Cordyceps sinensis to gatunek pasożytniczego grzyba, którego polska nazwa brzmi „maczużnik chiński”. Należy do rodziny grzybów Cordyceps, do klasy workowców, którą dzieli jeszcze z około 400 gatunkami innych grzybów.
Nazwa Cordyceps sinensis wywodzi się z dwóch greckich słów: kordyle, oznaczającego maczugę oraz ceps, co oznacza księcia. Prawidłowa nazwa łacińska tego grzyba to Ophiocordyceps sinensis. Popularnie kordyceps bywa określany jako „naturalny antybiotyk”, „himalajska viagra” lub też po prostu „cudowny lek”.
Pochodzi z wysokich Himalajów – w stanie naturalnym występuje tylko na wyżynie tybetańskiej, w najwyższych partiach Nepalu i Tybetu. Jego zastosowanie w leczeniu znane jest z tradycyjnej medycyny chińskiej, w której używany był od wieków.
Grzyb ten wzbudził duże zainteresowanie badaczy i naukowców przede wszystkim ze względu na swój wszechstronny, korzystny wpływ na organizm. W ostatnich dekadach liczne badania udowodniły jego efektywne działanie na układ immunologiczny, oddechowy, krwionośny, nerwowy oraz wpływ na gospodarkę hormonalną.
Spis treści
Jak wygląda Cordyceps sinensis?
Dość ciekawy jest cykl rozwojowy grzyba z rodzaju Cordyceps. Swoimi zarodnikami zaraża on larwę ćmy z rodzaju Thitarodes, która w kolejnej fazie rozwoju zagrzebuje się pod ziemię. Tam grzyb stopniowo „zjada” ją żywcem, a jego grzybnia z czasem całkowicie wypełnia pancerz chitynowy larwy. Następnie wyrasta w postaci jakby „łodygi” z głowy obumarłej larwy, przez co ostateczna jego postać jest dość specyficzna. Wygląda, jakby na głowie zmumifikowanej gąsienicy wyrastał suchy patyk (owocnik grzyba).
Chociaż brzmi i wygląda to dość makabrycznie, kordyceps chiński w pełni zasługuje na wszystkie określenia, jakimi obdarzyła go medycyna tradycyjna.
Kordyceps chiński – właściwości
Zarówno w medycynie chińskiej, jak i tybetańskiej, kordyceps stosowany był na choroby serca, nerek i płuc, a także na obniżone libido, zmęczenie i wyczerpanie organizmu. Dzisiaj za najważniejsze jego funkcje uznaje się przede wszystkim działanie immunostymulujące oraz przeciwnowotworowe.
Wspieranie układu odpornościowego
Udowodniono, że wodny ekstrakt z Cordyceps sinensis aktywuje makrofagi oraz limfocyty T do produkcji cytokin. Makrofagi są komórkami odpowiedzialnymi między innymi za pochłanianie i niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych. Na modelu zwierzęcym wykazano, że ekstrakty z grzyba aktywują wrodzoną odpowiedź immunologiczną organizmu.
Dzięki temu grzyb wspomaga leczenie infekcji, łagodzi zakażenia – zarówno bakteryjne, jak i wirusowe, a przede wszystkim pozytywnie wpływa na odporność. Najlepiej więc, jeśli stosowany jest, jako suplement diety, zanim jeszcze infekcja nas dopadnie, w celu poprawy odporności.
Działanie antynowotworowe
Najbardziej istotnym składnikiem grzyba Cordyceps jest nukleozyd kordycepina. W niskich dawkach kordycepina hamuje niekontrolowany wzrost i podział komórek, podczas gdy w dużych dawkach zapobiega gromadzeniu się komórek nowotworowych w jednym miejscu.
Wykazano, że grzyb może hamować procesy namnażania się komórek nowotworowych oraz przyczyniać się do ich apoptozy (śmierć komórki).
Ponadto kordyceps zawiera składniki o wysokim potencjale antyoksydacyjnym, co przekłada się na silne działanie przeciwzapalne. Pomaga to nie tylko zapobiegać rozwojowi stanów zapalnych, lecz również istotnie może wspomóc leczenie nowotworów.
