Spis treści
Rajstopy uciskowe na żylaki – mamy coraz większy wybór
Nie muszą być bure i brzydkie. Na pierwszy rzut oka nie zdradzają, że mamy problem z żylakami. Mogą być naprawdę piękne i kobiece! W sklepach ze sprzętem medycznym i rehabilitacyjnym, a także w klinikach zajmujących się leczeniem żylaków oraz niektórych aptekach, można kupić rajstopy, pończochy i podkolanówki przeciwżylakowe w wielu kolorach (także jaskrawe i wzorzyste).
Delikatne, wykończone koronką pończochy w niczym nie ustępują najmodniejszym, superkobiecym wzorom. Jednocześnie pomagają skutecznie chronić nogi przed uciążliwymi dolegliwościami, z którymi zmaga się większość kobiet. Są to na przykład obrzęki, bolesne skurcze czy nieprzyjemne mrowienie. Pończochy i rajstopy przeciwżylakowe zmniejszają też ryzyko powstawania szpecących żylaków oraz zakrzepicy żylnej, na którą osoby z zaburzonym krążeniem w obrębie nóg są bardziej narażone.
Jeśli zaraz po wstaniu z łóżka twoje nogi są smukłe i lekkie, a wieczorem, po całym dniu pracy, stają się ciężkie i obrzęknięte, to znak, że powinnaś rozważyć noszenie podkolanówek, pończoch lub rajstop uciskowych. – Przyczyną tych popularnych wśród kobiet dolegliwości jest gromadzenie się płynu międzykomórkowego i zastój krwi w dolnych partiach nóg – wyjaśnia dr n. med. Marcin Kucharzewski, specjalista chirurgii ogólnej i naczyń, Sekretarz Generalny Polskiego Towarzystwa Flebologicznego.
Zadaniem pończoch i rajstop uciskowych na żylaki jest przeciwdziałanie gromadzeniu się płynów ustrojowych w dolnych partiach nóg poprzez stopniowany ucisk. Zanim jednak podejmiesz decyzję, jakie konkretnie wyroby uciskowe kupić, lepiej poradź się lekarza specjalizującego się w leczeniu niewydolności żylnej i żylaków.
Żylaki – objawy i przyczyny niewydolności żylnej
Podkolanówki, pończochy, rajstopy przeciwżylakowe – co wybrać?
To zależy, na jakim odcinku żyły nóg są niewydolne. Oznacza to problem z odprowadzaniem krwi do serca. Pokazuje to badanie USG doppler. Jeśli żyły są poszerzone tylko w okolicach stawu skokowego i podudzia – wystarczą podkolanówki przeciwżylakowe. Jeśli problem sięga wyżej – lepiej zdecydować się na rajstopy lub pończochy przeciwżylakowe. Kobiety w ciąży powinny wybrać przeznaczone dla nich specjalne rajstopy, które nie uciskają brzucha.
Pończochy i rajstopy przeciwżylakowe – jak działają?
Najprościej rzecz ujmując, przeciwdziałają sile grawitacji, która sprawia, że krew łatwo napływa do dolnych partii nóg, ale trudno jej wrócić do serca. Cudowne działanie ucisku odkryli już rzymscy legioniści. Aby zapobiegać bolesnym obrzękom nóg podczas długich marszów, ciasno owijali golenie lnianymi bandażami. Tzw. wyroby kompresyjne, takie jak specjalne elastyczne bandaże, rajstopy, pończochy i podkolanówki uciskowe na żylaki, wymyślono znacznie później.
Na czym polega fenomen działania pończoch i rajstop przeciwżylakowych? Specjalny splot oraz użycie materiałów o różnym stopniu rozciągliwości – to sprawia, że tego rodzaju wyroby powodują po nałożeniu stopniowany ucisk (zmniejszający się od dołu do góry). Zapobiega to gromadzeniu się krwi żylnej oraz chłonki w dolnych partiach nóg. – Największy ucisk jest w okolicy stawu skokowego i jego poziom stopniowo zmniejsza się w kierunku kolana i uda. Dzięki temu nadmiar krwi i limfy jest wypychany ku górze i nie dochodzi do obrzęków – wyjaśnia dr Kucharzewski. Efekt działania wyrobów uciskowych zależy od właściwego doboru, ale w dużej mierze także od regularności stosowania.
