Koronawirus (COVID-19) – co musisz o nim wiedzieć?

Dla wielu, prawdopodobnie nawet dla wszystkich z nas, taka sytuacja jest czymś absolutnie bezprecedensowym. Patrzymy na puste ulice, autobusy, sklepy, zamknięte restauracje i kina i nie wierzymy, że to się dzieje naprawdę. A wszystko to przez naszego aktualnie największego wroga – koronawirus SARS-CoV-2, wywołujący infekcję COVID-19.

Kto jest najbardziej narażony na infekcję COVID-19?

Koronawirus SARS-CoV-2 w początkowej fazie zakażenia powoduje objawy podobne do grypy, takie jak wysoka gorączka, suchy kaszel, ból głowy itp., lecz po około tygodniu u pewnych osób można zaobserwować poważne symptomy, dotyczące ważnych życiowo narządów.

Pojawiają się wówczas trudności w oddychaniu, rozwija się zapalenie płuc i u niektórych pacjentów dochodzi do znacznego pogorszenia funkcji różnych organów. Wiadomo już, że u osób, które chorują na różne schorzenia współistniejące, ryzyko rozwinięcia poważnych, zagrażających życiu objawów koronawirusa, jest większe. Nie wiadomo wciąż jednak, jak stwierdzić i jakie jest prawdopodobieństwo, czy u pacjentów bez dodatkowego podłoża chorobowego może również dojść do pojawienia się groźnych symptomów.

Wśród chorób współistniejących, które sprzyjają pogorszeniu się stanu zdrowia zarażonych COVID-19 można wymienić w kolejności:

• nadciśnienie
• dolegliwości sercowo-naczyniowe
• cukrzycę
• przewlekłe choroby układu oddechowego

Kolejnym czynnikiem ryzyka jest wiek. Większość z wyżej wymienionych chorób wiąże się z podeszłym wiekiem. Śmiertelność z powodu zakażenia koronawirusem, wywołującym chorobę COVID-19, jest największa u osób powyżej 80. roku życia (w tym przedziale wiekowym może dochodzić nawet do około 20%).

Istnieją również przypuszczenia, że leki stosowane w schorzeniach przewlekłych mogą pogorszyć stan osób zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19). Może to po części wyjaśniać, dlaczego odnotowuje się tak wiele zgonów głównie wśród osób dotkniętych chorobami współistniejącymi.

Nie zaleca się także podawania żadnych leków przeciwzapalnych ani przeciwgorączkowych osobom, które rozwinęły objawy zakażenia koronawirusem. A już na pewno nie powinno się obniżać gorączki u tych chorych, u których nie przekracza ona 38-39°C. Wysoka temperatura (gorączka)jest bowiem najlepszym, fizjologicznym mechanizmem obronnym w przypadku zakażenia. Pamiętaj, że koronawirus traci zjadliwość już przy gorączce 38°C, przestaje się namnażać, co pozwala zmobilizować układ odpornościowy do walki z infekcją, a w końcu szkodliwy drobnoustrój ginie.

Czym jest koronawirus SARS-CoV-2, wywołujący COVID-19?

Wirusy nie są kwalifikowane jako żywe organizmy. Ich centrum stanowi jedynie kwas nukleinowy, w przypadku koronawirusa jest to RNA (genom wirusa), otoczony ochronną warstwą białkową. Zewnętrzna warstwa ochronna koronawirusa ma charakter lipidowy (tłuszczowy).

Cząsteczka wirusa może być zaabsorbowana przez komórki błony śluzowej oczu, nosa lub jamy ustnej i wówczas zmienia się jej kod genetyczny (dochodzi do mutacji), co zmienia ją w „agresora” i powoduje gwałtowne namnażanie się koronawirusa w organizmie zakażonym. Pamiętaj, że wirusy są niezdolne do namnażania się poza komórką gospodarza! Są całkowicie zależne od swojego żywiciela.

Ponieważ wirus nie jest żywym organizmem, lecz cząsteczką białkowo-nukleinową, nie ulega zabiciu, lecz sam się rozkłada. Czas dezintegracji zależy od temperatury, wilgotności otoczenia oraz powierzchni, na której się znajduje.

Koronawirus SARS-CoV-2, wywołujący groźną infekcję COVID-19, jest wrażliwy i delikatny – jedyną jego ochroną jest cienka warstewka lipidowa, która go otacza. Dlatego jakiekolwiek mydło lub inny detergent jest w stanie go zniszczyć. Piana bowiem niszczy powłokę lipidową, dlatego 20-sekundowe szorowanie rąk skutecznie dezaktywuje wirusa! Poprzez rozpuszczenie tłuszczowej warstewki ochronnej dochodzi do dezaktywacji cząsteczki białka wirusa i jego zniszczenia.