Działanie na układ sercowo-naczyniowy
Poprzez swoje silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne Cordyceps może przyczynić się do redukcji ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Może zapobiegać uszkodzeniom ścian naczyń krwionośnych, przez co zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy. Ponadto odnotowano, że grzyb ten pozytywnie wpływa na poziom cholesterolu – obniża poziom szkodliwej frakcji LDL oraz trójglicerydów.
W Chinach kordyceps wykorzystuje się między innymi do leczenia arytmii. To działanie ochronne na mięsień sercowy może się wiązać w obecnością w grzybie takiej substancji jak adenozyna.
Zwiększanie poziomu energii i poprawa samopoczucia
Cordyceps, jako naturalny adaptogen, skutecznie zwalcza zmęczenie i ułatwia radzenie sobie ze stresem. Jego właściwości antyoksydacyjne tłumaczą również zdolność grzyba do łagodzenia objawów starzenia się organizmu.
Nie tylko pomaga skutecznie zwalczać wolne rodniki i zwalniać procesy starzenia się komórek, ale również podwyższa zdolności poznawcze, poprawia pamięć i koncentrację.
Poprawa kondycji organizmu
Cordyceps wpływa korzystnie na zwiększenie wytrzymałości i znacząco wspiera wydolność fizyczną. Przekonać się mogą o tym osoby uprawiające sport lub narażone na długotrwały wysiłek fizyczny. Uważa się, że grzyb ten nasila produkcję cząsteczek ATP w organizmie, które są niezbędne, aby dostarczyć do mięśni energię. W ten sposób Cordyceps pozwala lepiej spożytkować tlen, zwiększyć wytrzymałość mięśni i, w efekcie, poprawić kondycję fizyczną.
Wiąże się to również z pozytywnym działaniem kordycepsu na płuca. Może on stanowić duże wsparcie dla osób zmagających się z astmą, przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych, kaszlem, a nawet przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.
Ciekawostka! Cordyceps uzyskał pewien rozgłos w 1993 r. podczas mistrzostw świata, w których 9 chińskich lekkoatletek pobiło 9 rekordów świata na długich dystansach. Po zawodach trener przyznał, że Chinki regularnie stosowały Cordyceps.
Kordyceps pozytywnie wpływa na popęd seksualny
Cordyceps może stanowić znaczące wsparcie libido u mężczyzn, ponieważ pobudza syntezę hormonów płciowych, co przekłada się na wyższy poziom testosteronu. Jeśli dodamy do tego korzystny wpływ na wydolność fizyczną oraz zwiększony poziom energii, to uzyskamy w efekcie poprawę ogólnej sprawności seksualnej.
Wiadomo również, że Cordyceps wzmacnia nerki. A z punktu widzenia medycyny chińskiej to właśnie nerki odpowiedzialne są za wszystkie funkcje seksualne. Jeśli słabo funkcjonują, pojawiają się problemy z potencją, płodnością, obniżone libido i inne problemy natury seksualnej. Wzmocnienie nerek automatycznie będzie skutkowało poprawą w tym obszarze.
Cordyceps pomoże również na schorzenia dotyczące samych nerek jako narządu. Przyda się więc np. w przypadku stanów zapalnych nerek czy niewydolności nerek. Łagodzi także objawy związane z zapaleniem pęcherza moczowego.
Kordyceps pomaga w cukrzycy typu 2
Kordyceps zwiększa wrażliwość insulinową, co wiąże się z tym, że może pomóc ustabilizować poziom cukru we krwi, a także unormować poziom insuliny. Co ciekawe, działanie grzyba Cordyceps związane z obniżaniem glikemii we krwi wynika z jego zdolności do naśladowania działania insuliny.
Takie właściwości mają szczególne znaczenie dla chorych na cukrzycę typu 2, a także u osób z zaburzeniami metabolicznymi, insulinoopornością czy cierpiących z powodu otyłości.