Najlepiej zakładać rajstopy lub pończochy przeciwżylakowe jeszcze przed wstaniem z łóżka i nosić przez cały dzień, zdejmując dopiero przed snem. Jeśli rano lub w ciągu dnia chcemy wziąć prysznic, to przed założeniem pończoch lub podkolanówek przez kilka minut powinniśmy potrzymać nogi w górze (np. oparte o ścianę czy oparcie kanapy). Chodzi o to, aby wspomóc odpływ krwi z dolnych partii nóg, która zdążyła tam napłynąć. Założenie pończoch czy rajstop przeciwżylakowych w ciągu dnia bez tego zabiegu nie będzie już tak skuteczne.
Rajstopy i pończochy przeciwżylakowe – jak dobrać i którą klasę ucisku wybrać?
Produkty przeciwżylakowe różnią się między sobą nie tylko grubością i kolorystyką, ale także stopniem ucisku i rozmiarami. – Pierwszy stopień ucisku mają produkty profilaktyczne skierowane do osób zdrowych, które chcą chronić swój układ żylny przed przewlekłą niewydolnością i powstawaniem żylaków.
O zagrożeniu nią mogą świadczyć skurcze nóg oraz uczcie ciężkości na koniec dnia – tłumaczy dr Kucharzewski. – Drugi stopień ucisku to propozycja dla osób ze zdiagnozowaną już, ale niezbyt zaawansowaną, niewydolnością żylną oraz dla kobiet w ciąży. Trzecia klasa przeznaczona jest dla osób z dużymi żylakami, obrzękami i po operacjach żylaków. Klasa czwarta – dla pacjentów z zaawansowaną niewydolnością żylną, obrzękami limfatycznymi oraz po wyleczeniu owrzodzeń podudzi.
Który stopień ucisku wybrać? Jedynie rajstopy, pończochy czy podkolanówki o pierwszym stopniu ucisku można sobie kupić samemu i nosić w ramach profilaktyki przeciwżylakowej. Są polecane szczególnie tym osobom, które przez wiele godzin dziennie pracują w pozycji stojącej.
W przypadku gdy mamy już dolegliwości wskazujące na przewlekłą niewydolność żył nóg, powinniśmy zasięgnąć porady lekarza zajmującego się leczeniem żylaków. Najczęściej zajmują się tym chirurdzy naczyniowi i flebolodzy. Podczas wizyty lekarz zdiagnozuje stopień zaawansowania niewydolności żylnej, sprawdzi, czy w żyłach nie ma zakrzepów i skontroluje puls w kończynie dolnej. Na tej podstawie doradzi, jaka klasa ucisku będzie dla nas najlepsza.
Kompresjoterapia, czyli leczenie uciskiem
Pończochy i rajstopy przeciwżylakowe – przeciwwskazania
Nie wszyscy mogą nosić pończochy i rajstopy przeciwżylakowe. – Przeciwwskazaniem jest m.in.: miażdżyca tętnic obwodowych, zaburzenia czucia, alergia na materiał pończoch, masywny obrzęk nóg spowodowany zastoinową niewydolnością serca, miejscowe stany zapalne skóry lub tkanek miękkich – wymienia dr Kucharzewski. W przypadku wystąpienia objawów alergii warto jednak wypróbować pończochy czy podkolanówki innej marki, które różnią się składem od tych, które wywołały uczulenie.
Dlatego po 3–4 tygodniach noszenia pończoch lub rajstop przeciwżylakowych trzeba ponownie odwiedzić lekarza. Podczas wizyty lekarz zapyta o komfort użytkowania wyrobów uciskowych, a także zbada puls, aby mieć pewność, czy ucisk nie jest zbyt duży i nie upośledza krążenia w nogach. Uczucie zbyt dużego ucisku może świadczyć o za wysokiej klasie ucisku.
Jednak zanim zrezygnujemy z noszenia kupionych już pończoch lub rajstop, warto spróbować przyzwyczaić się do nich, stopniowo wydłużając czas noszenia. – Warto mieć świadomość, że zbyt duży, nieprawidłowy ucisk może być przyczyną miejscowej zakrzepicy żył powierzchownych, zwłaszcza w połączeniu z długotrwałym siedzeniem, np. podczas długodystansowego lotu samolotem – uprzedza dr Kucharzewski.
