Karob (mączka chleba świętojańskiego) doceniany jest zarówno w przemyśle spożywczym, jak i farmaceutycznym. Zawiera wiele cennych składników odżywczych, które mają korzystny wpływ na nasz organizm. Jeśli jeszcze nie wiesz, co to takiego, warto się mu bliżej przyjrzeć.
Spis treści
Czym jest karob?
Wiecznie zielone drzewo karobowe (zwane też szarańczynem strąkowym i ceratonią) może osiągać wysokość do 15 metrów. Rośnie przeważnie w krajach basenu Morza Śródziemnego, a także w Australii i w Indiach.
Owoce karobu przypominają duże strąki, mają brązową barwę, a składają się z miąższu (90 proc.) i nasion. Inna nazwa tych strąków to chleb świętojański.
Zastosowanie karobu
Karob występuje zazwyczaj w postaci zmielonego proszku (powstałego z samych strąków, bez nasion). Można z niego również otrzymać melasę, przypominającą gęsty syrop. Stosuje się ją jako zamiennik miodu lub wykorzystuje na przykład jako polewę do deserów. Z kolei guma karobowa pozyskiwana ze zmielonych nasion drzewa karobowego ma właściwości żelujące i jest chętnie stosowana jako stabilizator w przemyśle spożywczym, np. do zagęszczania sosów czy lodów (na etykietach jest oznaczana symbolem E410). To naturalny i bezpieczny produkt. W przemyśle farmaceutycznym mączkę chleba świętojańskiego wykorzystuje się jako nośnik do kontrolowanego uwalniania leków.
Karob – wartości odżywcze
W strąkach szarańczynu wsproszkowanej postaci znajdziemy około 70 proc. węglowodanów i białko (co ciekawe, zawiera wszystkie 7 niezbędnych dla człowieka aminokwasów: treoninę, metioninę, walinę, izoleucynę, leucynę, fenyloalaninę i lizynę).
Mączka chleba świętojańskiego jest też skarbnicą pierwiastków mineralnych (zawiera m.in. żelazo, magnez, potas, cynk, a także wapń – dwukrotnie więcej niż w kakao) i witamin (A, C, E, z grupy B). W proszku znajdziemy również sporo błonnika, za to niewiele tłuszczów.
Karob nie zawiera kofeiny, której nadmiaru powinny unikać osoby cierpiące na bezsenność, nerwowość, drażliwość, miewające problemy z szybkim tętnem, rozstrojem żołądka czy drżeniem mięśni.
Karob w proszku (substytut kakao)
Mączka chleba świętojańskiego przypomina kakao i podobnie pachnie.Kakao jest gorzkie, a karob ma orzechowy, lekko karmelowy smak. W przeciwieństwie do kakao ma naturalnie słodki smak, dzięki czemu nie musimy do niego dodawać cukru (to także zdrowy zamiennik cukru). W dodatkujest tańszy od kakao. Wypalone i zmielone nasiona drzewa karobowego mogą także zastąpić nasiona kawy (nie zawierają jednak kofeiny).
Właściwości zdrowotne karobu
Karob nie bez powodu znajdziemy w sklepie ze zdrową żywnością – to superfood dla wszystkich. Mogą go stosować osoby starsze, na diecie, kobiety w ciąży i karmiące. Jest odpowiednim składnikiem diety dla osób, które powinny ograniczać ilość cukrów prostych w pożywieniu. Warto wiedzieć też, że mączka chleba świętojańskiego nie zawiera glutenu.
Flawonoidy sprawiają, że karob ma właściwości przeciwzapalne, co ma znaczenie zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. A co istotne – nie zawiera alergenów, dzięki czemu mogą włączyć go do swojej diety również osoby uczulone na czekoladę.
Karob pomaga w wielu zdrowotnych problemach. Oto kilka z nich.
- Karob a cukrzyca
Indeks glikemiczny karobu jest niski, wynosi 15. Dowiedziono, że karob może wpływać na gospodarkę węglowodanową u człowieka, podobnie jak insulina, dzięki zawartości związku o nazwie D-pinitol. Obniża skoki poziomu glukozy we krwi po posiłku u osób z cukrzycą typu 2. D-pinitol jest ceniony również przez sportowców, gdyż może wpływać na poprawę wydolności fizycznej.
- Karob – działanie przeciwbiegunkowe
Karob dla niemowlaka? Tak, można podawać go małym dzieciom i niemowlętom. Udowodniono, że dzięki zawartości garbników ma działanie przeciwbiegunkowe. Garbniki te uszczelniają błonę śluzową jelit, dzięki czemu stolce stają się mniej płynne.
W ramach jednego z badań niemowlęta w wieku od 3 do 21 miesięcy (z ostrą biegunką) otrzymywały codziennie przez 6 dni proszek chleba świętojańskiego, inne zaś placebo [1] . Zaobserwowano, że niemowlęta, które dostawały karob, odzyskiwały zdrowie szybciej. A jaką ilość karobu można podać niemowlętom? Nie powinniśmy przekraczać dawki 1,5 g / kg masy ciała dziennie. A najlepiej dawkowanie skonsultować z lekarzem pediatrą.
