Pod względem chemicznym parafina jest mieszanką stałych alkanów – inaczej nasyconych węglowodorów – którą pozyskuje się tradycyjnie w procesie rafinacji ropy naftowej z jej najcięższych frakcji. Związki parafiny mogą różnić się ilością atomów węgla w cząsteczce (od 16 do 48), wskutek czego miewają różną postać – od ciekłego oleju parafinowego po twarde woski.
Spis treści
Okłady z parafiny – lecznicze działanie
Leczniczy wpływ zabiegów parafinowych na organizm wiąże się z silnym miejscowym przegrzaniem tkanek. Zabiegi cieplne powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszają tętno i wpływają na wzrost pojemności minutowej serca. Jednocześnie obniżają ciśnienie krwi. Zwiększony przepływ krwi powoduje, że tkanki w miejscu poddawanym zabiegowi są lepiej odżywione i dotlenione, a składniki przemiany materii – szybko usuwane.
Dodatkowo ciepło rozluźnia mięśnie szkieletowe, zwiększa rozciągliwość torebek stawowych, ścięgien i więzadeł, przez co znacznie poprawia się ruchomość stawów. Obserwuje się działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne okładów parafinowych. Warto wspomnieć, że ciepło działa ogólnie uspokajająco i odprężająco na organizm człowieka.
Parafina, jako substancja, ma bardzo duże możliwości kumulowania ciepła. Co równie ważne, bardzo wolno oddaje ciepło do tkanek naszego ciała. Tę właściwość parafiny wykorzystuje się w zwalczaniu bólu stawów, mięśni i więzadeł. Ponadto przy zastyganiu parafina zmniejsza swoją objętość o 10–20 proc. W związku z tym powstaje tzw. kompresja (delikatny ucisk). Z jednej strony powoduje to zwiększone przekazywanie tkankom ciepła, z drugiej zaś zmniejsza odprowadzenie ciepła z prądem krwi (dzięki uciśnięciu naczyń skórnych).
Ciepło jest jednym z najskuteczniejszych bodźców, który działa przeciwbólowo. Okłady parafinowe mogą być wykorzystywane do zwalczania różnego rodzaju bólu, ale pod warunkiem że ból nie jest w fazie ostrej, czyli nie towarzyszy procesowi zapalnemu.
Borowina lecznicza – właściwości i zastosowanie
Okłady z parafiny – przy jakim bólu są skuteczne?
- pochodzenia mięśniowego – ciepło przyczynia się do rozluźnienia tkanki mięśniowej
- pochodzenia stawowego – ciepło pobudza układ krążenia, dzięki czemu ustępuje ból; tkanka chrzęstna, która wyścieła stawy, zostaje lepiej odżywiona, co przyczynia się do częściowej odnowy ich struktury. Dochodzi także do rozluźnienia tkanek stawu, dzięki czemu ból jest słabszy
- pochodzenia nerwowego – nerwobóle to dość powszechnie występująca dolegliwość, przy której zastosowanie ciepłych okładów przynosi rozluźnienie nerwów
Okłady z parafiny – przeciwwskazania
Wśród przeciwwskazań do zabiegów parafinowych wymienia się:
- ostre stany zapalne
- toczący się proces nowotworowy
- osteoporozę
- niewydolność mięśnia sercowego (III i IV stopnia)
- nieuregulowane nadciśnienie tętnicze
- świeże blizny na skórze oraz wrzodziejące czy ropiejące zmiany skórne
- zaburzenia czucia
- zaawansowany wiek – ze względu na wielochorobowość
Okłady parafinowe – powikłania
Powikłania najczęściej dotyczą sytuacji, gdy terapia nie została dobrze dobrana dla konkretnego pacjenta. Zdarza się także, że pacjent nie informuje o dodatkowych schorzeniach lub je lekceważy, co może przyczynić się do pogorszenia ogólnego stanu zdrowia.
Przed wystąpieniem powikłań chronią pacjenta zasady kwalifikacji do zabiegów parafinowych. Ważnym elementem kwalifikacji jest wywiad zebrany od pacjenta, ale także sprawdzenie ucieplenia kończyn oraz ewentualnych zmian skórnych, które są przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu.