Wiele osób zniechęca się do regularnego noszenia pończoch lub rajstop przeciwżylakowych z powodu problemów z ich zakładaniem. Ciasny splot sprawia, że jest to znacznie trudniejsze niż w przypadku zwykłych pończoch czy rajstop. Osoby starsze, z ograniczoną sprawnością oraz kobiety w ciąży mogą mieć z tym rzeczywiście poważne trudności. Co wtedy robić?
Najlepiej zaopatrzyć się w specjalne urządzenia wspomagające naciąganie pończoch i rajstop na nogi. W tych samych sklepach, w których dostępne są pończochy, rajstopy i podkolanówki uciskowe na żylaki, można kupić akcesoria wspomagające nakładanie. Są to np.: jedwabny ślizgacz lub specjalne urządzenie, które pozwala naciągnąć pończochę na nogę bez wysiłku. Aby nie uszkodzić jej przy nakładaniu, dobrze jest robić to w gumowych rękawiczkach.
Jak wybrać rozmiar rajstop i pończoch przeciw żylakom?
Na opakowaniu producenci zamieszczają wskazówki umożliwiające wybór rozmiaru rajstop i pończoch przeciwżylakowych na podstawie pomiarów nogi. Lepiej jednak powierzyć to zadanie specjaliście, który dokładnie zmierzy kończynę w kluczowych miejscach. Najczęściej:
- nad stawem skokowym
- najgrubszym miejscu łydki
- pod kolanem
- w połowie uda
- 4 cm poniżej pośladka
Ważny jest także rozmiar stopy oraz dopasowanie długości rajstop do wzrostu pacjenta (co pozwala wybrać pomiędzy pończochami długimi i krótkimi). Może to zrobić lekarz lub pielęgniarka w czasie wizyty albo farmaceuta (w niektórych aptekach). Pomiar przeprowadza się w pozycji stojącej. Najlepiej, aby odbyło się to w godzinach porannych, kiedy nogi nie są jeszcze obrzęknięte. Ważne jest, aby zmierzyć obydwie nogi, ponieważ ich obwody mogą się istotnie różnić, szczególnie w zaawansowanej niewydolności żylnej.
Ile kosztują rajstopy uciskowe i jak o nie dbać?
Rajstopy czy pończochy przeciwżylakowe na miarę to spory wydatek (od 100 do nawet 400 zł). Warto jednak wziąć pod uwagę, że nie potrzebujemy ich w takich ilościach jak zwykłych rajstop czy pończoch, ponieważ są znacznie od nich trwalsze. Dobrze dobrane posłużą nam nawet do 6 miesięcy.
Zwykle wystarczą dwie pary noszone na zmianę. Aby zachować odpowiednią elastyczność, najlepiej prać je w zwykłym mydle (środki zmiękczające powodują rozciąganie). Nie powinno się ich suszyć na kaloryferze ani w suszarce, ale na płasko, po rozłożeniu na ręczniku.
Profilaktyka żylaków – jak im zapobiec? 10 najlepszych sposobów
Pamiętaj, rajstopy i pończochy uciskowe noś codziennie!
Po całym dniu w odpowiednio dobranych rajstopach, pończochach lub podkolanówkach uciskowych nogi zachowają lekkość i smukłość. Jednak następnego dnia, gdy odpuścisz sobie ich noszenie, dolegliwości powrócą. Nawet najlepsze pończochy czy rajstopy przeciwżylakowe nie pomogą, jeśli będą leżeć w szufladzie!
Niestety, wiele osób ma problem z regularnym noszeniem wyrobów uciskowych. Przyczyną może być świąd lub pieczenie skóry, co jest szczególnie dolegliwe latem. W takiej sytuacji warto poszukać pończoch lub podkolanówek o bardziej naturalnym składzie (więcej bawełny, mniej gumy i silikonu). W czasie upałów sprawdzają się podkolanówki i pończochy bez palców, dzięki którym można spokojnie nosić sandałki.
