Łokieć tenisisty – jak rozpoznać problem i jak go leczyć?

Łokieć tenisisty – przyczyny

Schorzenie o nazwie „łokieć tenisisty” (łac. epicondylitis lateralis humeri), inaczej entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej, jest spowodowane stanem zapalnym ścięgien, dokładniej prostowników nadgarstka. Ścięgna te wiodą od łokcia aż do nadgarstka. Gdy pod wpływem przeciążenia lub urazu dojdzie do podrażnienia tych ścięgien, tzw. tendinitis (tendopatie są to patologie ścięgien), pojawia się ból odczuwany po zewnętrznej stronie łokcia.

Stan zapalny najczęściej jest wywołany nakładającymi się na siebie mikrourazami powstającymi podczas wykonywania określonych, powtarzających się ruchów, jakie wykonujemy łokciem. Może to być np. gra w tenisa i specyficzne ustawienie dłoni i nadgarstka podczas uderzeń rakietą. Na problemy tego typu narzekają także muzycy, stomatolodzy, szwaczki lub osoby pracujące przy komputerze, gdy przez wiele godzin dziennie opierają nadgarstki o biurko, a dłonie mają lekko uniesione.

Zespół bolesnego barku – skąd się bierze i jak go leczyć?

Łokieć tenisisty – objawy

Najważniejszym objawem jest ból pojawiający się po bocznej stronie stawu łokciowego. Może nasilać się podczas zaciskania pięści (w trakcie tej czynności napinają się ścięgna na poziomie nadgarstka, dochodzi do pociągania za przyczep ścięgna). Boczna strona łokcia może być spuchnięta i zaczerwieniona. Zwykle ta faza zapalna trwa ok. 3 miesięcy, następnie objawy ulegają złagodzeniu, ale ból może utrzymywać się jeszcze mniej więcej przez rok.

Łokieć tenisisty – leczenie

Jest to schorzenie tzw. samoograniczające się – to znaczy, że nawet bez zastosowania leczenia taka dolegliwość najczęściej wyleczy się sama. Ból bywa jednak bardzo dokuczliwy i uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Osoby z tą przypadłością mają problem z otwieraniem drzwi (zaciśnięcie dłoni na klamce), a nawet podnoszeniem kubka. W łagodzeniu dolegliwości stosuje się:

• doustne leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, które łagodzą objawy zapalenia, zmniejszają obrzęk
• żele lub maści z lekiem przeciwzapalnym aplikowane zewnętrznie na bolesną okolicę
• automasaż
• ćwiczenia odpowiednio dobrane przez dobrego fizjoterapeutę
• noszenie opaski uciskowej na łokieć – opaska, stabilizując staw, łagodzi ból, wspomaga przepływ krwi i limfy, co przyspiesza wchłanianie się obrzęków. Uwaga! Jeśli założenie opaski potęguje dolegliwości, koniecznie należy zgłosić się do fizjoterapeuty, ponieważ może to sugerować problem nie ze ścięgnami, a z nerwem promieniowym (czytaj niżej)
• odpoczynek i czas na zaleczenie zmian

Kinesiotaping – czym jest i na co pomagają tejpy?

Ból po stronie bocznej łokcia – co jeszcze może oznaczać?

– Nie zawsze ból odczuwany po bocznej stronie łokcia jest objawem „łokcia tenisisty” – tłumaczy Maciej Brożyński. – Może być wynikiem różnego rodzaju problemów w tej okolicy. Warto je rozróżnić, ponieważ każdy z nich leczy się inaczej. Stawiając diagnozę, należy wykonać różnego rodzaju próby testowe, dokonać badania palpacyjnego (przez dotyk), czasami zrobić badania dodatkowe, takie jak USG. Ból może być bowiem efektem nie stanu zapalnego, ale innych dysfunkcji.

1. Degeneracja ścięgna

Najczęściej dochodzi do niej w obrębie prostownika krótkiego promieniowego nadgarstka. Jest to małe ścięgienko, które wiedzie do najdalszego wystającego bocznie punktu łokcia. I tam najczęściej rozwija się problem powodujący ból. W takiej sytuacji leczenie przeciwzapalne nie przyniesie skutku. Należy zastosować intensywne ćwiczenia, „zmuszające” ścięgno do przebudowy

2. Problem ze stawem

Pod ścięgnami znajduje się staw ramienno-promieniowy. I to właśnie problemy z nim bardzo często są przyczyną dolegliwości odczuwanych po bocznej stronie łokcia. Staw ten ma bowiem stosunkowo niewielką powierzchnię, a często wykonuje intensywną pracę. Nierzadko dochodzi wówczas do przeciążeń w tej okolicy i podrażnienia chrząstki stawowej. Na wystąpienie tego problemu najbardziej podatne są osoby:

• z większą koślawością łokcia – specyficzną budową stawu uwarunkowaną genetycznie
• z wiotkością strony przyśrodkowej stawu, czyli np. po zerwaniu więzadła po stronie przyśrodkowej (co sprawia, że dochodzi do zwiększonego nacisku powierzchni stawowych po stronie bocznej). Problem może pojawić się wiele lat po urazie i jest efektem przeciążenia stawu rozwijającego się przez dłuższy czas
• wykonujące pracę np. w fabryce czy wytwórni, wymagającą częstego chwytania różnych przedmiotów z pięścią odwróconą w dół – jest to pozycja mocno obciążająca staw

Staw kolanowy – jakie możesz mieć z nim problemy?

Jak rozróżnić, czy problem sprawiają ścięgna, czy staw?

W przypadku stawu najczęściej pojawia się ograniczenie ruchomości łokcia. Tego problemu nie ma przy tendinopatii. Jeśli więc do bólu w bocznej części łokcia dochodzi także zmiana zakresu ruchu, warto wykonać dodatkową diagnostykę (np. USG) w kierunku zaburzeń pracy stawu.

W przypadku szybko zdiagnozowanego problemu ze stawem znakomity efekt daje iniekcja leku przeciwzapalnego. Pomocny będzie też indywidualnie zaplanowany trening zawierający ćwiczenia, podczas których „otwiera się” staw. Dzięki nim odciążona chrząstka ma szansę na szybszą regenerację. Warto także wzmacniać mięśnie zginaczy nadgarstka – dzięki tego typu ćwiczeniom usztywnia się przyśrodkową stronę mięśni, zarazem odciążając boczną. Wspomaga to pracę stawu.

3. Podrażnienie nerwu

– Ciut niżej względem przyczepu początkowego mięśni znajduje się nerw promienny – mówi dalej Maciej Brożyński. – Przechodzi więc dokładnie w okolicy stawu ramienno-promieniowego i pomiędzy łukami ścięgnistymi mięśni. Ból z boku łokcia może także być objawem podrażnienia tego nerwu. Pacjentom bardzo trudno jest określić charakter bólu, mówią, że po prostu odczuwają rozlany ból w tej okolicy. Przy dokładniejszym wywiadzie można jednak uzyskać ważną informację – jeśli ból jest piekący (nie szarpiący, nie tępy), z dużym prawdopodobieństwem można uznać, że problem leży po stronie nerwu

Diagnoza jest ogromnie ważna, ponieważ w przypadku podrażnienia nerwu nie wolno wykonywać żadnych ćwiczeń usprawniających, takich jak np. przy kłopotach ze stawem. Mogą tylko nasilić problem. Można za to podać zastrzyk przeciwzapalny lub zastosować leczenie przeciwzapalne doustne oraz okłady z żelu przeciwzapalnego.

Dobry fizjoterapeuta może wykonać także lecznicze neuromobilizacje (jest to terapia polegająca na napinaniu i rozciąganiu danego nerwu), terapię manualną. Specjalista pokaże, jak stosować automasaż, lub doradzi pozycję odciążeniową dla stawu (ból będzie w niej najmniejszy). Konieczny jest także odpoczynek i ograniczenie ruchomości ręki na czas gojenia się nerwu.

Ból kolana – jakie mogą być przyczyny?

Dowiedz się więcej:

1. Ma, K. L., Wang, H. Q. (2020). Management of lateral epicondylitis: a narrative literature review. Pain Research & Management, 6965381. Pobrano z: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7222600/
2. Andres, B. M., Murrell, G. A. (2008). Treatment of tendinopathy: what works, what does not, and what is on the horizon. Clinical Orthopaedics and Related Research, 466(7), 1539–1554. Pobrano z: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2505250/
3. Brazier, Y. (2017). Tendinitis: Symptoms, causes, and treatment. Medical News Today. Pobrano z: https://www.medicalnewstoday.com/articles/175596#types
4. WebMD (b.d). Tennis elbow (lateral epicondylitis). Pobrano z: https://www.webmd.com/fitness-exercise/tennis-elbow-lateral-epicondylitis#1
5. Krawczyk-Szulc, P., Wągrowska-Koski, E., Puzder, A., Markowski, P., Walusiak-Skorupa, J. (2015). Przewlekłe zapalenie nadkłykci kości ramiennej wywołane sposobem wykonywania pracy – wytyczne diagnostyczno-orzecznicze. Medycyna Pracy, 66(3), 443-450. Pobrano z: http://medpr.imp.lodz.pl/Przewlekle-zapalenie-nadklykci-kosci-ramiennej-wywolane-sposobem-wykonywania-pracy-wytyczne-diagnostyczno-orzecznicze,58337,0,1.html