Spis treści
Bezpieczne wnętrze – kieruj się intuicją
O wiele aspektów domowego bezpieczeństwa możemy skutecznie zadbać kierując się własną intuicją. To ona podpowie nam, aby podłogę w mieszkaniu, w którym przebywa małe dziecko pokryć drewnem zamiast wykładziną dywanową. Ta pierwsza jest bowiem ciepła, posiada właściwości amortyzujące, można po niej chodzić boso, a poza tym łatwo utrzymać ją w czystości i zakonserwować. Druga natomiast może być siedliskiem alergenów i trudno ją wyczyścić, gdy coś się rozleje.
Jeśli domownikiem jest osoba starsza, intuicja podpowie nam, że podłoga w łazience i kuchni nie może być zbyt śliska – odpada więc gres polerowany, który szczególnie, gdy zostanie zmoczony, grozi poślizgnięciem się, warto natomiast rozważyć płytki antypoślizgowe.
Seniorowi łatwiej będzie korzystać w łazience z kabiny prysznicowej, a nie z wanny, meble bez ostrych krawędzi i niebezpiecznych elementów nie będą stanowiły zagrożenia dla maluchów.
Wewnętrzne futryny bezprogowe ułatwią poruszanie się po mieszkaniu osobom na wózkach inwalidzkich, ale także dzieciom i osobom starszym. Podobnych intuicyjnych wyborów dostosowanych do predyspozycji, wieku lub upodobań mieszkańców każdy z nas dokonywał na pewno nie raz.
Farby, lakiery, kleje – intuicja to za mało
Jednak w przypadku wyboru substancji chemicznych takich, jak: farby, lakiery czy kleje nasza intuicja nie wystarczy, aby ocenić ich bezpieczeństwo.
Wiele z nich może wydzielać szkodliwe zapachy lub opary, które powodują:
- katar
- kaszel
- suchość i swędzenie skóry
- podrażnienie spojówek
Czasami są to przejściowe reakcje, które same mijają, ale mogą one także wywołać alergię i prowadzić do groźnych powikłań. Konieczne jest wtedy przede wszystkim znalezienie i usunięcie źródła alergii, a to może być kłopotliwe, jeśli w mieszkaniu pojawiło się jednocześnie, np. w wyniku generalnego remontu, wielu potencjalnych „winowajców”.
Substancje chemiczne w kosmetykach i innych produktach – jak bardzo nam szkodzą?
Dlatego też już na etapie zakupu warto zwrócić uwagę na oznaczenia i informacje widniejące na opakowaniach i etykietach produktów. Otworzenie puszki farby czy lakieru i powąchanie ich nie pomoże w ustaleniu, czy będą one emitowały w mieszkaniu szkodliwe substancje i wywołają podrażnienia. Ale sprawdzenie składu chemicznego oraz atestów i certyfikatów, poświadczających bezpieczeństwo produktu i jego zgodność z wymaganymi normami na pewno to zagrożenie ograniczy.
Zanim kupisz materiały wykończeniowe
Sprawdź skład chemiczny
Większość z nas nie czyta etykiet i oznaczeń na opakowaniach wychodząc z założenia, że i tak nic z nich nie zrozumie. Tymczasem warto spróbować odszukać na nich przynajmniej te informacje, które są istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa.
I tak, w przypadku farb istotne jest, czy ich bazą jest woda czy rozpuszczalnik. Za bezpieczne uznawane są farby wodorozcieńczalne, to tzw. farby emulsyjne, wśród których znajdują się akrylowe, lateksowe lub winylowe.
Farby wodorozcieńczalne:
- nie wydzielają nieprzyjemnego zapachu
- szybko schną
- nie wywołują podrażnień
Farby rozpuszczalnikowe bezpieczniej jest wykorzystać do malowania ścian zewnętrznych.
Jeśli jednak uważamy, że czytanie etykiet nas przerasta warto poprosić o radę i pomoc obsługę sklepu, podkreślając, że zależy nam na produktach bezpiecznych.
Sprawdź pochodzenie materiału
Pochodzenie ma znaczenie. Szczególnie, gdy chodzi o elementy wykończeniowe z naturalnego drewna, takich jak drzwi, podłogi czy listwy przypodłogowe. Ważne jest, czy drewno pochodzi z legalnego źródła oraz czy podczas jego produkcji spełnione zostały normy dotyczące jakości i bezpieczeństwa.
