Zakażenie dróg moczowych jest jednym z najczęstszych zakażeń bakteryjnych u dzieci. Może pojawić się u dziecka już w okresie noworodkowym lub niemowlęcym. Najczęściej wywołują je bakterie fizjologicznie występujące w przewodzie pokarmowym, jednak jeśli dostaną się do dróg moczowych są tam niepożądanymi „intruzami” i wywołują stan zapalny. Wśród tych bakterii „króluje” Escherichia coli i Proteus.
Spis treści
Jak rozpoznać objawy infekcji dróg moczowych?
Niemowlę, u którego doszło do tego typu infekcji, często płacze, jest niespokojne, rozdrażnione, ma przez kilkanaście godzin suchą pieluszkę, lub przeciwnie – moczy ją częściej niż zazwyczaj. Mocz ma intensywną woń, jest mętny, czerwony lub pojawia się czerwona plama na pieluszce. Dziecko ma gorszy apetyt, słabo ssie lub mimo zjadanych porcji mleka może nie przybierać na wadze. Objawom tym często towarzyszy gorączka.
Starsze dziecko wciąż biega do toalety i oddaje niewielkie ilości moczu lub pomimo uczucia parcia na pęcherz nie może się wysiusiać. Czasami unika siadania na nocniku (lub pójścia do toalety), bo obawia się dolegliwości. Zdarza się, że maluch, który miał już opanowany trening czystości, nagle zaczyna moczyć się w nocy lub popuszcza mocz w ciągu dnia, bo nie zdąża do toalety. Jest rozdrażniony lub apatyczny, blady, nie ma ochoty na zabawę.
Jeśli zauważysz takie niepokojące objawy, warto potwierdzić (lub wykluczyć) infekcję dróg moczowych, wykonując badanie moczu. Skierowanie otrzymasz od pediatry w przychodni. Ale uwaga! Wynik badanie będzie wiarygodny tylko wówczas jeśli prawidłowo pobierzesz próbkę moczu.
Jak prawidłowo pobrać mocz do analizy?
Jeśli pobieramy mocz do badania ogólnego niemowlęciu: dziewczynce przed pobraniem próbki należy starannie umyć okolicę sromu i cewki moczowej, a chłopcu penisa (nie ściągamy nigdy na siłę napletka!). Następnie osuszyć ciało i przykleić woreczek do pobierania moczu (dostępny w aptece). Najszybciej uda się pobrać próbkę nad ranem, tuż po napojeniu dziecka. Nie wolno przyklejać woreczka na noc. Można też poczekać jakiś czas i postarać się pobrać mocz bezpośrednio do kubeczka.
U starszych dzieci lepiej „złapać” próbkę bezpośrednio do pojemniczka (również po dokładnym podmyciu), najlepiej ze „środkowego strumienia” – należy odczekać chwilkę, aby pierwsza porcja moczu wypłynęła i dopiero wówczas podstawić pojemnik. U maluchów korzystających z nocnika można po prostu wstawić go na dno czystego nocniczka.
Po uzyskaniu próbki moczu powinno się od razu zanieść ją do zbadania do laboratorium. Wynik potwierdzi, czy doszło do infekcji dróg moczowych, jeśli w moczu pojawi się białko, krew lub ciała azotowe oraz normę przekroczy poziom leukocytów lub erytrocytów.
Przez wdrożeniem leczenia warto jest pobrać jeszcze jedną próbkę moczu (pojemnik musi być jałowy) na posiew. Określi on jakie bakterie w nim są, czy jedna czy kilka (jeśli jest ich wiele, to najczęściej sygnał, że mocz został zanieczyszczony podczas pobrania drobnoustrojami np. z okolicy odbytu), a także ich ilość. O zakażeniu świadczy tzw. „bakteriuria znamienna”, co znaczy, że bakterii jest powyżej 10 do potęgi 5-tej. Dzięki temu badaniu lekarz będzie też wiedział, na jakie antybiotyki są one wrażliwe.
