, czyli zniszczenia nadżerki.
– Koagulację nadżerki większość pacjentek kojarzy z „wypalanką”, czyli elektrokonizacją, a to tylko jedna z metod rozprawiania się ze zmianą – tłumaczy dr Oleszczuk. Co warto wiedzieć o elektrokonizacji? Że nie powinno proponować się jej dziewczynie, która nie rodziła. Elektrokonizacja polega bowiem na wycinaniu pętelką elektryczną nadżerki wraz z fragmentem tarczy. Po zabiegu może w tym miejscu powstać blizna i osłabia się struktura pochwy, a to ryzykowne, jeśli przed dziewczyną jest ciąża i prawdopodobieństwo rodzenia siłami natury.
Zamiast „wypalanki” można zastosować inne metody, np. użyć lasera, żelu, ciepła sondy elektrycznej, impulsu światła czy wymrażania, co jest najczęstszym wyborem koagulacji nabłonka. Sondę z ciekłym azotem przykłada się do zmienionego miejsca na minutę, potem jeszcze raz na minutę, i gotowe, nabłonek nadżerki jest martwy. Podobnie szybko ze zmianą rozprawia się laser czy światło, zaś koagulacja chemiczna wymaga powtórzeń (koszt zabiegów: w zależności od gabinetu 400–600 zł, koagulacja chemiczna jest tańsza).
Po wszystkim w miejscu zmiany powstaje cienka warstwa skoagulowanych komórek, po czym nabłonek gruczołowy zaczyna być zastępowany przez gładki nabłonek płaski. Warto w tym czasie stosować globulki ułatwiające gojenie. Po ok. 10 dniach miejsce się oczyszcza, a kolejne krwawienie miesięczne kończy cykl leczenia i oczyszczania pochwy. Kończą się upławy i nawracające stany zapalne – o ile oczywiście były wywołane przez nadżerkę.
Torbiele w piersiach. Lepiej się nimi przejmij!
Jak naturalnie wyleczyć nadżerkę szyjki macicy?
Takie pytanie zadaje wiele kobiet. Nie ma niestety naturalnych metod na pozbycie się nadżerki, rozkłada ręce ekspert. Krążące w sieci „domowe sposoby na nadżerkę„, „lecznicze” mieszanki ziół do irygacji pochwy nie tylko nie pomogą, a mogą wręcz zaszkodzić. Wpuszczanie sobie czegokolwiek pod ciśnieniem jest ryzykowne, może zainicjować stany zapalne obejmujące całe narządy rodne, przestrzega dr Oleszczuk.
Pamiętajmy jednak, że nadżerka jest stanem fizjologicznym związanym ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą w ciele, dlatego tak często pojawia się w czasie dojrzewania, ciąży, po porodzie czy w okresie menopauzy. Bywa więc, że znika samoistnie. To na co warto uważać, to żeby nie doprowadzić do powikłań. Sprzyja temu częsta zmiana partnerów seksualnych, zwiększa bowiem ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym wirusem HPV, który może wywołać raka szyjki macicy. Lepiej więc unikać przygodnych kontaktów i stosować prezerwatywy. Oraz regularnie umawiać się na badania kontrolne.
