Spis treści
Co to jest kompresjoterapia?
W kompresjoterapii wykorzystuje się różnego rodzaju wyroby uciskowe w postaci podkolanówek, pończoch, rajstop, bandaży i opasek, by skuteczniej leczyć żylaki. Stosując je generuje się dodatkowe ciśnienie w obrębie kończyn dolnych, głównie układu naczyń żylnych, dzięki czemu usprawnia się przepływ krwi przez te naczynia.
Gdy w pozycji stojącej pozostajemy bez ruchu w naczyniach żylnych wytwarza się wysokie ciśnienie (90-100 mm Hg). U osoby poruszającej się ciśnienie w naczyniach żylnych znacząco spada. Osoby pracujące w długim unieruchomieniu (w pozycji stojącej lub siedzącej) cierpią z powodu zastoju krwi w naczyniach. Objawia się to obrzękami i bólem, tzw. ciężkością nóg.
Kompresjoterapia: korzyści z terapii uciskowej
Dzięki stosowaniu wyrobów uciskowych wspomagamy pompę mięśni łydki i stawu skokowego oraz podeszwę stopy tworząc warunki, które zmniejszają ciśnienie panujące w naczyniach żylnych kończyny, zapobiegają zastojom krwi i przyspieszają przepływ krwi przez żyły, zarówno głębokie, jak i powierzchowne.
Układ krążenia w nogach zostaje odciążony. Najważniejszą korzyścią ze stosowania wyrobów uciskowych jest jednak zmniejszenie zastojów krwi w naczyniach żylnych. Dzięki temu ustępują obrzęki i dyskomfort związany z ciężkością nóg. To także dobra profilaktyka chroniąca przed powstawaniem żylaków kończyn dolnych, tworzeniem się nieestetycznych teleangiektazji.
Profilaktyka żylaków – jak im zapobiec? 10 najlepszych sposobów
Dla kogo terapia uciskowa?
Przyjmuje się, że kompresjoterapia – czyli pończochy uciskowe, rajstopy uciskowe, podkolanówki przeciwżylakowe i skarpety uciskowe – może być stosowana przez niemal każdego.
Są jednak grupy osób, które pończochy i rajstopy uciskowe powinny stosować profilaktycznie, chcąc uniknąć rozwoju przewlekłej choroby żylnej. Przez analogię do mycia zębów można powiedzieć, że musimy myć zęby jeżeli nie chcemy mieć próchnicy. Tu podobnie, kto nie chce mieć żylaków powinien nosić wyroby uciskowe. Chodzi głównie o osoby, które rodzinnie są obciążone chorobą żylakową.
Kolejną grupą, która powinna stosować wyroby uciskowe w ramach profilaktyki są osoby z różnych względów unieruchomione – przewlekle leżące w łóżku, mające dysfunkcje neurologiczne, które uniemożliwiają chodzenie, po operacjach.
Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów po operacjach ortopedycznych i ginekologicznych, ponieważ te rodzaje zabiegów zwiększają ryzyko zakrzepicy pooperacyjnej.
Z wyrobów uciskowych powinny też korzystać kobiety w ciąży, co wynika z istotnych zmian hormonalnych, które u nich zachodzą w okresie oczekiwania na dziecko jak i podczas połogu. Warto tu dodać, że ciąża, sama w sobie, zwiększa ryzyko rozwoju zakrzepicy oraz przewlekłej choroby żylnej. U kobiet spodziewających się dziecka często rozwijają się żylaki, które nie znikają po porodzie.
Terapia uciskowa jest także leczeniem zachowawczym żylaków i żylnej choroby zakrzepowej, zwłaszcza u osób starszych, u których są przeciwwskazania do leczenia inwazyjnego.
Kompresjoterapia jest wykorzystywana również do zwalczania obrzęków różnego pochodzenia np. pourazowych, limfatycznych. Sprawdza się też jako terapia wspomagająca w leczeniu zespołu pozakrzepowego.
Zakrzepica żył – nie lekceważ objawów!
Pończochy uciskowe, rajstopy uciskowe, podkolanówki przeciwżylakowe, skarpetki uciskowe, bandaże do kompresjoterapii – co dla kogo?
Jak już wiemy, wyroby uciskowe występują w rożnych postaciach – od bandaży aż po rajstopy. Czy każdy może nosić podkolanówki uciskowe, a może lepsze będą dla konkretnej osoby rajstopy przeciwżylakowe lub pończochy uciskowe? Decyzja zależy od stanu żył i rodzaju schorzenia.
Przyjęto, że o tym, jaki wyrób uciskowy będzie dobry dla konkretnego pacjenta w znacznym stopniu decyduje on sam i jego preferencje, ponieważ nie każdy zaakceptuje np. noszenie pończoch.
Dla specjalistów ważne jest, aby kompresjoterapia była prowadzona w najniższych partiach kończyn, czyli w okolicy stopy i dystalnej części łydki, ponieważ w tych rejonach jest najwyższe ciśnienie żylne związane z grawitacją.
