Spis treści
Czym zajmuje się psycholog dziecięcy?
Psycholog dziecięcy zajmuje się ogólnym wsparciem psychologicznym dzieci i ich rodziców/opiekunów. Takie wsparcie zazwyczaj obejmuje bezpośrednią pracę z dzieckiem (terapię psychologiczną), konsultacje z rodzicami, towarzyszenie w trudnych wydarzeniach, poradnictwo, szkolenia.
Większość psychologów określa obszar, w którym się specjalizuje. Można znaleźć psychologów, którzy zajmują się pomocą małym dzieciom (do 2 roku życia), dzieciom w wieku przedszkolnym, nastolatkom.
Niektórzy wyspecjalizowani są w konkretnych zaburzeniach i na co dzień pracują tylko z jednym obszarem trudności, np. związanych ze snem, z traumą, z zaburzeniami lękowymi, z zaburzeniami odżywiania, z autyzmem itp. Z tego powodu przed umówieniem się do psychologa konieczne jest sprawdzenie, w jakim obszarze ma doświadczenie i czy może nam pomóc w określonych trudnościach.
Psycholog i psychoterapeuta – czym się różnią?
Rodzice, którzy szukają psychologa dla swojego dziecka, często spotykają się z pojęciami takimi jak psychoterapeuta czy psychoterapia. Tutaj pojawia się pytanie, czy psycholog i psychoterapeuta to to samo? Odpowiedź jest prosta – to dwie różne dziedziny, które pracują z psychiką człowieka.
Psycholog dziecięcy to osoba, która ukończyła studia magisterskie z psychologii, zazwyczaj z kierunkową specjalnością. Zajmuje się zazwyczaj krótkotrwałą pomocą (choć i tutaj są wyjątki) i określa dalsze etapy wsparcia. Prowadzi konsultacje, terapię z dziećmi z różnymi zaburzeniami rozwojowymi, wspiera w codziennych wyzwaniach, diagnozuje, kieruje do innych specjalistów.
Czasami dziecko ma bardzo silnie utrwalone nawyki w zachowaniu lub głębokie traumy. Tutaj potrzebne jest już zazwyczaj wsparcie psychoterapeuty i rozpoczęcie psychoterapii w wybranym nurcie.
Psychoterapeuta to specjalista, który ukończył dodatkowe studia z psychoterapii, które trwają zazwyczaj 4 lata. Psychoterapia jest procesem długoterminowym (choć i tutaj są wyjątki zależne od nurtu), skupiającym się na głębokim poszukiwaniu przyczyn zaistniałych trudności, przepracowywaniu traum i problemów.
Kiedy do psychologa dziecięcego?
Wielu rodziców odkłada pierwszą wizytę u specjalisty do ostatniego momentu. Często szukają pomocy psychologa dziecięcego dopiero wtedy, gdy zachowanie dziecka osiąga już swoje apogeum lub gdy nauczyciel wskazuje taką potrzebę.
Tymczasem do psychologa dziecięcego warto udać się, gdy tylko dostrzeżemy trudności dziecka. Dzięki temu zapobiegniemy ich eskalacji i pomożemy dziecku na wczesnym etapie. Niezwłoczna wizyta u specjalisty ważna jest przede wszystkim w podejrzeniu zaburzeń w rozwoju, takich jak spektrum autyzmu. Dzięki szybkiej diagnozie i rozpoczętej terapii dajemy dziecku szansę na lepszy rozwój.
Nie czekajmy, aż dziecko samo zacznie mówić, aż agresja sama minie lub depresja przejdzie. W takich sytuacjach trudności i zaburzenia przeważnie się pogłębiają, a zwlekając, utrudniamy skuteczną pomoc terapeutyczną.
Do psychologa udaj się, gdy zaobserwujesz u swojego dziecka:
- lęki, które utrudniają codzienne funkcjonowanie
- zachowania agresywne, nagłe wybuchy złości bardzo trudne do opanowania
- obniżenie nastroju i wycofanie
- trudności lub niechęć w kontaktach z rówieśnikami
- opóźnienia w rozwoju
- trudności ze snem, jedzeniem lub wypróżnianiem się
- dużą płaczliwość i apatię
- niemożność skupienia uwagi nawet na chwilę
- nadmierną ruchliwość, która utrudnia wykonywanie codziennych zadań
- zaburzone relacje dziecka z innymi członkami rodziny – dziecko nie reaguje na rodziców lub nie potrafi rozstać się nawet na chwilę
- nadmierną nieśmiałość, która uniemożliwia funkcjonowanie w grupie
Ponadto możesz udać się do psychologa dziecięcego, nawet gdy twoje dziecko nie ma żadnych trudności, a chcesz jedynie skonsultować pewne tematy ze specjalistą.