Kordyceps chiński – zastosowanie
Kiedy zatem możemy sięgnąć po kordyceps? Podsumowując – najbardziej przyda się w przypadku takich dolegliwości, jak:
- obniżona odporność organizmu
- infekcje – jest pomocny w infekcjach dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, kaszlu, przeziębieniu, grypie
- schorzenia układu moczowego – zaburzenia nerek, infekcje pęcherza moczowego
- dolegliwości układu sercowo-naczyniowego – arytmia, miażdżyca, wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie
- zaburzenia funkcji seksualnych – impotencja, niepłodność, niskie libido
- zmęczenie – brak energii, wyczerpanie energetyczne, syndrom wypalenia, niewystarczająca wydolność fizyczna, skutki nadmiernego stresu
- schorzenia wątroby – kordyceps wspiera wątrobę i poprawia jej funkcjonowanie, np. w wirusowym zapaleniu wątroby lub innego rodzaju niedomaganiach tego narządu
- zaburzenia metaboliczne – cukrzyca, insulinooporność, otyłość
- nowotwory – działanie wspomagające i uzupełniające leczenie
Kordyceps najbardziej przyda się u osób przeciążonych fizycznie oraz intelektualnie, pozostających pod wpływem nasilonego, przedłużającego się stresu. Dużą pomoc przyniesie również rekonwalescentom, dodając im niezbędnej po chorobie witalności i energii.
Zalecany jest także sportowcom oraz wszystkim, którzy prowadzą aktywny tryb życia. Pomoże zwiększyć wytrzymałość, wydolność i kondycję organizmu.
Warto sięgnąć po Cordyceps również w czasie zbliżającego się przedwiośnia, które niesie ze sobą nieuchronne przesilenie wiosenne. Jesteśmy wtedy bardziej zmęczeni, brakuje nam energii i sił witalnych. Rośnie ryzyko infekcji, ponieważ odporność organizmu jest po zimie osłabiona. Cordyceps sinensis pomoże nam szybciej odzyskać równowagę i lepiej poradzić sobie z różnymi przeciążeniami w tym czasie.
Kordyceps – przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania kordycepsu w zasadzie nie są znane. Uchodzi on za bezpieczny surowiec. Ze względu jednak na brak potwierdzonego bezpieczeństwa grzyb nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży, matki karmiące, a także u małych dzieci.
Kordyceps – interakcje
Pamiętać również należy, że ze względu na liczne właściwości lecznicze i aktywny wpływ na wiele układów oraz narządów grzyby Cordyceps mogą zakłócać działanie leków immunosupresyjnych czy przeciwzakrzepowych, a także mogą potęgować działanie leków przeciwcukrzycowych, antydepresyjnych i obniżających ciśnienie.
Ze względu na właściwości przeciwzakrzepowe suplement diety z kordycepsem powinien być odstawiony na około 14 dni przed terminem planowanej operacji czy zabiegu chirurgicznego.
Uwaga! Przy dłuższej kuracji Cordyceps może wypłukiwać wapń z organizmu. Warto więc w tym czasie suplementować się dobrymi preparatami wapnia.
Kordyceps – dawkowanie
Cordyceps dostępny jest najczęściej w postaci kapsułek zawierających przeciętnie około 500 mg sproszkowanej grzybni. Nabyć go można w sklepach zielarskich lub w sklepach ze zdrową żywnością. Szeroki asortyment preparatów kupimy przez Internet. Spotkać można również Cordyceps sprzedawany w postaci proszku lub nalewki na bazie alkoholu.
Wybierając produkt z kordycepsem, powinniśmy (niestety…) kierować się ceną – w parze z nią z reguły idzie również jakość, ponieważ uzyskanie naprawdę dobrego preparatu z grzybem Cordyceps nie może być tanie.
Dawką, którą zwykle wykorzystywano w badaniach, było 1000–3000 mg dziennie. Taka ilość uznana została za bezpieczną, pozbawioną działań ubocznych i jednocześnie przynoszącą określone korzyści dla zdrowia.
W zależności jednak od potrzeb i od przyczyny, z powodu której sięgamy po kordyceps, jego dawkowanie może sięgać nawet do 5–10 g dziennie dla osoby dorosłej. W celach profilaktycznych niższe dawki są w zupełności wystarczające.
