Miłość do lawendy trwa od wieków. Dawniej nazywano ją niebieskim złotem. Jej zasuszone resztki znajdowano nawet w grobowcach faraonów i zachowały one ślad swojego zapachu. Niezwykle cenna dawniej, absolutnie nie traci na wartości do dziś. Piękny zapach, łatwość w pielęgnacji, małe wymagania glebowe – to wszystko sprawia, że lawenda jest bardzo częstym gościem w naszych ogrodach, a nawet mieszkaniach. Aromaty lawendowe są niezwykle popularne. Mają one zastosowanie nie tylko w kosmetyce, ale i w kuchni.
Spis treści
Lawenda – jaką wybrać do ogrodu?
Niestety, w naszych warunkach klimatycznych lawenda nie jest tak do końca mrozoodporna. Powinniśmy się zdecydować na lawendę wąskolistną. Jest ona najmniej wrażliwa na mrozy i ma właściwości prozdrowotne. W pierwszym roku po posadzeniu i tak warto zabezpieczyć rośliny. Te, które będą rosły w donicach, obowiązkowo muszą zostać schowane, zabezpieczone lub donica musi być już wcześniej wyłożona styropianem.
Często w sklepach można spotkać lawendę francuską, jednak należy ją potraktować jako roślinę jednoroczną lub domową.
Co zrobić z lawendy? 6 inspiracji DIY
Gdzie sadzić lawendę?
Lawenda wymaga miejsca nasłonecznionego. Idealne są dla niej południowe i zachodnie balkony, tarasy czy ogrody. Może rosnąć bezpośrednio w glebie lub w donicach czy skrzynkach. Lawenda lubi towarzystwo róż, bodziszków czy szałwii omszonej.
Intensywny zapach lawendy chroni w naturalny sposób róże przed mszycami. Jednocześnie obie rośliny mają podobne wymagania. Żadna z nich nie lubi przelanego podłoża i tego, co ogrodnicy nazywają efektem „mokrych stóp”. Jeżeli sadzicie lawendę w donicach, koniecznie musicie pamiętać o drenażu. Roślina nie może stać w wodzie, lepiej wlewać ją więc do podstawki.
Lawenda jest niezwykle rzadko atakowana przez szkodniki czy choroby grzybowe. Jeżeli traktujemy ją jako typową roślinę ogrodową, możemy sadzić ją w każdym odpowiednim dla niej miejscu. Jeżeli jednak chcemy wykorzystać lawendę do produkcji własnych olejków, suszyć w celu uzyskania przyprawy czy składnika kosmetyków, trzeba pamiętać, że nie może ona być narażona na styczność z opryskami.
Gleba i podlewanie lawendy
Aby stworzyć sobie lawendowe love, należy zastosować się do kilku praktycznych rad.
- Lawenda potrzebuje gleby lekkiej i przepuszczalnej. Nie czuje się dobrze, jeśli rośnie w glebie o kwaśnym odczynie. Należy wtedy użyć wapna lub skruszonego dolomitu. Jeżeli gleba jest ciężka i mało przepuszczalna, można ją wymieszać z piaskiem lub keramzytem w celu jej rozluźnienia.
- Młode, świeżo posadzone rośliny należy regularnie podlewać, by mogły się ukorzenić i zaaklimatyzować.
- Dołki, w których umieszczamy lawendę, możemy podsypać bardzo dobrze przekompostowanym obornikiem, jednak w niezbyt dużej ilości.
- W pierwszym roku lawendę warto zabezpieczyć przed mrozami.
- Trzeba też pilnować regularnego odchwaszczania. Roślina ta nie lubi konkurencji. Jeżeli dopuścimy, aby ekspansywne trawy lub inne rośliny ją zarosły, z pewnością sobie nie poradzi.
Ekologiczny ogród – jak go założyć?
Jak sadzić lawendę?
Lawendę można potraktować jako pojedynczą roślinę lub sadzić obok innych, tworząc kompozycje kwiatowe. Przy wyborze innych roślin należy kierować się podobnymi wymaganiami glebowymi, zapotrzebowaniem na wodę czy nawóz. Lawenda idealnie komponuje się z nagietkami, bukszpanem, liliowcami, szałwią omszoną. W takim przypadku zachowujemy odległość około 30–45 cm między roślinami. Jeśli zaś chcemy utworzyć szpaler z kwiatów, obrzeże chodnika czy ścieżki, to odstęp nie powinien być większy niż 25 cm.
Uwaga! Lawenda w zależności od odmiany dorasta od 50 do 80 cm. Obwód dorosłej, dobrze rozwiniętej rośliny to około 50 cm. Dlatego należy je sadzić w odpowiedniej odległości od brzegów rabat czy wyznaczonych ścieżek. Dołki pod rośliny powinny być kilka centymetrów większe niż obwód rośliny. Jeśli gleba jest zbyt zbita, mieszamy ją z piaskiem lub keramzytem. Idealne miejsce to takie, które jest osłonięte od przeciągów.
