Pędy lawendy są sztywne, mocno rozgałęzione i mogą osiągać do 90 cm wysokości. Liście rośliny są wąskie (lancetowate) i pokryte białawym meszkiem, kwiaty drobne i zebrane w kłosokształtne kwiatostany. Mają fioletowy kolor i charakterystyczny kojący zapach.
Surowcem leczniczym są kwiaty lawendy, które zbiera się w drugim roku uprawy rośliny. Zrywa się je w suche, ciepłe dni na początku kwitnienia rośliny, a następnie suszy w zacienionym, przewiewnym miejscu lub poddaje destylacji. Suszone kwiaty lawendy zawierają około 3% olejku lawendowego, garbniki, trójterpeny, kumaryny, fitosterole, antocyjany i związki mineralne.
Spis treści
Na co pomaga lawenda?
Lawenda jest uznawana za skuteczny środek uspokajający i przeciwlękowy. Wykazuje także właściwości przeciwskurczowe, pobudzające wydzielanie soku żołądkowego i zwiększające wytwarzanie żółci. Lawenda wąskolistna jest zalecana w stanach pobudzenia, w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych na tle nerwowym oraz przy łagodnych zaburzeniach snu.
Nalewka przygotowana z lawendy pomaga łagodzić lekkie zakażenia skórne oraz skutki ukąszeń owadów. W wodolecznictwie lawenda jest zalecana jako kojący dodatek do kąpieli przy zaburzeniach krążenia i w nerwicy wegetatywnej. Olejek lawendowy działa przeciwbakteryjnie i antyseptycznie, obniża ciśnienie tętnicze, łagodzi stany niepokoju i nadmierną pobudliwość. W dawnych czasach lawendę stosowano jako środek moczopędny, pobudzający miesiączkowanie i poród. Uważano, że łagodzi bóle głowy i drżenie rąk.
Lawenda dla kobiet w ciąży jako kosmetyk
Antyseptyczne i przeciwbakteryjne działanie lawendy często wykorzystywane jest w kosmetologii. W drogeriach znajdziemy mydła, kremy, balsamy oraz żele i toniki z lawendą. Kosmetyki te cieszą się dużym zainteresowaniem, ponieważ łagodzą podrażnienia, ograniczają wydzielanie sebum, przeciwdziałają rozwojowi bakterii bytujących na skórze, a więc pomagają łagodzić objawy trądziku. Jednak nie są to produkty polecane osobom uczulonym na lawendę.
W wielu poradnikach dla kobiet oczekujących dziecka można znaleźć informację o tym, że kosmetyki dla ciężarnych nie powinny zawierać retinoidów, czyli pochodnych witaminy A, olejków eterycznych z tymianku, lawendy, melisy, szałwii, jałowca oraz jaśminu. Nie należy także stosować w tym czasie kosmetyków, które w swoim składzie mają parabeny, kofeinę, kwas salicylowy, triclosan, kwasy AHA i formaldehydy.
Jak rozpoznać kosmetyk, który ciężarna powinna omijać? Otóż na opakowaniu takiego produktu znajdą się skróty, jak np. DEP, DEHP, BBP, BHT, DEHA, PEG.
Lawenda dla kobiet w ciąży jako artykuł spożywczy
Lawenda ma intensywny smak i jest chętnie wykorzystywana jako oryginalny dodatek do potraw. Wystarczy dodać niewielką ilość lawendy, aby uzyskać ciekawy i niepowtarzalny smak deseru czy sałatki. Tę aromatyczną roślinę można także dodawać do ciast czy herbaty. Najpopularniejsze jest jednak picie naparu z lawendy, który łagodzi podrażnienia przewodu pokarmowego oraz dolegliwości związane z menstruacją, przeziębieniem czy infekcją górnych dróg oddechowych.
Lawenda ma wiele zalet prozdrowotnych, ale kobiety ciężarne i karmiące piersią powinny z niej zrezygnować, szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży. Nie ma żadnych badań, które potwierdziłyby, że lawenda jest bezpieczna dla ciężarnych. Dlatego należy jej unikać. Eksperci podkreślają, że zarówno napary, jak i olejki z lawendy mogą przyczyniać się do wahań poziomu hormonów, a więc negatywnie wpływać na przebieg ciąży.