Psycholog dziecięcy pomoże ci także w:
- odpieluchowaniu
- poprawie jakości snu
- unormowaniu codziennych rytuałów i nawyków
- przeprowadzeniu dziecka przez rozwód rodziców
- adaptacji przedszkolnej
- wprowadzeniu zasad i norm
- nawiązaniu głębokiej relacji z dzieckiem
Powyższa lista nie ma końca. Do psychologa dziecięcego możesz się zgłosić z każdym problemem lub tematem, który dotyczy ciebie i twojego dziecka. Nawet jeśli chcesz tylko porozmawiać o trudach rodzicielstwa.
Pamiętaj, że nie ma zbyt błahych powodów, dla których zdecydujesz się na konsultację z psychologiem. To ty decydujesz, czy potrzebujesz wsparcia, a nie psycholog.
Jak wybrać psychologa dziecięcego, na co zwrócić uwagę?
W kwestii wyboru psychologa wielu rodziców kieruje się opiniami i poleceniami innych osób. Podobnie postępujemy przy wyborze lekarza lub innego specjalisty. Kierowanie się opiniami jest zazwyczaj bardzo pomocne, jednak nie zawsze skuteczne. Warto pamiętać o tym, że każdy rodzic ma inne wymagania i inne oczekiwania wobec psychologa. Przychodzi również z różnymi trudnościami. Opinia jest jedynie subiektywną oceną wizyty u danego specjalisty. Nie musi mieć przełożenia na nasze oczekiwania.
Tym, na co warto zwrócić uwagę, są kwalifikacje, przebyte szkolenia i kursy, doświadczenie, metody pracy i trudności, w których specjalizuje się psycholog. Zazwyczaj informacje te są dostępne na stronie internetowej danego gabinetu. Jeśli nie, możemy poprosić o udostępnienie takich danych.
W wyborze odpowiedniego specjalisty warto również kierować się miejscem, w którym odbędzie się spotkanie. Gabinet powinien być dobrze wyposażony i sprawiać wrażenie komfortowego oraz bezpiecznego miejsca. To bardzo ważne, ponieważ pokazuje nam, czy specjalista dba o nasze poczucie komfortu. Ciężko otworzyć się i rozmawiać o intymnych sprawach, jeśli siedzimy tuż przy drzwiach, na twardym krześle, w hałaśliwym pomieszczeniu. Żaden profesjonalista nie będzie na ten dodatkowy stres narażać swoich klientów.
Co zrobić przed wizytą u psychologa dziecięcego?
Aby pierwsza wizyta u psychologa dziecięcego była jak najbardziej owocna, warto się do niej odpowiednio przygotować. Co należy zrobić przede wszystkim?
- Zanotuj trudne zachowania dziecka. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że nic nie umknęło twojej uwadze. Czasami w stresie zapominamy o ważnych kwestiach. Miej więc przygotowaną listę z twoimi obserwacjami na temat dziecka.
- Poproś o opinię od wychowawcy dziecka. Jest to szczególnie ważne, jeśli trudności i niepokojące zachowania widoczne są przede wszystkim w szkole lub w przedszkolu. Nie musi to być opinia pisemna. Wystarczy krótka rozmowa z nauczycielem na temat niepokojących obserwacji.
- Wyklucz inne dolegliwości u lekarza. Dotyczy to trudności, które mogą wiązać się z chorobami fizycznymi. Przykładowo, jeśli twoje dziecko ma bóle brzucha, problemy z wypróżnianiem, jedzeniem, upewnij się, że przyczyną nie są dolegliwości jelitowe.
- Przypomnij sobie rozwój dziecka. Psycholog zazwyczaj przeprowadza wywiad okołoporodowy oraz dopytuje o istotne kwestie dotyczące rozwoju dziecka. Przypomnij sobie, kiedy twoje dziecko zaczęło chodzić, mówić, jak przebiegał poród itp.
Jak wygląda pierwsza wizyta u psychologa dziecięcego?
Wizyta u psychologa dziecięcego przebiega różnie, w zależności od specjalisty. Zawsze jednak opiera się na swobodnej rozmowie. Najczęściej rodzic siedzi na wygodnym fotelu i rozmawia o wszystkim, co niepokojące. Czas trwania rozmowy zależy od wcześniejszych ustaleń. Zazwyczaj jest to około 50 minut.
Wskazówki dotyczące pierwszej wizyty
- Na pierwszą wizytę wybierz się bez dziecka.
Ta zasada jest ważna, bez względu na to, w jakim wieku jest dziecko. Maluchy, które nie rozumieją kontekstu rozmowy, mogą rozpraszać rodzica i specjalistę, co uniemożliwi dokładny wywiad. Starsze dziecko natomiast będzie słyszało temat rozmowy i niepotrzebnie narazimy je na stres. Nikt nie lubi słuchać, jak rozmawia się o jego trudnościach. To niekomfortowe i szkodliwe doświadczenie. Nie narażaj więc swojego dziecka na niepotrzebny stres.
