Spis treści
Niskie ciśnienie – hipotonia
Niedociśnienie tętnicze, niskie ciśnienie, hipotonia – to trzy nazwy tego samego zjawiska, które według szacunków dotyka 15% populacji. Przewlekłe niskie ciśnienie nieco częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. Jest także dość powszechne u osób starszych. Statystyki pokazują, że hipotonii doświadcza ponad 30% osób po 65. roku życia.
Prawidłowe ciśnienie a niedociśnienie
Ciśnienie tętnicze o wartości 120/80 u osób dorosłych uznawane jest za optymalne. Gdy pomiar wskazuje poniżej 90/60 mmHg u kobiet i 100/70 mmHg u mężczyzn, uznaje się to za zbyt niskie ciśnienie. Ale na ogół nie jest to stan stabilny. W ciągu dnia ciśnienie może bowiem szybować w górę, a potem znowu się obniżać.
Udało się ustalić następujący rytm dzienny ciśnienia krwi:
- po nocnym spadku ciśnienia około godziny 6:00 rano zaczyna ono wzrastać
- w ciągu dnia nadal pomału rośnie, by najwyższe wartości osiągnąć około godziny 18:00
- po godzinie 18:00 łagodnie obniża się, a około godziny 23:00 osiąga najniższe wartości
Ciśnienie w ciąży – jakie jest prawidłowe?
Przyczyny niskiego ciśnienia
Niskie ciśnienie dzieli się na trzy rodzaje. Hipotonia:
- wrodzona (konstytucjonalna)
- wtórna
- ortostatyczna
W pierwszym przypadku zwykle nie wiemy, że mamy niskie ciśnienie krwi. Osoba z wrodzonym niskim ciśnieniem może odczuwać bóle głowy, być często osłabiona i gorzej tolerować wysiłek fizyczny. Jednak utrzymujące się długo niskie ciśnienie może niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie niektórych narządów.
Niedociśnienie wtórne może mieć związek z:
- niewydolnością przysadki mózgowej
- podeszłym wiekiem
- słabością układu autonomicznego
- niewydolnością nadnerczy
- niewydolnością serca
Inne przyczyny niedociśnienia wtórnego to także:
- nadużywanie alkoholu oraz palenie papierosów
- znaczny wysiłek fizyczny oraz silny stres
- stosowanie leków rozszerzających naczynia krwionośne
- przebywanie w gorących i dusznych pomieszczeniach (np. omdlenia w kościołach)
- spożycie bogatego w węglowodany posiłku.
Niedociśnienie ortostatyczne ma ścisły związek z wiekiem i chorobami towarzyszącymi temu okresowi w życiu. Przypadłość polega na szybkim spadku ciśnienia (o 10–20 mmHg) w krótkim czasie, np. podczas wstawania z łóżka czy fotela. Dlatego też osoby cierpiące na niskie ciśnienie powinny wstawać np. z łóżka etapami, czyli najpierw usiąść, odczekać chwilę, opuścić nogi na podłogę, chwilę posiedzieć i dopiero wtedy się podnieść.
To bardzo ważne, ponieważ gwałtowna zmiana pozycji może zakończyć się utratą równowagi i upadkiem, co u osób starszych często kończy się złamaniem kości. Złamaniem, które w wielu sytuacjach kończy się tragicznie.
Hipotonia często towarzyszy:
- chorobie Parkinsona
- cukrzycy typu 1 oraz 2
- zanikowi wieloukładowemu
- nieleczonemu lub źle leczonemu nadciśnieniu tętniczemu
Czy to na pewno hipotonia?
Aby rozpoznać niedociśnienie tętnicze, konieczne jest wykonanie badań, które zleca lekarz. Zwykle wykonuje się następujące badania:
- morfologia
- ogólne badanie moczu
- EKG
- USG serca
Czasem lekarz decyduje o przeprowadzeniu analizy biopierwiastków krwi lub też zleca założenie na całą dobę holtera ciśnieniowego. Holter automatycznie rejestruje wszystkie spadki i wzrosty ciśnienia. Analiza otrzymanych wyników badań pozwala postawić diagnozę.
Warto pamiętać, że niskie ciśnienie może być skutkiem przyjmowania niektórych leków. W tej grupie są nitraty, leki antyarytmiczne, psychotropowe, odwadniające. Jednak o ich zamianie lub odstawieniu może zadecydować tylko lekarz.
