Sądzimy, że odważni ludzie dokonują jedynie rzeczy wielkich. Takich, które mają miejsce w sytuacjach ekstremalnie trudnych, nierzadko tragicznych, jak np. wyniesienie dziecka z pożaru czy zdobywanie ośmiotysięcznika. Niewątpliwie działania te wymagają odwagi, bo oznaczają mierzenie się z ryzykiem. Jednak w ciągu naszego całego życia podejmujemy ryzyko znacznie częściej – to konfrontacja z tym, co na co dzień dla nas trudne. Od obaw przed rozmową z sąsiadem w windzie, przez lęk przed oceną środowiska zawodowego, po naukę jazdy samochodem w zatłoczonym mieście. Dobra wiadomość brzmi jednak: odwaga jest jak mięsień – można ją wyćwiczyć. Jak? Oto miniporadnik.
Spis treści
Czym jest odwaga?
Odwaga to siła naszego charakteru. Pozwala nam realizować różne aktywności i pasje, mimo że borykamy się z lękiem czy strachem. Co ciekawe, ludzie odważni także się boją, ale podejmują wyzwanie. Decyzji tej sprzyja jedna okoliczność – pragnienie zrealizowania swojego zamierzenia jest silniejsze od strachu. Tak właśnie definiuje się odwagę.
Jak odnaleźć odwagę w życiu codziennym?
Trzeba sobie uświadomić, że odwaga zawsze jest związana z ryzykiem. A ono pojawia się także w naszym codziennym życiu. Np. wtedy, kiedy zamierzamy wprowadzić jakąś zmianę, lecz nie potrafimy w pełni przewidzieć, jaki efekt ona wywoła. – Z takim ryzykiem mamy do czynienia podczas zmiany pracy, wchodzenia w nową relację uczuciową czy przeprowadzki do innego mieszkania – mówi trener umiejętności społecznych Dariusz Zatoński. – Im większa zmiana, tym więcej potrzebujemy odwagi.
Wówczas do głosu zwykle dochodzi uczucie strachu i lęku. Te dwa stany, choć podobne, różnią się zasadniczo. Strach ma konkretne przyczyny i dotyczy zwykle jakiejś trudnej dla nas sytuacji, jak np. lot samolotem. Lęk natomiast jest nierzeczywisty. Oznacza tworzenie negatywnych prognoz i przewidywań na temat tego, co złego może się wydarzyć. To lęk jest głównym hamulcowym odwagi.
Odważni ludzie to tacy, którzy na co dzień, w zwykłych sprawach, decydują się pokonywać swoje lęki, ograniczenia oraz obawy.
Jednak jak znaleźć w sobie siłę, by pokonać lęk przed odważaniem się? Postępować tak jak w medycynie – stosować to, co nas przeraża, w małych, leczniczych dawkach. Taka aktywność daje nam najwięcej siły, w sensie emocji czy odporności na wyzwania. – To wtedy, kiedy decydujemy się na małe akty odwagi, możemy dowiedzieć się o sobie najwięcej, ale przede wszystkim naładować swoje baterie energią do życia – dodaje ekspert.
Przykłady ćwiczeń z odwagi:
- Obawiasz się uprawiać sport w grupie – odważ się na sesję joggingu w niedzielę, o godzinie, kiedy wielu sąsiadów spaceruje w okolicy.
- Odczuwasz lęk przed publicznymi wystąpieniami – porozmawiaj z nieznajomym w metrze.
- Obawiasz się rozmowy kwalifikacyjnej, więc nie szukasz lepszej pracy – dowiedz się, jak powinna wyglądać taka rozmowa, opracuj jej plan i zacznij ćwiczyć z przyjazną ci osobą.
Odwaga bycia sobą
Bycie odważnym ułatwia bycie autentycznym. Oczywiście wydaje się to nam często dobrem luksusowym – od dziecka uczy się nas, by osiągać sukcesy i okazywać światu tylko swoją jasną stronę. W efekcie obawiamy się zaryzykować zmianę, by nie stracić tego, co zyskaliśmy – nawet jeśli to, co mamy, w pełni nas nie uszczęśliwia.
– O wiele łatwiej podjąć odważną decyzję o zmianie, która przybliża nas do bycia w pełni sobą, kiedy wyobrazimy sobie, jak pozytywnie wpłynie na nasze życie – mówi Dariusz Zatoński. – Kiedy np. zakończę związek, uwolnię się z toksycznej relacji. Kiedy zmienię pracę, zacznę więcej zarabiać. Jeśli sprzedam samochód, zyskam więcej czasu na czytanie w komunikacji i zaoszczędzę pieniądze…
Pokazywanie swojej słabości
Utarło się uważać, że odważna osoba jest silną jednostką o stalowym charakterze i emocjonalnie „naprężonych mięśniach”. A jednak, paradoksalnie, pokazywanie własnej słabości może stanowić wielki akt odwagi. Przeciwieństwo perfekcji, czyli stawianie na autentyczność, brak lęku przed swoją wrażliwością, uznanie swoich wad, może być naszą wartością. Mówienie o własnych słabościach wymaga szczerości i zaufania do siebie. – Ostatecznie to my decydujemy, czy coś w tej sytuacji chcemy zmienić, czy akceptujemy to, co jest naszą słabością – podkreśla specjalista. – We współczesnym świecie pełnym hejtu pokazywanie swojego autentycznego, niedoskonałego wizerunku jest bardzo odważne. I procentuje uczuciem wolności.
Jakie byłoby nasze życie bez odwagi?
Odwaga jest tym, co popycha nas do przekraczania własnych granic. Historia wielokrotnie udowodniła, że dzięki – często nawet desperackiej – odwadze można dokonać tego, co wydawało się niemożliwe. – Do dziś czcimy pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego, podziwiamy odwagę Amelii Earhart czy Martina Luthera Kinga – właśnie dlatego, że wykazali gotowość do spełniania swoich marzeń – mówi Dariusz Zatoński.
Jednak każda odważna decyzja i sięganie po marzenia oznaczają też zgodę na ewentualne porażki. Thomas Edison wyrzucił wiele niesprawnych prototypów żarówek, zanim wymyślił tę właściwą. Naukowiec miał odwagę ponawiać kolejne eksperymenty mimo braku dobrego rezultatu. Aż do skutku. Wielcy ludzie wielokrotnie podejmowali takie decyzje, z których inni kpili. Tymczasem dzięki odwadze, uporowi oraz niezależności naukowców i wynalazców używamy na co dzień urządzeń tak powszechnych i niezbędnych, jak np. radio czy samochód.
Odwaga – ta bohaterska, ale i ta codzienna – potrzebuje, byśmy uniezależnili swoje zdanie od opinii innych ludzi. Co nie oznacza lekceważenia tego, co twierdzi otoczenie, lecz przeciwstawianie się słowom działającym destrukcyjnie, typu: „nikomu się to jeszcze nie udało”, „po co ci to?”, „za wiele byś chciał/chciała)”.
Lęk przed porażką
W dążeniu do podejmowania odważnych decyzji skrzydła podcina nam często obawa przed porażką. – Dlatego odważna decyzja wymaga wcześniejszego udzielenia sobie odpowiedzi na pytanie: co się realnie może wydarzyć, kiedy poniosę porażkę? – uważa Dariusz Zatoński.
Konkretne wypunktowanie ewentualnych scenariuszy przydaje się w eliminacji lęku przed porażką – wielką i niewiadomą. Jednocześnie oznacza, że jesteśmy w stanie stawić czoła temu, co potencjalnie mogłoby stanowić dla nas zagrożenie lub, jeśli ocenimy, że ryzyko jest zbyt duże, odstąpimy od działania. I nie oznacza to braku odwagi, lecz kierowanie się rozsądkiem!
Spełnianie marzeń
Nasze odważne decyzje często wypływają z tego, co najcenniejsze i skryte – z marzeń. Im bardziej o czymś marzymy, tym więcej w nas odwagi, by to zrealizować. To jednak nie oznacza, że nie spotkają nas żadne trudności. Kiedy realizacja naszych planów wymagają odwagi, czerpmy z dobrego doświadczenia innych ludzi. – Ich zwycięstwa mogą nas uskrzydlić, wzmocnić wiarę w nasze siły i powodzenie tego, co chcemy urzeczywistnić – mówi Dariusz Zatoński.
Odważne decyzje często wynikają też z ciekawości świata. Skupmy się więc na swoich pasjach i zainteresowaniach. Niech staną się one źródłem osobistej odwagi. Pamiętajmy też, by nagradzać się zawsze, kiedy odważymy się na coś, co powodowało nasze obawy. Niech będą to najcenniejsze – bo najtrwalsze – tzw. nagrody wewnętrzne, czyli własne uznanie dla siebie, budujące poczucie wartości. Poza wszystkim zaś największą nagrodą za odwagę jest to, co dzięki niej zyskujemy!
Zdolność do przekraczania lęku i odwaga w podejmowaniu śmiałych decyzji wymaga stawiania małych kroków. Nie warto pracować nad odwagą jednocześnie w kilku dziedzinach życia – bo grozi nam rozczarowanie. Zwiększenie odwagi w jednej z dziedzin zaprocentuje w pozostałych.
