Przepuklina brzuszna – przyczyny, objawy, leczenie

Większość przepuklin (są brzuszne, pachwinowe, pooperacyjne, pępkowe, rozworu przełykowego) nie zagraża bezpośrednio życiu. Gdy dojdzie do jej uwięźnięcia, mogą się pojawić poważne kłopoty, wymagające natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Blizna po cesarce – jaki ma wpływ na zdrowie?

Przepuklina brzuszna – jak powstaje?

Wnętrzności w jamie brzusznej są poukładane w określonym porządku. Aby pozostały na swoim miejscu i mogły wypełniać wyznaczone im zadania, są przytrzymywane powłokami brzusznymi. Składają się na nie mięśnie brzucha, rozcięgna mięśni i więzadła. Gdy są one prawidłowo ukształtowane, jelita nie mogą się swobodnie przemieszczać w jamie brzusznej.

W brzuchu utrzymuje się stałe ciśnienie, które wzrasta podczas kaszlu, śmiechu, przy oddawaniu moczu i stolca. Wówczas mocniej pracują mięśnie brzucha, tworząc tzw. tłocznię brzuszną. Ciśnienie się podnosi. Jeżeli któraś z powłok brzusznych jest słaba, zaczyna się rozwarstwiać, z czasem pęka i tworzy się szczelina, do której mogą się wcisnąć jelita. Wtedy powstaje przepuklina, po łacinie hernia.

Przepuklina – co się na nią składa?

Przepuklina składa się z kilku elementów. Posiada:

• wrota – pierścień w powłokach brzusznych (osłabione miejsce), w który wciska się otrzewna,
• kanał – tzw. uchyłek, czyli pęknięcie otrzewnej, które powstaje między poszczególnymi warstwami powłok brzusznych,
• worek – zgrubiałą tkankę, wytworzoną pod wpływem ucisku wnętrzności. Jest ona najistotniejszą częścią przepukliny, ponieważ tu gromadzą się skręcone pętle jelita cienkiego.

Jak powstaje przepuklina brzuszna?

Przepuklina może się pojawić u każdego, niezależnie od płci i wieku. Najbardziej narażone na jej powstanie są osoby o dużej nadwadze. Ich tkanka łączna jest słaba i mało sprężysta. Z czasem powstają w niej bardziej lub mniej rozciągnięte przestrzenie, które można porównać do rozstępów na skórze. Gdy otyłość jest coraz większa, mięśnie jeszcze bardziej słabną. Jelita przeciążone jedzeniem potrzebują coraz więcej miejsca. Można powiedzieć, że się rozpychają.

Ciśnienie, które powstaje w brzuchu po kolejnym przejedzeniu się, sprawia, że jelita jeszcze mocniej  napierają na powłoki brzuszne. Te pękają i tworzy się przepuklina na brzuchu. U osób otyłych często tworzy się przepuklina pępkowa, która powinna być zoperowana.

Przepuklina – przyczyny

• Przyczyną powstania przepukliny może też być nieumiejętne dźwiganie ciężarów, czyli bez pasa zabezpieczającego mięśnie brzucha.
• Przewlekłe zaparcia to kolejna przyczyna przepukliny brzusznej. Ciśnienie, jakie powstaje w brzuchu podczas próby wypróżnienia, może być tak duże, że uszkodzi jego powłoki. Jeżeli nie zmienimy diety i nie będziemy stosować łagodnych środków przeczyszczających, możemy mieć kłopoty.
• Podobnie się stanie, jeśli zaniedbamy choroby oskrzeli i płuc. Długo utrzymujący się i męczący kaszel osłabia mięśnie brzucha. Gdy są nieprawidłowo zbudowane, nie wytrzymają obciążenia.

Z powodu przepukliny mogą cierpieć również kobiety w ciąży i śpiewacy operowi.

Jak prawidłowo podnosić ciężar z ziemi?

Objawy przepukliny brzusznej

Charakterystycznym i łatwym do zaobserwowania objawem przepukliny brzusznej jest:

• miękki guz (wybrzuszenie) w miejscu przepukliny, który początkowo dość łatwo daje się odprowadzić do jamy brzusznej
• ból
• uczucie ciągnięcia
• pieczenie w czasie uciskania guza
• promieniujący ból i dyskomfort podczas wysiłku fizycznego, kaszlu, napinania mięśni i wypróżniania się. Podobne doznania pojawią się także po zbyt obfitym posiłku lub wypiciu dużej ilości napoju gazowanego

Leczenie przepukliny brzusznej

Żadna przepuklina (z wyjątkiem niemowlęcej pępkowej) sama nie zniknie ani się nie zmniejszy. Nie pomogą także żadne pasy przepuklinowe ani bielizna obciskająca. Jedyną skuteczną metodą leczenia przepukliny brzusznej jest operacja. Najważniejszą częścią zabiegu jest wzmocnienie słabych tkanek powłok brzusznych. Celem operacji jest zbliżenie do siebie rozciągniętych lub popękanych mięśni, rozcięgien i więzadeł.