Te fakty potwierdzają międzynarodowe certyfikaty:
- FSC (Forest Stewardship Council)
- PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification)
Stanowią one dowód, że produkcja, przetwarzanie i handel drewnem oraz produktami pochodzenia leśnego odbywa się w zgodzie z obowiązującymi przepisami UE.
Uważaj na LZO
Jednym z oznaczeń, których koniecznie powinniśmy szukać na opakowaniach produktów wykończenia wnętrz jest LZO. Skrót ten oznacza lotne związki organiczne (ang. VOC – Volatile Organic Compounds), które są bardzo niebezpieczne dla zdrowia i charakteryzują się łatwością przechodzenia w stan pary lub gazu w temperaturze pokojowej.
Do LZO należą m.in.:
- formaldehyd
- benzen
- toluen
- ksylen
- aceton
- terpeny
Występują one w farbach, lakierach, nabłyszczaczach do podłóg, klejach, panelach z tworzyw sztucznych, ale także kosmetykach, środkach czystości, a nawet żywności.
Konserwanty w kosmetykach – na jakie uważać?
Substancje te mogą wywoływać:
- bóle głowy
- nudności
- zmęczenie
- łzawienie oczu
- kaszel
- podrażnienie skóry
- reakcje alergiczne
- przypisuje się im także właściwości kancerogenne
LZO przyczyniają się też do powstawania syndromu chorego budynku (Sick Building Syndrome, SBS) – zespołu dolegliwości powiązanych z przebywaniem w źle wentylowanych pomieszczeniach o niskiej jakości powietrza. Ze względu na te zagrożenia Unia Europejska wprowadziła normy określające dopuszczalną zawartość LZO w produktach.
Im mniej LZO, tym lepiej
Zawartość LZO w farbach matowych wodorozcieńczalnych wewnętrznych, a więc tych najczęściej używanych w naszych mieszkaniach, nie może przekraczać 30 gramów na litr. Im jest niższa, tym lepiej. W farbach dla alergików oraz stosowanych w pomieszczeniach dla dzieci zawartość LZO jest minimalna, a nawet zerowa. Producenci chwalą się tym faktem, zamieszczając na opakowaniach symbole Zerowa zawartość lotnych związków organicznych lub Minimalna zawartość związków chemicznych.
Symbole i znaki na materiałach wykończeniowych
Na produktach przeznaczonych do wykańczania wnętrz znajduje się wiele symboli i oznaczeń, których znaczenia nie rozumiemy. Niektóre z nich są obowiązkowe, producent musi je najpierw uzyskać, spełniając szereg zaleceń i wymogów, aby produkt mógł trafić do sprzedaży.
Większość jest jednak dobrowolna – producent sam zabiega o różne certyfikaty i atesty (i płaci za nie), aby uwiarygodnić jakość i bezpieczeństwo swojego produktu.
Na rynku spotkamy znacznie więcej znaków i symboli potwierdzających jakość i bezpieczeństwo produktów niż prezentujemy w tym tekście. Wystawiają je różnego rodzaju stowarzyszenia i instytucje, wśród nich są zarówno te cieszące się dużym uznaniem i wiarygodnością, jak i zupełnie nieznane.
Obowiązkowe oznaczenie CE
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej nasze normy i atesty dotyczące materiałów budowlanych i wykończeniowych zostały dostosowane do norm unijnych, a nasze towary od 15 czerwca 2015 roku opatrywane są znakiem CE (Conformité Européenne).
Oznacza on, że dany produkt spełnia wymagania odpowiednich dyrektyw Unii Europejskiej pod względem bezpiecznego użytkowania, ochrony zdrowia i środowiska. Producent ma obowiązek umieścić go na swoim produkcie, ale może to zrobić dopiero po przeprowadzeniu odpowiedniej procedury oceny zgodności i poddaniu go odpowiednim analizom i badaniom technicznym. Umieszczanie znaku CE na produktach nie dotyczy tylko producentów z siedzibą w Unii, ale wszystkich, którzy eksportują na rynek unijny.
Uwaga na fałszywki!
Po wprowadzeniu przez UE obowiązkowego oznaczenia CE dla produktów zgodnych z dyrektywami unijnymi, Chiny wprowadziły łudząco podobne graficznie oznaczenie dla swoich produktów China Export.
Znaki różnią się od siebie jedynie odstępem między literami oraz długością kreski w literze E, przez co bardzo łatwo je pomylić. Wyroby z fałszywym znakiem CE nie zostały sprawdzone na zgodność z dyrektywami UE, dlatego ich stosowanie może być niebezpieczne.
