Kiedy skóra piecze, bo przesadziliśmy ze słońcem, albo dotkliwie boli, bo zdarzył się nam domowy wypadek i oparzyliśmy się lub zraniliśmy, szukamy szybkiego ratunku. Nie zawsze znajdziemy w domowej apteczce odpowiednie środki medyczne, ale jest prawdopodobne, że znajdziemy w kuchni miód!
Spis treści
Jak miód wpływa na skórę?
Miód działa jak opatrunek, bo dzięki swojej konsystencji działa niczym plaster i tworzy barierę między raną a środowiskiem zewnętrznym, które mogłoby być źródłem drobnoustrojów chorobotwórczych. Dodatkowo pomaga utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia, co ułatwia szybsze wygojenie rany.
Przyjmuje się, że najbogatszy skład mają miody ciemne i wymienia się tutaj miód gryczany (duża ilość magnezu i żelaza; wysoka zawartość fruktozy i glukozy) oraz miód wrzosowy (ma aż 47 pierwiastków, w tym sporo żelaza, fosforu i wapnia). Jednak praktyka osób, które korzystają z miodu, pokazuje, że jego rodzaj nie ma tak wielkiego znaczenia jak jego jakość. Miód, który chcemy stosować na rany i oparzenia, powinien być nieprzetworzony (niepoddany obróbce cieplnej, by nie stracił cennych enzymów) i nierozcieńczony. Przed jego użyciem warto sprawdzić, z jakiej pasieki pochodzi.Dobrym wyborem jest ekologiczny miód z lokalnej pasieki. Lepiej unikać miodu z mieszanek niewiadomego pochodzenia, oznaczonych jako mieszanka miodów wyprodukowanych w UE i krajach spoza UE, np. w Chinach, bo ich jakość zwykle pozostawia wiele do życzenia.
Od lat popularnością cieszy się tzw. miód medyczny, czyli manuka. Pozyskiwany jest od pszczół żyjących w Nowej Zelandii, w regionach, gdzie występuje krzew o nazwie manuka. Miód manuka zawiera specjalny enzym (oksydaza glukozowa), który ma silne właściwości utleniające i skutecznie zwalcza bakterie. Wykorzystywany jest w leczeniu ran przewlekłych, jak np. zespół stopy cukrzycowej. Po zasklepieniu rozległej rany dzięki zastosowaniu miodu manuka (który świetnie się w tym sprawdza) można zastąpić go innym miodem płynnym.
Czy miód odmładza?
Miód zawiera witaminy o właściwościach opóźniających starzenie się skóry. Witamina A jest silnym antyoksydantem, który zwalcza wolne rodniki, natomiast witamina E nawilża i uaktywnia procesy regeneracyjne, a przy tym wzmacnia barierę lipidową naskórka, która chroni przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Dzięki temu po użyciu miodu w roli kosmetyku skóra staje się wygładzona, zyskuje ładny koloryt, więc wydaje się młodsza.
Czytaj również: Miód leśny – skład i zastosowanie
Miód ułatwia gojenie ran
Miód pobudza produkcję keratynocytów, które przyspieszają gojenie ran. Dzięki zawartości kwasów fenolowych ma właściwości przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i hamujące krwawienie. Znajdujący się w miodzie cukier działa natomiast bakteriobójczo i zapobiega rozwojowi zakażenia w ranie, jak również przyspiesza proces ziarninowania.
Miód można wykorzystywać w terapii ran i blizn, ponieważ ma właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne, regeneracyjne i usprawniające gojenie się blizn. Zastosowany na rany czy oparzenia skóry łagodzi ból, zmniejsza obrzęk i wysięk. (Uwaga! Jeśli masz dużą otwartą ranę albo rozległe i silne poparzenie, natychmiast zgłoś się do lekarza!) W przypadku blizn sprawia natomiast, że poprawia się synteza kolagenu – nowe struktury kolagenowe wzrastają w młodej tkance bliznowatej.