Dlatego nawet wtedy, gdy chory powinien nosić pończochy uciskowe, w pierwszej fazie leczenia, zaleca się, aby nosił podkolanówki uciskowe w celu przygotowania nogi do kompleksowej kompresjoterapii. Chodzi o to, aby pacjent przyzwyczaił się do wyrobu uciskowego. Gdy chory zaakceptuje wyrób uciskowy można przejść do kompresjoterapii całej kończyny.
W przypadku profilaktyki (długa jazda samochodem, długi lot samolotem, z ponad 3 h unieruchomieniem) zaleca się nosić podkolanówki uciskowe. Osobom mającym żylaki na udach czy w okolicy pachwinowej proponuje się pończochy uciskowe lub rajstopy przeciwżylakowe.
Kompresjoterapia – kto i jak dobiera wyroby uciskowe?
Odpowiedni dla pacjenta wyrób uciskowy powinna dobierać osoba przeszkolona w tym zakresie, czyli flebolog. Przed wyborem konkretnego wyrobu konieczne jest wykluczenie wszystkich przeciwwskazań.
Podstawowym badaniem pozwalającym na dobranie właściwego wyrobu jest USG doppler żył kończyn dolnych. Kolejny krok to zmierzenie obwodu nogi w określonych punktach, aby dobrać wyrób o określonej skali ucisku. Nogę mierzy się nad kostką, w połowie łydki (w jej najszerszym miejscu), poniżej rzepki i w połowie uda. Przy doborze rajstop uciskowych istotny jest obwód bioder i talii.
U osób starszych, które mają choroby towarzyszące przed zaleceniem wyrobu uciskowego powinno się wykonać nie tylko USG żył, ale także USG tętnic, ponieważ na tej podstawie dobiera się stopień kompresji.
Przy niedokrwieniu kończyn dolnych należy ocenić stopień niedokrwienia, a służy do tego badanie ultrasonograficzne tętnic. Bez tego badania, zalecając wyrób uciskowy można doprowadzić do pogorszenia ukrwienia kończyn dolnych, co nie będzie dobre dla pacjenta.
Jeśli nie ma niewydolności żylnej, a występują tylko obrzęki nóg wystarczą podkolanówki o najniższym stopniu kompresji. Gdy występują żylaki lub jest rozpoznana niewydolność żylna, konieczny jest wyrób o wyższym stopniu ucisku.
Cztery klasy ucisku
Im klasa wyższa, tym ucisk generowany przez wyrób jest większy.
- I stopień (lekki ucisk): 18-21 mmHg.
- II stopień (średni ucisk): 23-32 mmHg.
- III stopień (mocny ucisk): 34-46 mmHg.
- IV stopień (bardzo mocny ucisk): od 49 mmHg.
Kto chce korzystać z wyrobów uciskowych powinien zgłosić się do flebologa i przejść stosowne badania. Następnie otrzyma receptę z rodzajem i wymiarami potrzebnego wyrobu uciskowego.
Naturalne leki na żylaki
Nie wyręczaj flebologa
Samodzielne dobieranie wyrobów uciskowych nie jest najlepszym rozwiązaniem, ponieważ istnieją przeciwwskazania do kompresjoterapii. Wprawdzie rzadko dochodzi do powikłań z powodu zastosowania zbyt silnego ucisku na żyły, ale są grupy pacjentów, u których wizyta u specjalisty powinna być obligatoryjna.
Należą do nich osoby z problemami skórnymi, wysypką, sączącymi się zmianami na skórze nóg. Dotyczy to także osób chorujących na cukrzycę i mających neuropatie cukrzycową, czyli zmniejszone czucie skórne. Zastosowanie źle dobranego wyrobu może spowodować nasilenie dolegliwości, doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego rany.
Zbyt mały ucisk w porównaniu do istniejącego problemu medycznego nie będzie leczył. Nie zapobiegnie rozwojowi choroby. Dlatego dobra praktyką jest wizyta u flebologa, który po wykonaniu niezbędnych badań dobierze właściwy wyrób uciskowy.
Kompresjoterapia – jak długo można ją stosować?
Nie ma ograniczeń czasowych przy stosowaniu kompresjoterapii. Jak już wspomniano jest to forma leczenia zachowawczego przewlekłej niewydolności żylnej, głównie u osób starszych, które nie kwalifikują się do zoperowania żylaków.
Terapia może być, w zależności od schorzenia, prowadzona przez kilka tygodni, miesięcy, a czasem bez przerwy przez wiele lat.
Warto powiedzieć, że są pacjenci, którzy nie tolerują noszenia pończoch, rajstop, podkolanówek czy skarpet uciskowych. Tej grupie zaleca się ich noszenie w określonych sytuacjach np. długiej podróży, podczas znacznego wysiłku fizycznego połączonego z dźwiganiem czy podczas dłuższego unieruchomienia.
Choroba żylakowa jest przewlekłą i postępującą chorobą. Wyroby uciskowe i kompresjoterapia nie eliminują choroby, ale mogą ją przyhamować, spowolnić jej postęp. Poza tym ta forma terapii zapobiega powikłaniom źle leczonej lub nie leczonej chorobie żył.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/wszystkoozakrzepicy/zakrzepicazylna/56088,terapia-uciskowa
- https://klinikaflebologii.pl/Zakres-uslug/Kompresjoterapia