Dobrowolne krajowe atesty i certyfikaty
Atest PZH (Polski Związek Higieny)
Zaświadcza, że dany wyrób jest bezpieczny dla zdrowia ludzi i/lub środowiska pod względem składu chemicznego, pod warunkiem, że jest wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem. Atest na materiały budowlane wydawany jest przez Zakład Higieny Środowiska.
Polskie Towarzystwo Alergologiczne
Wydaje rekomendację produktów na podstawie przeprowadzonych przez Towarzystwo badań. Ich efektem jest opinia, zawierająca wyniki przeprowadzonych badań oraz wnioski dotyczące spełnienia przez wyrób standardów jakościowych, bezpieczeństwa alergologicznego oraz możliwości oznaczenia produktu Znakiem rekomendacji.
EKO-ITB
Oznakowanie ekologiczne przeznaczone dla produktów budowlanych, usług lub technologii. Potwierdza je certyfikat stwierdzający, że dany wyrób wyróżnia się spośród innych dostępnych na rynku pod względem np. podwyższonej trwałości, obniżonej emisji CO2, brakiem substancji toksycznych itp. Wydawany jest na podstawie prostego oświadczenia producenta zweryfikowanego przez niezależną jednostkę czyli Instytut Techniki Budowlanej.
Eko-znak
Przyznawany jest od 1998 roku przez Polskie Centrum Badan i Certyfikacji. Mogą go otrzymać wyroby spełniające kryteria ochrony zdrowia, środowiska i ekonomicznego wykorzystania zasobów naturalnych w trakcie całego procesu produkcji i użytkowania wyrobu.
Dobrowolne zagraniczne atesty i certyfikaty
EU Ecolabel
Znak ustanowiony przez Komisję Europejską w 1992 roku, aby wyróżnić produkty przyjazne dla środowiska. Obowiązuje w 25 krajach Unii Europejskiej. Jego symbol to charakterystyczna „margerytka” z dwunastoma gwiazdkami zamiast płatków. Przyznawany jest w wielu kategoriach wyrobom spełniającym wysokie standardy jakościowe i zdrowotne.
Znak E.L.F. (z niem. Emission Lösemittel Frei)
Opatruje się nim produkty, przede wszystkim farby, o zmniejszonej emisji, z minimalnym poziomem zapachu, bez rozpuszczalników lub z minimalną ich ilością. Produkty te przyczyniają się do ograniczenia zawartości toksycznych składników w powietrzu.
Znak Błękitny Anioł (Der Blaue Engel)
To jeden z najstarszych, funkcjonujących symboli ekologicznych. Został wymyślony w 1997 roku przez niemieckie Ministerstwo Środowiska. Oznacza się nim aż 75 grup produktów (poza produktami spożywczymi i wyrobami medycznymi), w tym także materiały budowlane, farby i lakiery oraz tapety. W przypadku tych ostatnich poświadcza on, że produkt odznacza się niską emisją LZO i jest bezpieczny dla zdrowia.
TÜV SÜD
To znak gwarancji, że produkt został wyprodukowany zgodnie z obowiązującymi wymogami ekologicznymi i nie zagraża zdrowiu. Wystawia go międzynarodowy koncern TÜV SÜD AG, będący jedną z najstarszych (początki sięgają 1866 roku) i największych jednostek certyfikujących na świecie. Firma posiada swoje oddziały w ponad 600 lokalizacjach na świecie, w tym od 1998 roku także w Polsce.
Źródła:
- http://www.federacja-konsumentow.org.pl/
- http://www.rynekfarb.pl/znaki-jakosci-na-farbach-wewnetrznych/
- http://ladnydom.pl/budowa/1,106585,13519362,Materialy_wykonczeniowe_bezpieczne_dla_dzieci.html
- https://muratordom.pl/budowa/sciany-murowane/certyfikaty-i-atesty-na-materialy-budowlane-co-oznaczaja-i-jak-wybrac-zdrowe-produkty-aa-JzkQ-57cA-Ncxc.html
- ekologia.pl/wiedza/znaki/produkty/
- https://www.oznakowanie-ce.pl/
- https://www.tuv-sud.pl/
- https://www.itb.pl/oferta1.html
- https://www.pcbc.gov.pl/pl/uslugi/certyfikacja-wyrobow/kosmetyki/znak-ekologiczny-eko-2