Czy niskie ciśnienie zagraża życiu lub zdrowiu?
Niedociśnienie rzadko stwarza realne zagrożenie dla zdrowia, ale może znacznie utrudniać normalne funkcjonowanie. U osób mających niskie ciśnienie krwi pojawiają się następujące dolegliwości:
- złe samopoczucie. Człowiek nie czuje się chory, ale brakuje mu chęci i energii do jakiegokolwiek działania. Hipotonik robi tylko to, co jest konieczne. Jest stale niezadowolony, sfrustrowany, popada w stany depresyjne.
- zaburzenia snu. Występują dość często, co ma związek z niedostatecznym dotlenieniem mózgu. To zaś sprawia, że hipotonik zasypia „na stojąco” lub wręcz przeciwnie – nie może z tego powodu usnąć. Niedotlenienie mózgu może być przyczyną nieuzasadnionej agresji lub apatii.
- poranne zmęczenie. Nawet po długim nocnym odpoczynku ciśnienie hipotonika wolno się podnosi. Zmęczenie przekłada się na zły humor i niezadowolenie. Ale temu można zaradzić. Przede wszystkim daj sobie więcej czasu. Poleż chwilę, przekręć się kilka razy z boku na bok, zrób na leżąco kilka prostych ćwiczeń. Wstawaj wolno; zanim się podniesiesz, usiądź na krawędzi łóżka. Przed wstaniem z łóżka warto wypić szklankę wody, aby zwiększyć objętość krwi i tym samym podnieść ciśnienie.
- osłabienie pamięci i koncentracji. To również skutek niedostatecznego dotlenienia mózgu. Dobra pamięć i zdolność koncentracji są czynnikami sprawności intelektualnej. Gdy są zaburzone, mogą się pojawić trudności, takie jak codzienne problemy z koncentracją, kłopoty w pracy, szkole, zaniedbywanie obowiązków.
- meteopatia. Osoby z niskim ciśnieniem źle reagują na zmiany pogody i wahania temperatury. Gdy nadchodzą ciepłe fronty, ciśnienie hipotoników obniża się. Wówczas, jak często sami mówią, „nie nadają się do życia”.
Jak wykonać poranne ćwiczenia w domu?
Niskie ciśnienie – objawy fizyczne
Osoby mające niedociśnienie często cierpią także fizycznie. Tu jednak uwaga, nie należy tego lekceważyć, ponieważ objawy mogą świadczyć nie tylko o niskim ciśnieniu, ale także o konkretnych schorzeniach czy zaburzeniach funkcjonowania organizmu. U osób z niskim ciśnieniem mogą występować różne problemy zdrowotne:
- bóle głowy. Bywają łagodne, ale i bardzo silne oraz często się powtarzające.
- zawroty głowy. Występują nie tylko po wstaniu z łóżka, ale i w ciągu dnia, przy szybkiej zmianie pozycji – np. po gwałtownym podniesieniu się z krzesła. Bywają niebezpieczne, bo mogą być przyczyną upadków, a więc także urazów. To szczególnie groźne dla osób starszych, u których występuje większe ryzyko złamań kości. Silnym zawrotom głowy mogą towarzyszyć szumy uszne, mroczki przed oczami, a nawet mdłości.
- blada twarz, zimne ręce i nogi. Narzekają na to głównie kobiety. Przyczyną odczuwania takich dolegliwości jest naturalne zachowanie organizmu, który przy niedostatku utlenowanej krwi kieruje ją najpierw do najważniejszych narządów ciała. Te „mniej ważne” otrzymują mniej krwi.
- ucisk w piersiach i zadyszka. Niedociśnieniu może towarzyszyć uczucie ucisku i ciasnoty w okolicy serca, co może łączyć się z zadyszką lub utrudnieniami w oddychaniu. Potrzebna jest konsultacja u lekarza.
- omdlenia. Dochodzi do nich na skutek gwałtownego niedokrwienia mózgu. Może ono nastąpić pod wpływem pobytu w dusznym pomieszczeniu, z powodu nagłego przestrachu lub innych silnych bodźców. Niegroźna utrata świadomości trwa od kilku sekund do kilku minut. Jeśli przedłuża się, można podejrzewać, że nastąpiła z cięższych przyczyn. Należy wtedy szybko wezwać lekarza.