Jak najlepiej zapobiegać infekcji wirusowej COVID-19?

Najbardziej skuteczną metodą na uniknięcie zakażenia koronawirusem jest zachowywanie odpowiedniego dystansu oraz częste mycie rąk. Ogólnie jest to stosunkowo łatwe do wykonania. Niewątpliwie trudniej jest powstrzymać się od dotykania rękoma twarzy, a w szczególności oczu, nosa i ust. Są to bowiem gesty, które wykonujemy bezwarunkowo i automatycznie kilkanaście razy na godzinę, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Jeśli jednak świadomie zaczniemy je kontrolować, pomimo początkowych trudności, po kilku dniach stanie się to odruchem i znacznie utrudni potencjalną możliwość przeniesienia koronawirusa na błony śluzowe.

Jak chronić dzieci przed koronawirusem

Co oznacza odpowiedni dystans?

Jest to odległość, która wynosi około 2 metrów pomiędzy dwiema osobami i dotyczy głównie sytuacji, w której stykamy się z osobami na zewnątrz – w sklepie, pociągu, autobusie. Może uchronić nas przed zakażeniem, szczególnie jeśli osoby w naszym pobliżu kichają lub kaszlą, co powoduje, że wirus może szybko rozprzestrzenić się na większą odległość. Pamiętajmy, że koronawirus nie jest pchłą, która może przeskoczyć z jednej osoby na drugą, więc jeśli zachowamy odpowiednią odległość, znacznie zmniejszy to możliwość zakażenia się niebezpiecznym mikrobem.

Dlaczego musimy często myć ręce?

Mycie rąk to kolejna, niezmiernie ważna kwestia. Do mycia rąk trzeba użyć mydła i ciepłej wody i myć ręce energicznie i dokładnie przez co najmniej 20 sekund. Koronawirus jest bardzo wrażliwy na mydła, wszelkie detergenty oraz roztwory alkoholu o stężeniu przekraczającym 70%.

Pamiętaj, że mycie rąk jest ABSOLUTNIE NAJWAŻNIEJSZĄ KWESTIĄ!

Myjemy ręce szczególnie wtedy, gdy wracamy do domu z zewnątrz – z zakupów, pracy, wszelkich miejsc, w których mogliśmy mieć styczność z nagminnie dotykanymi przedmiotami i powierzchniami, jak np. klamki, przyciski w windzie, lady sklepowe, poręcze, włączniki światła itp.

Za każdym razem, gdy mieliśmy styczność z potencjalnie zainfekowanym miejscem, musimy umyć ręce. Z czasem stanie się to nawykiem. Można oczywiście przecierać dłonie chusteczkami nasączonymi roztworem alkoholowym, ale zdecydowanie najlepsza jest zawsze woda z mydłem.

Musimy być świadomi, że powinno się myć ręce również za każdym razem, gdy: mamy kontakt ze śluzówkami nosa, oczy lub ust (przed i po), np. po kichnięciu, po przetarciu oczu itd., przed kontaktem z żywnością, po operowaniu telefonem komórkowym, słuchawkami, klawiaturą komputera lub laptopa itd. I oczywiście po skorzystaniu z toalety.

Czynnikiem, który sprzyja rozpuszczeniu się tłuszczu jest także ciepło. Dlatego trzeba myć ręce w wodzie o temperaturze przekraczającej 25°C. Dotyczy to również prania, mycia naczyń itd. Ponadto im cieplejsza woda, tym więcej piany i większa szansa na szybkie unicestwienie wirusa.

Alkohol oraz roztwory alkoholowe o stężeniu ponad 65% także rozpuszczają tłuszcz. Stąd są tak skuteczne przy niszczeniu zewnętrznej warstewki ochronnej mikroba.

Jakakolwiek mikstura składająca się z jednej części wybielacza i 5 części wody powoduje bezpośrednio rozpuszczenie cząstki białkowej, czyli niszczy wirusy od środka. Podobnie działa woda utleniona, która jest skutecznym środkiem odkażającym, jednak może uszkadzać naszą skórę.

Ocet winny NIE JEST skutecznym środkiem dezynfekującym, ponieważ nie niszczy ochronnej warstewki lipidowej wirusa. Podobnie nieskuteczna jest wódka ani inne napoje alkoholowe, w których stężenie etanolu nie przekracza 65%.

Natomiast Listerine (płyn do płukania jamy ustnej) już działa, gdyż zawiera 65% alkoholu.

Ważne jest, aby pamiętać o nawilżaniu dłoni, które szybko wysychają przy tak dużej częstotliwości mycia i dezynfekowania agresywnymi środkami (np. alkohol). Nawet mikropęknięcia skóry mogą sprzyjać przedostaniu się cząsteczek wirusa do wnętrza organizmu. Im bardziej tłusty krem ochronny, tym lepiej. Dobrze jest także obcinać krótko paznokcie, aby wirus nie mógł się „ukryć” pod nimi.

Jak zadbać o suche dłonie

Przydatne informacje o koronawirusie i COVID-19

• Przeniesienie koronawirusa poprzez kontakt i dotyk rąk jest najbardziej prawdopodobne. Dlatego tak istotne jest zarówno mycie rąk, jak i niedotykanie nimi twarzy. Koronawirus może przenieść się równie łatwo drogą kropelkową, jeśli przebywamy zbyt blisko osoby chorej na COVID-19, która z nami rozmawia, kicha albo kaszle i nie chroni się przy tym maseczką, chusteczką lub w inny sposób.
• Zakażona osoba może być źródłem infekcji w okresie od 24-48 godzin przed pojawieniem się pierwszym symptomów choroby COVID-19 oraz przez pierwsze 5-6 dni trwania widocznej choroby. Ponadto, niektóre osoby mogą prezentować bardzo łagodne objawy koronawirusa, a nawet przechodzić zakażenie bezobjawowo, a pomimo to są źródłem zakażenia dla innych. Dlatego utrzymywanie odpowiedniej odległości w kontaktach społecznych jest tak ważne. Również podawanie rąk (np. przy witaniu się) jest niewskazane.
• Nośnikiem zakażenia mogą być także powierzchnie różnego rodzaju, jednak czas przetrwania wirusa na nich jest zdecydowanie krótszy. Koronawirus jest w stanie przeżyć na różnych powierzchniach do 72 godzin. I tak np. na powierzchniach miedzianych do 4 godzin (miedź jest naturalnym antyseptykiem), na kartonie do 24 godzin, 42 godziny na metalu i nawet do 72 godzin na przedmiotach plastikowych. Ogólnie przetrwanie koronawirusa zależy od temperatury i wilgotności otoczenia. Najlepszymi warunkami, sprzyjającymi jego przeżywalności są pomieszczenia z klimatyzacją.
• Żadne środki przeciwbakteryjne nie działają na wirusy, jako że wirus nie jest żywym organizmem, jak np. bakteria. Dlatego chorób wirusowych nigdy nie leczy się działającymi bakteriobójczo antybiotykami!
• Koronawirus może „przykleić się” do porowatych powierzchni, jak np. ubrania i pozostaje na nich biernie nawet do 3 godzin. Dlatego nigdy nie wytrzepuj energicznie odzieży, prześcieradeł i innych tkanin. Jeśli potrząsasz nimi lub energicznie je trzepiesz, cząsteczki wirusa mogą unieść się w powietrze, w którym przebywają również do 3 godzin i znacznie łatwiej mogą wówczas przedostać się do naszych dróg oddechowych.
• Cząsteczki koronawirusa zachowują dużą stabilność przy niskiej temperaturze na zewnątrz. Do utrzymania stabilności potrzebują również sporej wilgotności oraz ciemności. Natomiast w środowisku suchym, ciepłym i jasnym znacznie szybciej ulegają degradacji. Promieniowanie UV, które niszczy białko wirusa, będzie zatem skutecznym czynnikiem, który można wykorzystać do dezynfekcji przedmiotów w celu ponownego ich użycia, np. maseczek ochronnych.
• Koronawirus nie przedostanie się do wnętrza organizmu przez zdrową, nieuszkodzoną skórę.
• Na otwartych przestrzeniach stężenie koronawirusa jest mniejsze w porównaniu do ciasnych, ograniczonych pomieszczeń. Dlatego warto wietrzyć pomieszczenia, w których przebywamy.
• Nie zarazisz się koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) od zwierząt domowych. Nie obawiaj się zatem, że twój pupil może być potencjalnym źródłem infekcji.

………………………………………………………………………………………

Tekst napisałam na podstawie wskazań wirusologów, którzy mieli do czynienia między innymi z opracowaniami wytycznych WHO przy epidemii wirusa SARS oraz pracowników wydziału chorób zakaźnych Uniwersytetu Johna Hopkinsa w Baltimore.

Aktualne informacje o COVID-19 znajdziesz tutaj:

1. https://www.gov.pl/web/koronawirus
2. https://pacjent.gov.pl/
3. https://www.gov.pl/web/zdrowie
4. https://twitter.com/MZ_GOV_PL
5. https://github.com/CSSEGISandData/COVID-19
6. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
7. https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19
8. https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/counterterrorism-and-emerging-threats/coronavirus-disease-2019-covid-19
9. https://www.pap.pl/szczepionka-covid-19
10. https://pl.wikipedia.org/wiki/COVID-19