- Jeśli to możliwe, przyjdź z drugim rodzicem.
Obecność drugiego rodzica jest bardzo ważna. Dzięki temu specjalista pozna perspektywę obojga rodziców. Czasami druga osoba może wiele wnieść w rozmowę i zupełnie zmienić jej przebieg.
- Weź coś do pisania, by zanotować ważne informacje i wskazówki.
Konsultacje z psychologiem dziecięcym są najczęściej zupełnie nowym spojrzeniem na nasze rodzicielstwo. Już w trakcie pierwszego spotkania specjalista może dawać wiele wartościowych wskazówek. Warto je wszystkie zapisać. Dzięki temu mamy pewność, że nic nie umknie naszej uwadze.
- Zadzwoń do gabinetu i upewnij się, czy masz wziąć ze sobą konkretne dokumenty.
Niektórzy specjaliści chcą, by przed wizytą odbyć konkretne badania: na przykład u audiologa, neurologa lub pediatry. Dotyczy to zazwyczaj trudności rozwojowych dziecka. Upewnij się więc, czy psycholog wymaga dodatkowych badań.
- Sprawdź, jak dojechać na miejsce i gdzie zaparkować, by być punktualnie.
Punktualność w tym przypadku jest bardzo ważna, ponieważ psycholog ma dla nas zarezerwowany konkretny przedział czasowy. Spóźnienie zazwyczaj skutkuje skróceniem spotkania, co może być źródłem niepotrzebnego pośpiechu i stresu. Jeśli chodzi o zdrowie dziecka, nie warto się spieszyć.
Jak powiedzieć dziecku, że idzie do psychologa?
Pierwsza wizyta u psychologa może być stresująca. Dziecko przede wszystkim nie wie, czego się może spodziewać. Informując o konsultacjach, weź pod uwagę wiek dziecka. Przede wszystkim nie okłamuj go, mówiąc, że idzie do nowej cioci lub że idzie się tylko pobawić. Powiedz dziecku, co będzie go czekało. Przykładowo: „Idziemy do pani, która pomoże nam poradzić sobie z twoimi strachami przed ciemnością. Na pewno wymyśli ciekawe rozwiązanie”.
Spotkania z psychologiem dziecięcym mogą być ogromnym sprzymierzeńcem każdego rodzica. Zadaniem psychologa jest wspieranie i towarzyszenie rodzicom na tej pełnej wyzwań drodze. Konsultacje z psychologiem nie zawsze muszą kończyć się zaleceniami i wdrożeniem terapii. Czasami może to być tylko przyjemna rozmowa służąca podzieleniu się swoimi wątpliwościami i trudami rodzicielstwa.
Najczęściej pojawiające się pytania dotyczące wizyty u psychologa dziecięcego
Ile kosztuje wizyta u psychologa dziecięcego?
Koszt konsultacji psychologicznych jest uzależniony od miasta oraz od kwalifikacji specjalisty. Zazwyczaj ceny wahają się w granicach 120 – 200 zł za jedno spotkanie.
Czy psycholog może wypisać receptę na leki przeciwdepresyjne?
Psycholog dziecięcy nie jest lekarzem, więc nie ma możliwości wypisania recepty. Leki przepisuje tylko i wyłącznie lekarz, na przykład lekarz psychiatra. Psycholog może natomiast zasugerować kontakt z lekarzem, by dokładnie omówić tę kwestię.
Czy wizyta kończy się zawsze terapią psychologiczną?
Konsultacja u psychologa dziecięcego nie zawsze kończy się terapią. Tylko w niektórych sytuacjach (zaburzeniach w rozwoju, stanach lękowych, zaburzeniach zachowania) specjalista proponuje terapię dziecka.
Czy psycholog pyta o ogólne zdrowie dziecka?
Psycholog często na pierwszym spotkaniu przeprowadza dokładny wywiad rozwojowy dotyczący życia dziecka. Pyta o kwestie dotyczące zachowania we wczesnym dzieciństwie, sytuacji rodzinnej, rozwoju dziecka, przebytych chorób. Warto jednak zaznaczyć, że jeśli rodzic nie chce podzielić się jakąś informacją, to absolutnie nie ma takiego obowiązku.
Psycholog nigdy nie ocenia i nie krytykuje metod wychowawczych rodzica. Nie narzuca również swoich teorii. Jest po to, by wspierać, a nie nakazywać. Konsultacje psychologiczne mogą okazać się cennym narzędziem służącym do tego, by wspomagać rozwój maluszka i czerpać więcej przyjemności z rodzicielstwa. Warto skorzystać z pomocy specjalisty.