Nowoczesne leczenie przepuklin polega na wszczepieniu w powłoki brzuszne specjalnej siatki, która ma je wzmocnić i chronić przed nawrotem dolegliwości. Jeśli nie ma komplikacji, zwykle po trzech dniach wychodzi się ze szpitala. Decyzję o wszczepieniu siatki zawsze podejmuje lekarz operujący, ponieważ nie u każdego pacjenta można ją zastosować.

Coraz więcej zwolenników zdobywa laparoskopowe operowanie przepuklin. Niestety, w Polsce nowoczesną metodą operuje się je bardzo rzadko, bo wciąż brakuje pieniędzy na odpowiednie siatki, czyli takie, które nie przyklejają się do jelit. Siatka potrzebna dla jednego pacjenta to koszt ok. 6 tys. zł.

Po operacji należy unikać wysiłku fizycznego, a szczególnie dźwigania przez trzy miesiące. Dla własnego komfortu przez kilka tygodni lepiej stronić od potraw powodujących wzdęcia, gazy lub zaparcia. Nie należy też pić gazowanych napojów.

Konieczne jest zrzucenie nadmiaru kilogramów i zadbanie o wzmocnienie mięśni brzucha.

Rwa kulszowa – co pomoże złagodzić ból?

Uwięziona przepuklina – co robić?

Gdy przepuklina uwięźnie, może być powodem poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet – zagrażać życiu. Do uwięźnięcia przepukliny dochodzi wtedy, gdy za jelitami, które wcisnęły się do worka przepuklinowego, zacisną się wrota. To sprawia, że jelita nie mogą się wycofać z worka przepuklinowego. Pozostający w nich pokarm nie przesuwa się i dochodzi do przerwanie pasażu jelitowego. W krótkim czasie, z powodu niedokrwienia jelit, rozwija się ich martwica. Do takiego powikłania może dojść z błahego powodu – kichnięcia, kaszlu, nadmiernego wysiłku, a nawet podczas gwałtownego wstawania z fotela.

Rozpoznanie uwięźnięcia przepukliny nie jest trudne. Tam, gdzie dotychczas było miękkie, pojawiające się i znikające wybrzuszenie na skórze, robi się twardy i bolesny guz. Skóra na nim jest mocno zaczerwieniona i bardzo ciepła. Po kilku godzinach pojawiają się wzdęcie, ostry ból brzucha, nudności, niekiedy wymioty. Nie jest też możliwe oddanie gazów i stolca. To stan zagrażający życiu i w trybie pilnym wymaga operacji. Trzeba wezwać pogotowie.

Jak doczekać przyjazdu karetki?

1. Połóż się na wznak na podłodze.
2. Pod miednicę podłóż niewielką poduszkę (np. jasiek). Nogi zegnij lekko w kolanach i staraj się, mimo bólu, równo oddychać. Taka pozycja rozluźnia mięśnie brzucha i pierścień przepuklinowy. Jelita mogą powrócić na swoje miejsce, ale to może stwierdzić tylko lekarz.
3. Nawet jeśli jelita same się uwolnią z uścisku pierścienia, trafisz do szpitala na obserwację. Zwykle po takim wydarzeniu przeprowadza się operację. Ale jest ona wykonywana bez pośpiechu, co ma ogromne znaczenie dla przebiegu operacji i późniejszej rehabilitacji.

W oczekiwaniu na operację przepukliny

Nie każdą przepuklinę należy operować w trybie pilnym. Zwykle są to tzw. operacje planowane, na które czeka się kilka miesięcy. Większość przepuklin brzusznych nie zagraża bezpośrednio życiu, ale należy odpowiednio postępować, aby bezpiecznie dotrwać do zabiegu. Co robić?

1. Regularnie przyjmuj leki, zwłaszcza gdy cierpisz na choroby przewlekłe, aby ogólny stan zdrowia się nie pogorszył.
2. Unikaj przeziębień, aby nie kichać i nie kasłać.
3. Nie przejadaj się, aby nie zwiększać ciśnienia w brzuchu. Do czasu operacji, ale i po niej, objętość posiłków należy ograniczyć do ½ (maksimum ¾) dotychczasowych porcji.
4. Unikaj zaparć, aby nie prowokować sytuacji, które mogą doprowadzić do powiększenia się lub uwięźnięcia przepukliny.
5. Nie dźwigaj ciężarów, bo przepuklina może się powiększyć lub uwięznąć.
6. Nie uprawiaj intensywnie sportów, zwłaszcza siłowych. Możesz pływać, jeździć na rowerze i spacerować.
7. Noś luźniejsze ubrania, aby nie uciskać niepotrzebnie brzucha.

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/choroby/165551,przepukliny-brzuszne
2. https://podyplomie.pl/chirurgia/25148,przepuklina

Jak leczyć nietrzymanie moczu?