- Karob przeciw zaparciom
Karob zawiera prawie 5 g błonnika w 2 łyżkach stołowych proszku. Dzięki temu na długo zapewnia uczucie sytości – w rezultacie jemy mniej, co pomaga w utrzymaniu szczupłej sylwetki. Ponadto mączka chleba świętojańskiego pobudza perystaltykę jelit i w ten sposób zapobiega zaparciom.
- Karob a poziom cholesterolu we krwi
Proszek z owoców szarańczynu dzięki zawartości błonnika pomaga kontrolować cholesterol i masę ciała, obniża ryzyko występowania takich przewlekłych chorób, jak miażdżyca u osób z nadwagą i otyłością.
- Karob – działanie antyoksydacyjne
W strąkach szarańczynu znajdują się flawonoidy, garbniki i inne przeciwutleniacze. Zidentyfikowano w nich aż 24 związki polifenolowe, m.in. kwas galusowy i flawonoidy, które zmniejszają stres oksydacyjny. Stwierdzono również, że kwas galusowy wymiata wolne rodniki i zabija komórki rakowe, a flawonoidy mają właściwości przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe.
- Karob zapobiega osteoporozie
Dwie łyżki proszku z chleba świętojańskiego zawierają 42 mg wapnia, dlatego osoby zagrożone osteoporozą powinny włączyć go do swojej diety. Pierwiastek ten pomaga również w prawidłowym funkcjonowaniu serca, nerwów i mięśni. Poza tym karob, w przeciwieństwie do kakao, nie zawiera kwasu szczawiowego, który utrudnia przyswajanie wapnia i zwiększa ryzyko rozwoju kamieni nerkowych.
Karob w diecie zwierząt
Wiadomo, że nie powinniśmy częstować psów czekoladą, gdyż zawarte w niej kakao zawiera szkodliwą dla nich teobrominę. Organizm psa nie jest w stanie jej metabolizować w takim tempie, jak organizm człowieka. Jednak karob nie zawiera teobrominy, dlatego kawałek batonika z karobu bez obaw możemy podać pupilowi.
Karob jako zamiennik kakao – jak go używać?
Zastanawiasz się, jak można wykorzystywać karob w kuchni? Mączka chleba świętojańskiego może być z powodzeniem stosowana do gotowania i wypieków.
Proszek z szarańczynu to dobra alternatywa dla kakao w brownie, babeczkach, ciasteczkach, batonach i sosach. Muffiny z karobem będą mniej gorzkie, bardziej pulchne i delikatne niż te upieczone z użyciem kakao. Karob można dodawać do koktajli, ciasta naleśnikowego, posypać nim jogurt, jaglankę lub lody.
Co można produkować z karobu? W sklepach ze zdrową żywnością można kupić m.in. cukierki, batony, przeróżne kaszki, płatki śniadaniowe i chałwę z karobem. Dostępne są także suszone strąki szarańczynu, które można spożywać na surowo jako przekąskę.
Przekąski z mączki chleba świętojańskiego są ekologiczne, wegańskie, bezglutenowe i bez laktozy. Wywołują uczucie sytości, ograniczają napady głodu, kontrolują reakcję glikemiczną, a jednocześnie zapewniają zastrzyk energii.
Zdrowe desery z karobem – przepisy
Mus z awokado i karobu
- 2 dojrzałe owoce awokado
- 1/4 szklanki karobu
- 2 łyżki syropu klonowego
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
- szczypta soli morskiej
- 1/4 szklanki prażonych wiórków kokosowych
- owoce lub orzechy do dekoracji
Wykonanie:
Zmiksuj obrane awokado z pozostałymi składnikami, aż masa będzie kremowa, bez grudek. Pozostaw w lodówce na minimum godzinę. Włóż do pucharków, posyp prażonym kokosem lub orzechami i owocami. Mus serwuj schłodzony.
Koktajl mocy bez cukru
- 1/4 szklanki migdałów
- 1/3 szklanki waniliowego napoju migdałowego, sojowego lub kokosowego
- 2 łyżki karobu
- 1 łyżeczka wanilii
- 3 średnie mrożone banany pokrojone na kawałki
Wykonanie:
Zmiksuj wszystkie składniki. Wlej do szklanek. Uwaga: nie pomijaj zamrażania bananów – ten krok jest niezbędny do uzyskania bogatej, kremowej konsystencji.
Źródła:
- Loeb, H., Vandenplas, Y., Würsch, P., Guesry, P. (1989). Tannin-rich carob pod for the treatment of acute-onset diarrhea. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 8(4), 480–485. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2723939/
Dodatkowo:
- Pawłowska, K., Kuligowski, M., Jasińska-Kuligowska, I., Kidoń, M., Siger, A., Rudzińska, M., i in. (2018). Effect of Replacing Cocoa Powder by Carob Powder in the Muffins on Sensory and Physicochemical Properties. Plant Foods for Human Nutrition, 73(3), 196–202. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6096888/
- Goldman, R. (2018). The Benefits of Carob. Pobrane z https://www.healthline.com/health/5-best-things-about-carob#carob-trees
- The Frayed Apron. (2020). Creamy Carob Mousse (a no-cook, dairy free pudding). Pobrane z https://thefrayedapron.com/carob-mousse/