Domowe sposoby na suche dłonie
Okłady parafinowe – przebieg zabiegu
Parafina może być stosowana w postaci okładów miejscowych albo kąpieli kasetkowych, czyli zanurzania np. stóp czy dłoni w specjalnych naczyniach. Parafinę podgrzewa się najczęściej w łaźni wodnej lub kuchni parafinowej do temperatury 42–45 st. C.
Okłady parafinowe najczęściej stosuje się w okolicy stawów. Parafinę można nakładać na skórę pędzlem. Następnie leczone miejsce jest zawijane w ręcznik i koc, aby jak najdłużej utrzymać ciepło. Czas zabiegu to 20–30 minut.
Inną metodą jest wylewanie ciekłej parafiny do kuwety – a gdy substancja nieco zastygnie, przenosi się ją na chory fragment ciała. Kolejnym krokiem jest otulenie ciała ręcznikiem i kocem. Zabieg trwa od 20 do 30 minut.
Dla dłoni i stóp najlepsze są zabiegi w postaci tzw. parafinowych rękawiczek lub skarpet. Na dłonie lub stopy stopniowo nakłada się dziesięć warstw parafiny, aby uzyskać warstwę około 2–3 centymetrów. Zabieg trwa od 15 do 30 minut. Wydaje się, że łatwiejszym rozwiązaniem byłoby zanurzenie dłoni czy stopy w ciekłej parafinie. Tego jednak się nie praktykuje, ponieważ temperatura, w jakiej parafina przechodzi w postać płynną (ponad 50 st. C), byłaby nie do zniesienia dla pacjenta.
Warto wiedzieć, że raz wykorzystanej parafiny nie stosuje się u innych pacjentów. Jest ona utylizowana. Prawidłowo przeprowadzony zabieg jest bezpieczny i bezbolesny. Przed zabiegiem nie ma potrzeby depilować skóry. Wystarczy natrzeć ją wazeliną, aby zdejmowanie parafiny było komfortowe.
Zabiegi parafinowe – korzyści
Okłady parafinowe są przeznaczone dla pacjentów cierpiących na przewlekłe choroby stawów (np. reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, twardzina układowa, zespół cieśni nadgarstka). Sprawdzają się także w leczeniu zmian zwyrodnieniowych stawów, w zwalczaniu przykurczów pourazowych lub pooperacyjnych. Korzystnie działają także w przypadku niektórych rodzajów porażeń nerwów obwodowych.
Zabiegi parafinowe to tylko jeden z elementów fizykoterapii, która wspomaga proces leczenia. Nie można twierdzić, że sam zabieg wystarczy, aby zwalczyć ból czy napięcie mięśni.
Podczas terapii z użyciem parafiny pacjent może skorzystać z maksymalnie 20 zabiegów, ale – co bardzo ważne – tylko raz w roku. Dzieje się tak, ponieważ dowiedziono, że związki ropopochodne, które znajdują się w parafinie, mogą mieć negatywny wpływ na proces tworzenia się blaszki kostnej. Inaczej mówiąc – nadużywanie parafiny może doprowadzić do ubytków masy kostnej.
Łokieć tenisisty – jak rozpoznać problem i jak go leczyć?
Parafina kosmetyczna
Parafina coraz częściej jest wykorzystywana w gabinetach kosmetycznych. Najczęściej stosuje się ją do zabiegów pielęgnacyjnych dłoni i stóp. Zabiegi takie poprawiają wygląd skóry, nawilżają ją i pomagają opóźnić procesy starzenia się, które są szczególnie widoczne na dłoniach. Skóra jest lepiej odżywiona, ponieważ podnosi się sprawność naczyń włosowatych. Parafina kosmetyczna jest zazwyczaj wzbogacana olejkami zapachowymi, aby jej aplikowanie było przyjemniejsze.
Źródła:
- Płaszewski, M. (2016). Zabiegi parafinowe. Pobrane z https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/fizykoterapia/leczenie-cieplem/129286,zabiegi-parafinowe
- Kasprzak, W., Mańkowska, A. (2008). Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Hałas, K., Kaźmierczak-Dziuk, A. (2011). Postępowanie diagnostyczne u chorych z bólem w klatce piersiowej. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7(4), 295–303. http://pimr.pl/index.php/wydawnictwa/2011-vol-7-no-4/postepowanie-diagnostyczne-u-chorych-z-bolem-w-klatce-piersiowej