Czy kobiety w ciąży mogą stosować lawendę?
Doświadczone położne uważają, że wiele dolegliwości ciążowych można złagodzić, stosując aromatoterapię. Przykładem może być olejek z mięty pieprzowej, który zastosowany wziewnie skutecznie likwiduje nudności. Podobnie jest z olejkiem lawendowym, który – wdychany – łagodzi stres, pomaga zasnąć, a po porodzie zmniejsza ryzyko depresji poporodowej.
Olejek lawendowy po rozcieńczeniu w oleju bazowym może być stosowany do likwidacji bólu pleców. Trzeba nim nacierać miejsca, w których odczuwany jest ból. Olejek lawendowy można połączyć z olejkiem pomarańczowym i wykorzystać do łagodzenia bólu głowy w ciąży. Aromatoterapia olejkiem lawendowym pomoże złagodzić katar u ciężarnej. Jak stosować aromatoterapię? Najlepiej kilka kropli olejku dodać do nawilżacza powietrza lub dyfuzora i wdychać drobiny olejku unoszące się w powietrzu. Taka forma terapii uznawana jest za bezpieczną dla kobiet oczekujących dziecka.
W czasie ciąży olejki eteryczne można wykorzystywać także do odprężającego masażu. Należy pamiętać tylko o konieczności rozcieńczenia go w oleju bazowym, np. migdałowym lub innym oleju roślinnym. Masaż można wykonać na skroniach, stopach oraz na większych partiach ciała, np. na plecach.
Lawenda w ciąży – przeciwwskazania
Lawenda jest uznawana za roślinę przyjazną ciężarnym, ale stosując zioła, należy zachować umiar. Jak każda lecznicza roślina może nam pomóc, ale i zaszkodzić. Przedawkowanie lawendy, czyli zbyt częste jej stosowanie w dużych dawkach, może doprowadzić m.in. do zatrucia narkotycznego objawiającego się konwulsjami.
Już wiemy, że w pierwszym trymestrze ciąży nie powinno się pić naparu z lawendy i dodawać jej do potraw bez konsultacji z lekarzem. U niektórych kobiet spodziewających się dziecka może pojawić się uczulenie na lawendę. Jak to rozpoznać? Jeśli przyszłej mamie przeszkadza zapach lawendy, powoduje on rozdrażnienie – nie należy wówczas stosować jej w żadnej formie. Przeciwwskazaniem do picia naparów i korzystania z olejku z lawendy są także:
- zapalenie żołądka, jelit oraz wyrostka robaczkowego
- czynna choroba wrzodowa
- krwawienia z przewodu pokarmowego
- schorzenia wątroby i nerek
Przedawkowanie olejku z lawendy jest możliwe także wtedy, gdy stosujemy go zewnętrznie. Objawem będą rozległe zaczerwienienia skóry i uciążliwy świąd. Ale stosowany we właściwym rozcieńczeniu w oleju bazowym może łagodzić swędzenie. Należy też pamiętać, aby chronić oczy przed kontaktem z olejkiem lawendowym, by nie doprowadzić do podrażnienia spojówek.
Lawenda lekarska wykorzystywana jest od tysięcy lat do zwalczania wielu dolegliwości, a także do zachowania higieny. Ale trzeba wiedzieć, jak z niej korzystać. W razie wątpliwości warto skorzystać z porady farmaceuty lub lekarza.
Źródła:
- Zujko, M.E., Witkowska, A., Kiernozek, B. (2005). Aktywność antyoksydacyjna naparów ziołowych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 38(supl.), 189–191.
- Korn, L. (2021). Naturalna. Ziołowe wsparcie na każdy dzień. Kraków: Znak Jednym Słowem.
- Górnicka, J. (2000). Apteka natury: poradnik zdrowia. Janki k. Warszawy: Morex.
- Pawlak, D., Pawlak, T. (2009). Jak uprawiać lawendę dla przyjemności i zysku: poradnik. Jelenia Góra: Poligrafia Wydawnictwo AD REM.
- Arnal-Schnebelen, B., Goetz, P., Paris, M. (2005). Lecznicze dary natury: 200 uzdrawiających ziół. Warszawa: Reader’s Digest Przegląd.