W przypadku gdy maluch gorączkuje, warto też określić jak bardzo zaawansowana jest infekcja, pobierając badania krwi i wykonując morfologię oraz CRP. Wyniki badań pomogą w podjęciu decyzji jakie leczenie będzie dla dziecka najlepsze.
Uwaga!
- Jeśli widzisz, że twoje dziecko źle się czuje i nie wiesz dlaczego tak się dzieje, koniecznie udaj się z nim do lekarza
- Gdy maluch gorączkuje „bez powodu”, czyli nie ma kataru, kaszlu ani innych symptomów infekcji układu oddechowego, zawsze warto pomyśleć o wykonaniu badania moczu. Jest to badanie niedrogie i łatwe do wykonania. Przy nasilonej infekcji wskazana jest antybiotykoterapia
- Jeśli dziecko nie chce jeść, pić, ma wysoką gorączkę, jest stale senne, osłabione, wymiotuje, od kilku godzin ma suchą pieluszkę lub jego mocz jest brunatny, jedź z nim do szpitala. Konieczne są badania, a często również nawodnienie dożylne
Homeopatia w zapaleniu pęcherza u dzieci
Homeopatia w takim przypadku może być stosowana, jeśli ogólny stan dziecka jest dobry, infekcja dotyczy dolnych dróg moczowych, dopiero się zaczyna i nie jest bardzo nasilona.
Najczęściej wówczas bierzemy pod uwagę homeopatyczny cantharis. Pomoże on dziecku, które jest niespokojne, cierpi podczas oddawania moczu (płacze, krzyczy), oddaje mocz po kilka kropli. Z kolei homeopatyczny aconitum napellus może być pomocny przy zapaleniu pęcherza w przebiegu nagłego wyziębienia np. po kąpieli w zimnym strumieniu.
O homeopatycznym mercurius corrosivus lub mercurius solubilis można pomyśleć przy silnym uczuciu parcia na pęcherz moczowy, z nadwrażliwością na ból, gdy mocz oddawany jest w niewielkich ilościach i może być ciemno zabarwiony. Infekcji może towarzyszyć gorączka, a dziecko poci się i gorzej czuje się w nocy.
Często przydaje się również homeopatyczny arsenicum album, zwłaszcza wtedy, gdy dziecko przy infekcji jest osłabione i blade, a piekące bóle przy oddawaniu moczu zmniejszają się w ciepłej kąpieli lub pod wpływem ciepłych okładów na brzuszek np. termoforu.
Natomiast homeopatyczna belladonna jest pomocna przy wszelkiego rodzaju stanach zapalnych, w infekcjach przebiegających z gorączką, ogólnym złym samopoczuciem, poceniem, bólami głowy.
Homeopatyczne equisetum hiemale warto rozważyć, gdy dziecko oddaje duże ilości moczu, co może objawiać się popuszczaniem moczu w ciągu dnia bądź moczeniem nocnym. Ból w pęcherzu może pojawić się pod koniec mikcji.
Jeśli bóle pęcherza moczowego lub w cewce moczowej pojawiają się np. po zabiegach diagnostycznych takich jak cewnikowanie, cystografia lub cystoskopia, pomocna będzie homeopatyczna staphysagria.
Domowe sposoby na zapalenie pęcherza u dzieci
Niemowlęciu pomoże ciepła ziołowa kąpiel (starszemu dziecku nasiadówka w czystej misce) z naparem z kilku torebek rumianku lub nagietka albo kory dębu. Łagodzą one miejscowe stany zapalne, działają rozkurczowo, ułatwiają oddanie moczu i łagodzą ból.
Starszemu dziecku warto podawać sok z żurawin lub kisiel żurawinowy – pomoże szybciej zwalczyć infekcję.
Podczas infekcji malec powinien dużo pić letniej wody, słabych ziołowych herbatek. Prawidłowo nawodniony organizm szybciej wróci do zdrowia.
Jak zapobiegać infekcjom dróg moczowych?