Kordyceps najlepiej przyjmować razem z posiłkiem. Nie zaleca się brania go wieczorem, przed snem, ponieważ może to skutkować problemami z zaśnięciem.
Źródła:
- Van De Walle, G. (2018). 6 Benefits of Cordyceps, All Backed by Science. Pobrane z https://www.healthline.com/nutrition/cordyceps-benefits#TOC_TITLE_HDR_2
- Chen, S., Li, Z., Krochmal, R., Abrazado, M., Kim, W., Cooper, C. B. (2010). Effect of Cs-4 (Cordyceps sinensis) on exercise performance in healthy older subjects: a double-blind, placebo-controlled trial. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 16(5), 585–590. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3110835/
- Xu, Y. F. (2016). Effect of Polysaccharide from Cordyceps militaris (Ascomycetes) on Physical Fatigue Induced by Forced Swimming. International Journal of Medicinal Mushrooms, 18(12), 1083–1092.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28094746/
- Li, X. T., Li, H. C., Li, C. B., Dou, D. Q., Gao, M. B. (2010). Protective effects on mitochondria and anti-aging activity of polysaccharides from cultivated fruiting bodies of Cordyceps militaris. The American Journal of Chinese Medicine, 38(6), 1093–1106. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21061463/
- Lee, H. H., Lee, S., Lee, K., Shin, Y. S., Kang, H., Cho, H. (2015). Anti-cancer effect of Cordyceps militaris in human colorectal carcinoma RKO cells via cell cycle arrest and mitochondrial apoptosis. Daru, 23(1), 35. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26141646/
- Liu, W. C., Chuang, W. L., Tsai, M. L., Hong, J. H., McBride, W. H., Chiang, C. S. (2008). Cordyceps sinensis health supplement enhances recovery from taxol-induced leukopenia. Experimental Biology and Medicine, 233(4), 447–455. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2775070/
- Lo, H. C., Tu, S. T., Lin, K. C., Lin, S. C. (2004). The anti-hyperglycemic activity of the fruiting body of Cordyceps in diabetic rats induced by nicotinamide and streptozotocin. LifeSciences, 74(23), 2897–2908. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15050427/
- Gao, J., Lian, Z. Q., Zhu, P., Zhu, H. B. (2011). Lipid-lowering effect of cordycepin (3′-deoxyadenosine) from Cordyceps militaris on hyperlipidemic hamsters and rats. Yao Xue Xue Bao = Acta Pharmaceutica Sinica, 46(6), 669–676. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21882527/
- Park, S. Y., Jung, S. J., Ha, K. C., Sin, H. S., Jang, S. H., Chae, i in. (2015). Anti-inflammatory effects of Cordyceps mycelium (Paecilomyces hepiali, CBG-CS-2) in Raw264.7 murine macrophages. Oriental Pharmacy and Experimental Medicine, 15(1), 7–12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4371127/
- Lin, B, Li, S. (2011). Cordyceps as an Herbal Drug. W: Benzie IFF, Wachtel-Galor S, editors. Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects. 2nd edition. Boca Raton (FL): CRC Press/Taylor & Francis; 2011. Chapter 5. Pobrane z https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92758/
- Lubeck, B. (2022). What Is Cordyceps? Pobrane z https://www.verywellhealth.com/benefits-of-cordyceps-89441
- Myco Medica. (b.d.). Cordyceps. Pobrane 31 marca 2023 z https://www.mycomedica.pl/cordyceps.html
- Karpińska, E. (2011). Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps.Borgis – Postępy Fitoterapii, 4, 254–264. Pobrane z https://www.czytelniamedyczna.pl/3927,biostymulujace-wlasciwosci-entomopatogenicznych-grzybow-z-rodzaju-cordyceps.html
- Jordan, J. L., Sullivan, A. M., Lee, T. D. (2008). Immune activation by a sterile aqueous extract of Cordyceps sinensis: mechanism of action. Immunopharmacology and Immunotoxicology, 30(1), 53–70. https://doi.org/10.1080/08923970701812332