Miód na oparzenia i choroby skóry
W medycynie naturalnej miód stosowany jest jako środek leczniczy na oparzenia, owrzodzenia, opryszczkę, kontaktowe zapalenie skóry i trądzik. Przeciwdziała powstawaniu ropni i czyraków. Zwalcza bakterie, tj. Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Propionibacterium acnes, Acinetobacter baumannii oraz Staphylococcus aureus. Te ostatnie są odpowiedzialne za powstanie liszajca zakaźnego i atopowego zapalenia skóry, zaś Propionibacterium acnes – za trądzik.
Na jakie oparzenia skóry można stosować miód?
Miód można stosować na oparzenia powierzchowne, pierwszego i drugiego stopnia, zarówno słoneczne, jak i będące skutkiem np. polania się wrzątkiem, w wyniku czego nie została uszkodzona żadna głębsza warstwa skóry. Jeśli ból po oparzeniu jest silny, przed zastosowaniem miodu skórę należy schłodzić pod bieżącą zimną wodą.
Opatrunek z miodu – jak go zrobić?
Miód można położyć bezpośrednio na zranioną lub poparzoną skórę. Jeśli będziemy robić to regularnie, na przykład dwa razy dziennie, efektem będzie:
- odkażenie i ochrona przed powstaniem zakażenia
- złagodzenie bólu, świądu i pieczenia
- zmniejszenie obrzęku
- przyspieszenie gojenia rany
- zapobieganie powstaniu nieestetycznej blizny
Zanim przystąpimy do aplikacji miodu na skórę, trzeba starannie umyć dłonie i odkazić ranę. Warstwa miodu powinna być cienka. Lepiej nie nakładać go palcami, lecz zwilżyć miodem jałowy gazik, a następnie położyć na skórze i owinąć go bandażem lub zakleić plastrem; taki opatrunek trzeba zmieniać regularnie, co kilka godzin, np. gdy gazik będzie już suchy. Co ważne, opatrunek z miodem nie przywiera do powierzchni rany, więc można łatwo i bezboleśnie go zmienić.
Czy miód można stosować na każdą część ciała?
Miód można stosować na całe ciało, o ile nie jesteśmy uczuleni na produkty pszczele. Zaaplikowany na wrażliwą skórę głowy i włosy zadziała jak kojący i nawilżający kompres – ukoi świąd, wzmocni łamliwe kosmyki i nada im zdrowy połysk. To zasługa zawartych w nim emolientów. Z kolei właściwości bakteriobójcze miodu sprawią, że załagodzi choroby skóry głowy (np. łuszczycę) i zredukuje łupież. A zawartość keratyny przyczyni się do odbudowy i wzmocnienia struktury włosów.
Miód w preparatach nawilżających
W Międzynarodowej Nomenklaturze Składników Kosmetyków (INCI – International Nomenclature of Cosmetic Ingredients) miód sklasyfikowany jest jako produkt zmiękczający, pochłaniający wilgoć i nawilżający. Właściwości nawilżające to zasługa dużej zawartości fruktozy i glukozy, które wiążą wodę, dzięki czemu utrzymują prawidłowe uwodnienie warstwy rogowej naskórka. To także zasługa aminokwasów i organicznych kwasów – glukonowego, mlekowego, mrówkowego, jabłkowego, octowego.
Kiedy nie stosować miodu na skórę? Przeciwwskazania
Miodu na rany i oparzenia nie powinny stosować osoby, które są uczulone na miód. Jeśli nie wiemy, czy mamy alergię na produkty pszczele, objawami, które mogą na to wskazywać (i być powodem, dla którego należy zrezygnować ze stosowania miodu), są: obrzęk, kłucie i silne pieczenie w miejscu, na które nałożyliśmy miód, jak również mdłości, zawroty głowy i problemy z oddychaniem.
Źródła:
- Efem, S.E. (1988). Clinical observations on the wound healing properties of honey. The British Journal of Surgery, 75(7), 679–681. https://doi.org/10.1002/bjs.1800750718
- Burlando, B., Cornara, L. (2013). Honey in dermatology and skin care: a review. Journal of Cosmetic Dermatology. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jocd.12058
- Barszcz, W., Wojciechowska, K. (2022). Zastosowanie produktów pszczelich w kosmetologii i dermatologii. Aesthetic Cosmetology and Medicine, 11(4), 147–152. https://doi.org./10.52336/acm.2022.022