- Dbaj o właściwą higienę okolicy krocza i cewki moczowej dziecka. Pamiętaj, by okolice sromu dziewczynce myć od przodu do tyłu, dzięki temu nie przeniesiesz bakterii z okolic odbytu w okolice cewki moczowej
- Każdorazowo po oddaniu stolca umyj pupę malca dokładnie ciepłą wodą i delikatnym mydłem
- Zmieniaj często pieluszki, bo „ciężki” od moczu i stolca pampers jest idealnym środowiskiem do namnażania się bakterii i grzybów.
- Dbaj o to, aby dziecko kąpało się w czystej wannie i nie dodawaj do kąpieli pachnących pianek. Zmiękczają one wodę, ale również zmniejszają napięcie powierzchniowe błony śluzowej cewki moczowej, co sprawia, że zwieracz łatwiej „ przepuszcza” bakterie
- Nie kąp się razem z maluchem w wannie, zwłaszcza jeśli sama cierpisz na stan zapalny okolic intymnych
- Ostrożnie korzystajcie z kąpielisk i basenów. Dowiedz się, w jaki sposób dezynfekowana jest woda: chlorowana może podrażnić delikatną skórę dziecka, najbezpieczniejsze jest ozonowanie. Unikajcie za to jacuzzi, przebywa tam często sporo osób w niewielkiej ilości wody, co zwiększa ryzyko infekcji
- Jeśli jesteście zmuszeni do skorzystania z publicznej toalety, przetrzyj deskę chusteczkami dezynfekującymi i nałóż jednorazową nakładkę (do kupienia w aptece). Możesz też zbierać w podróż lub na kemping nakładkę plastikową.
- Starsze dziecko ucz dbania o higienę okolic intymnych. Pilnuj, by podmywało się dwa razy dziennie i codziennie zmieniało bieliznę.
Mokre chusteczki – używać czy nie?
Ten wygodny sposób na oczyszczanie pupy malucha nie jest do końca idealnym rozwiązaniem. Nie wszystkie dzieci dobrze tolerują chusteczki nasączone różnego rodzaju środkami czyszczącymi. Mogą wywołać one podrażnienia, zaczerwienienia i stany zapalne okolicy krocza, także cewki moczowej. Lepiej więc nie używać ich do pielęgnacji okolic intymnych dzieci z wrażliwą skórą, alergików, a także u maluchów z infekcją dróg moczowych. Lepiej sprawdzą się płatki kosmetyczne nasączone wodą.
Uwaga!
U niektórych maleńkich dziewczynek sklejają się wargi sromowe mniejsze. Nie wiadomo jaka jest przyczyna takiego stanu, ale najczęściej sprzyja temu miejscowy stan zapalny. W takiej sytuacji niemowlęciu warto przemywać krocze ciepłą wodą lub naparem z rumianku, kory dębu lub nagietka oraz natłuszczać je maściami łagodzącymi stany zapalne (odpowiedni preparat poleci pediatra).
Restrykcyjne dbanie o higienę miejsc intymnych w tym przypadku jest niezwykle ważne, ponieważ sklejone wargi sromowe utrudniają odpływ moczu z pęcherza moczowego przez cewkę moczową, co sprzyja namnażaniu się bakterii i rozwijaniu się zakażenia dróg moczowych. W razie wątpliwości koniecznie poproś o pomoc pediatrę.
Jeśli problem powraca
Gdy dziecko choruje na nawracające infekcje dróg moczowych, koniecznie trzeba będzie wykonać badania diagnostyczne w kierunku wad w układzie moczowym. Powinien je zlecić prowadzący dziecko pediatra, nefrolog lub urolog. Wady układu moczowego (np. zastawki cewki moczowej) mogą utrudniać wydalanie moczu, powodować jego zastój w drogach moczowych lub cofanie się do moczowodów podczas mikcji (refluks pęcherzowo-moczowodowy). Jeśli badania potwierdzą istnienie wady w układzie moczowym, lekarz indywidualnie zaleci odpowiednie leczenie.