Pielęgnacja lawendy
Lawenda nie potrzebuje zbyt wiele uwagi. Najważniejsze w prawidłowym rozwoju rośliny jest jej cięcie. Wykonujemy je dwa razy do roku. Pierwsze jesienią, po przekwitnięciu. Usuwamy ostrym sekatorem wszystkie przekwitłe kwiatostany, uschnięte lub połamane gałązki. Jeśli roślina jest pierwszoroczna, zabezpieczamy ją przed przymrozkami. Jeżeli roślina rośnie w donicy, która nie jest wyłożona styropianem, możemy ją w całości wkopać w ziemię lub schować i zabezpieczyć przed mrozem.
W czasie okresu wegetacyjnego lawendę podlewamy bardzo mało. Jedynie ta, która rośnie w pojemnikach, musi być podlewana systematycznie. Uwaga! Podlewamy małymi porcjami wody. Drugie cięcie, wiosenne, musi być już bardziej radykalne. Usuwamy wszystkie przemarznięte części i spokojnie skracamy roślinę co najmniej o połowę. Pobudzi to lawendę do wzrostu i wypuszczania młodych pędów. Nie należy dopuszczać do zbytniego zdrewnienia łodyg.
Praktyczne zastosowanie lawendy
Lawendowe love nie wzięło się znikąd. Lawenda należy do roślin miododajnych. Jeśli będziemy ją mieli w ogrodzie, z pewnością przyciągniemy szereg różnych owadów. Jej długi okres kwitnienia – od czerwca do października – sprawia, że jest ozdobą przez długi czas. Obecnie można zakupić odmiany o różnych kolorach. Niebieskie, fioletowe, białe, a nawet różowe mogą stać się idealną bazą kolorystyczną ogrodu.
Świeża lawenda swoim zapachem odstrasza nie tylko mszyce, ale i komary. Ususzona – jest doskonałym środkiem przeciwko molom. Bawełniane woreczki z lawendą włożone pomiędzy ubrania do szafy wypełnią ją świeżym zapachem.
Rośliny odstraszające komary, muchy, meszki i mole
Lawenda w kosmetologii i medycynie
Lawenda zawiera w sobie bardzo dużo olejków eterycznych, które są powszechnie stosowane w ziołolecznictwie, kosmetologii i medycynie.
Olejek lawendowy posiada działanie i właściwości antyseptyczne, stosowany jest w kremach dla osób z problemami skórnymi, takimi jak wypryski czy cellulit.
Zapach lawendy koi nerwy i ułatwia zasypianie. Wykorzystuje się go w aromaterapii, lekach uspokajających i nasennych. Oczywiście jego szerokie zastosowanie wykorzystali producenci perfum, wód toaletowych, płynów do kąpieli i innych kosmetyków.
Lawenda w kuchni
Lawenda to nie tylko roślina ogrodowa, źródło olejków eterycznych czy składnik kosmetyków. Używana jest w kuchni dość powszechnie. Stanowić może nie tylko element dekoracyjny dań. Niezwykle cenny jest miód lawendowy, który można wykorzystać jako dodatek do deserów, ciast, napojów mrożonych, herbat i innych potraw.
Z powodzeniem sami możemy zrobić cukier lawendowy, który urozmaici naszą kuchnię. Pamiętać jednak trzeba, że suszona lawenda ma mocniejszy zapach i smak niż świeża. Warto też wypróbować przepis na ciasteczka lawendowe.
Ciekawostki o lawendzie
- Jeśli chcemy samodzielnie suszyć lawendę, musimy ją obciąć, zanim jej kwiatostany całkowicie się rozwiną. Dzięki temu zatrzymamy w pąkach więcej aromatu.
- Jeśli nie mamy w domu szałwii lub tymianku, możemy te zioła zastąpić lawendą. Rośliny są ze sobą spokrewnione i mają podobne walory smakowe.
- Olejek lawendowy, sól i mydło wymieszane razem będą idealnym peelingiem dla zestresowanych.
- Jeżeli potrzebujesz wyciszenia, możesz włożyć suszone kwiaty do bawełnianego woreczka i wcisnąć pod poduszkę.
Jeśli nie masz warunków do uprawy lawendy w swoim ogrodzie, na balkonie lub na tarasie, możesz spróbować hodować rośliny o podobnej do lawendy kolorystyce i o zbliżonym kształcie kwiatów. Sięgnij po takie kwiaty, jak szałwia omszona, która występuje w kolorze niebieskim, białym, fioletowym i różowym, czy perowskia łobodolistna – bujnie rosnąca wieloletnia roślina o intensywnym zapachu i niebieskich kwiatach.
Letnie kwiaty na balkon