Jak podwyższyć ciśnienie? Leczenie hipotonii
Niskie ciśnienie, które nie daje dokuczliwych objawów, nie wymaga specjalistycznego leczenia, a jedynie dużej staranności w opiekowaniu się samym sobą. Jeżeli objawy są nasilone lub bardzo dokuczliwe, zacznij od wprowadzenia drobnych zmian w swoim życiu. Jak podnieść ciśnienie?
- Każdego dnia wypijaj od 2 do 3 litrów wody.
- Zacznij więcej solić przygotowywane potrawy.
- Jedz 5–6 razy dziennie, ale małe porcje. Obfite posiłki, zwłaszcza z dużą ilością węglowodanów, nie będą ci służyły.
- Naucz się wolniej wstawać, aby nie doprowadzać do gwałtownego odpływu krwi z mózgu do dolnych partii ciała.
- W sypialni pod poduszkę włóż klin z gąbki, który zapewni ułożenie górnej części ciała wyżej niż dolna. Różnica poziomów powinna wynosić około 20 stopni.
- Zadbaj też o umiarkowaną aktywność fizyczną, która sprzyja podniesieniu ciśnienia.
- Jeśli możesz, siadaj po turecku, aby krew nie uciekała do nóg.
- Dobrym rozwiązaniem jest także popijanie prawdziwej kawy. Ale nie chodzi tu o jedną filiżankę po śniadaniu. Trzeba zaparzyć szklankę kawy i pić ją małymi łyczkami przez kilka godzin.
Zioła na niskie ciśnienie
Jak podwyższyć ciśnienie? W walce z niskim ciśnieniem krwi pomocne mogą być zioła. Od dawna wiadomo, że w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie do podniesienia ciśnienia stosowany jest rozmaryn. Zioło można dodawać do potraw lub przygotować z niego wino lub napar. Wystarczy łyżkę poszatkowanych liści rozmarynu zalać filiżanką wrzątku. Gdy napar naciągnie i przestygnie, należy go wypić. Dziennie zaleca się 2–3 filiżanki naparu.
Mieszankę ziołową podnoszącą ciśnienie można przygotować także na bazie:
- lawendy
- korzenia lubczyku
- ziela tymianku
- majeranku
- serdecznika
- liści mięty
Właściwe proporcje otrzymamy, mieszając ze sobą po 30 g każdego ziela. Do przygotowania naparu ziołowego na podniesienie ciśnienia bierzemy łyżkę stołową mieszanki i zalewamy szklanką wody. Podgrzewamy na gazie do wrzenia, ale nie gotujemy. Odstawiamy na 10 minut. Po przecedzeniu pijemy 3–4 razy dziennie.
Osoby mające hipotonię nie powinny palić papierosów ani pić alkoholu. Używki te sprzyjają obniżeniu ciśnienia tętniczego.
Farmakologiczne leczenie niedociśnienia jest dosyć ograniczone. Właściwie nie ma leków, poza dostępnymi w szpitalu, podnoszących skutecznie ciśnienie. Lekarz może zalecić np. dihydroergotaminę zwiększającą napięcie naczyń żylnych, leki sympatykomimetyczne pobudzające receptory alfa-adrenergiczne, a w wybranych przypadkach mineralokortykoidy, które zatrzymują sód w ustroju, przez co zwiększają objętość krążącej w nim krwi.
Dlaczego po treningu boli głowa?
Jak zapobiegać niedociśnieniu?
Zapobieganie niedociśnieniu polega na likwidowaniu przyczyn lub łagodzeniu czynników sprzyjających niskiemu ciśnieniu krwi przy wykorzystaniu prostych, bezpośrednich sposobów. W większości przypadków można to uzyskać przez:
- pieszą turystykę
- pływanie
- aktywne spędzanie czasu na świeżym powietrzu
- kąpiele o zmiennej temperaturze (natrysk zawsze kończymy zimnym strumieniem wody)
Pomocne mogą też być masaże łydek lub całego ciała solą i wodą, co usprawnia krążenie.
W trosce o podwyższenie ciśnienia warto także unikać trwania w jednej pozycji oraz długiego przebywania na słońcu.
Źródło:
