Rumianek pospolity jest jedną z najpopularniejszych roślin leczniczych na świecie. Jego moc terapeutyczna wynika z połączenia łagodności z niezwykłą siłą działania. Herbata z rumianku to najstarszy lek ludzkości. Wymieniana jest we wszystkich starożytnych dziełach medycznych. Rumianek można było znaleźć w każdej domowej apteczce. Stosowano go w różnych schorzeniach – od wieku niemowlęcego po sędziwy. Także dziś chętnie używamy naparu z rumianku – na wiele sposobów. Zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Ważny jest jednak odpowiedni dobór surowca leczniczego. Jak parzyć rumianek i kiedy pomoże? Oto co musisz wiedzieć.
Spis treści
Jak rozpoznać rumianek?
Rumianek jest jednym z najczęściej mylonych ziół. Ten właściwy – różni się od swoich kuzynów mających o wiele słabsze działanie lecznicze. By go rozpoznać, trzeba tylko zapamiętać kilka zasad. W dużym skrócie: interesujący nas rumianek pospolity ma liście przypominające koperek, a żółte części kwiatków są znacząco wypukłe – tworząc kształt stożka z płaskim wierzchem. Cenny zielarsko rumianek ma też silny, charakterystyczny zapach: lekko miodowy, gorzki, czasem drażniący. Pozostałe kwiaty mają płaskie żółte części, liście przypominające nać marchwi i słabo wyczuwalną woń.
Herbata z rumianku – zbieranie ziela
Surowiec leczniczy, jakim jest rumianek, jest w Polsce bardzo łatwo dostępny. Można go zbierać w czystych ekologicznie rejonach. Największą wartość leczniczą mają kwiaty, czyli koszyczki rumianku. To ważna informacja, jeśli nie umiemy (czy nie mamy możliwości) samodzielnie zbierać ziela. Wówczas w sklepie szukajmy suszu bogatego w kwiaty, raczej nie tego w torebkach do zaparzania – bo tam zwykle pakuje się najmniej wartościowe pozostałości rośliny.
Jeśli sami zbieramy rumianek na napary, ułóżmy ziele na papierze lub prześcieradle i ususzmy w ciepłym, suchym, ale zaciemnionym miejscu. Światło słoneczne powoduje utratę cennych właściwości leczniczych – każdego ziela. Po ususzeniu rumianek można zapakować do lnianych woreczków bądź papierowych torebek i przechowywać całą zimę.
Herbata z rumianku – właściwości
Rumianek zawiera lecznicze substancje, m.in. silne olejki eteryczne, jak: chamazulen i bisabolol o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, przeciwskurczowym i tonizującym. Te właściwości można wykorzystać w problemach bólów skurczowych, stanach zapalnych, skaleczeniach, podrażnieniach i otarciach, niestrawności czy… niepokoju. Działanie rumianku jest naprawdę niezwykle szerokie.
Napar z rumianku – do czego można go wykorzystać?
Napar z rumianku – zewnętrznie
W tradycyjnej medycynie ludowej rumianek był zielem kobiet – ze względu na działanie przeciwskurczowe i kojące stany zapalne. Chętnie stosowały go położne do łagodzenia trudów porodu oraz połogu. Także dziś napar z rumianku można stosować jako wsparcie terapii bolesnych miesiączek czy jako płukanka do przemywania podrażnionych obszarów intymnych. Herbata z rumianku może też być wykorzystana do przemywania skóry z problemami, takimi jak np. trądzik, podrażnienie, ale też otarcia, lekkie skaleczenia (kolana u dzieci).
Napar z rumianku – wewnętrznie
Herbata z rumianku jest też dobrym sposobem na kojenie sensacji żołądkowych ze względu na swoje działanie przeciwskurczowe. Pomoże, gdy boli nas żołądek, cierpimy na wzdęcie czy kolkę. Napar rumiankowy jest też chętnie stosowany między innymi właśnie przez kochających ucztowanie Włochów, jako remedium na dolegliwości trawienne po obfitym jedzeniu.
W Polsce warto pijać taki napar szczególnie w sezonie grillowym, kiedy jadamy więcej tłustego, pieczonego mięsa. Takie działanie rumianku jest szczególnie polecane dzieciom oraz seniorom – o delikatnym układzie pokarmowym, kiedy pojawia się dyspepsja, odbijanie czy ból brzucha.
Herbata z rumianku – na sen
Często zapominamy, że napar rumiankowy ma też lekkie działanie sedatywne, czyli uspokajające, nasenne. Warto go więc pijać na około godzinę przed położeniem się spać, kiedy czujemy pobudzenie lub nie umiemy poradzić sobie ze stresem okradającym nas ze snu. Taki napar warto wzmocnić dodatkiem innych ziół tonizujących, np. lawendy. Można zrobić sobie nasenne mleko – do naparu dodajemy napój roślinny lub mleko krowie czy kozie (lżej strawne), słodzimy miodem i pijemy dla ukojenia i uczucia relaksu. Napój można podawać dzieciom.
Jak zrobić napar z rumianku
Rumianek w postaci suszu parzymy tak, jak każde ziele nadające się do naparów – w ilości 1 lub 2 łyżek zalanych szklanką wrzątku. Po około 10 minutach napój jest gotowy do picia. Można też zaparzać świeży rumianek. Ważne jest też, by napar był przykryty, bo podczas parzenia cenne substancje lotne, np. olejki eteryczne, kierują się ku górze. W miarę obniżania się temperatury herbaty rumiankowej substancje te opadną w głąb naparu. Nie należy też wycierać kropel zgromadzonych na spodzie przykrycia, tylko wlać je do napoju, by zmaksymalizować jego cenne właściwości.
Herbata i napar z rumianku – przeciwwskazania
Rumianek w medycynie tradycyjnej jest uważany za środek wspomagający w leczeniu alergii. Z drugiej strony wiele osób skarży się na alergię na rumianek. Zwykle jednak dotyczy ona tego mniej wartościowego ziela, które mylimy z rumiankiem pospolitym – o wiele rzadziej uczulającym. Zwłaszcza że obecnie rozpowszechnia się w zielarstwie i przemyśle kosmetycznym niealergizująca odmiana rumianku wolna od anthecutolidu, rodzaju laktonu mającego silny potencjał uczulający.
Alergicy powinni jednak ostrożnie stosować napar z rumianku – głównie w formie zewnętrznej, bo zwykle uczulenie na to ziele objawia się jako alergia kontaktowa, czyli skórna. Objawy to: swędzenie, wysypka, podrażnienie.
