Kiedy osoba poszkodowana jest w stanie nagłego zatrzymania krążenia (NZK), krew przestaje płynąć do mózgu oraz organów wewnętrznych. Po około 4 minutach niedotlenienia w mózgu dochodzi do nieodwracalnych zmian. Z każdą minutą od NZK, jeśli nie podejmujemy resuscytacji, poszkodowany ma ok. 10 proc. szans mniej na uratowanie. Czyli po ok. 5 minutach bez podjęcia działań ma już tylko 50 proc. szans na przeżycie. Jeśli szybko nie podejmiemy działań – osoba poszkodowana umrze. Dlatego gdy widzisz, że ktoś potrzebuje resuscytacji, nie wahaj się ani minuty – działaj od razu.
Jeżeli w ciągu 3 minut od zatrzymania akcji serca wykonasz u poszkodowanego defibrylację, zwiększysz jego szanse na przeżycie nawet o 75 procent!
Ważne! Do zatrzymania krążenia u osoby dorosłej w większości przypadków dochodzi w tzw. mechanizmie migotania komór – serce „bije” wówczas chaotycznie. W takiej sytuacji także należy użyć AED – dzięki temu można przywrócić prawidłowy rytm oraz krążenie.
Pierwsza pomoc i resuscytacja w dobie COVID-19
Spis treści
Co to jest defibrylator?
AED, czyli Automatyczny Defibrylator Zewnętrzny (z ang. Automated External Defibrillator) to urządzenie, które poprzez przyklejone na klatce piersiowej elektrody wysyła impuls elektryczny, który przepływając przez ciało poszkodowanego, dociera do mięśnia sercowego i może przywrócić jego właściwy rytm. Jest to urządzenie bardzo proste w obsłudze. Nie musisz mieć żadnego przeszkolenia, by z niego skorzystać.
– Na opakowaniu jest instrukcja, ponadto po uruchomieniu aparat sam instruuje nas, co dalej robić: wydaje komendy głosowe – tłumaczy Mirosław Dubielecki. – Najważniejsze to włączyć aparat i przykleić dwie elektrody na klatce piersiowej (dokładną instrukcję, jak to zrobić, znajdziesz poniżej) – resztę zrobi aparat. AED sam oceni rytm mięśnia sercowego i sam zdecyduje, czy należy wysłać impuls elektryczny.
Ważne! Zaleca się użycie defibrylatora w każdym przypadku, gdy stwierdzimy, że poszkodowany nie oddycha!
Nie bój się użyć defibrylatora!
Myślisz, że używając AED, możesz zaszkodzić osobie poszkodowanej? Ze niepotrzebnie „porazisz ją prądem”? Nie martw się – to jest niemożliwe! Defibrylator jest urządzeniem, które samo dokonuje oceny rytmu serca i sprawdza, czy defibrylacja jest konieczna. Jeśli impuls elektryczny nie będzie potrzebny, na pewno go nie wytworzy.
Defibrylator – gdzie go szukać?
Defibrylatory zazwyczaj są umieszczone w szklanych szafkach ze znakiem czerwonego lub zielonego serca przeciętego błyskawicą. Znajdziesz je w wielu urzędach, firmach i instytucjach, np. na lotniskach, w bankach, galeriach handlowych, zakładach pracy, basenach, muzeach i innych miejscach użyteczności publicznej. Jeśli chcesz się dowiedzieć, gdzie jest najbliższy defibrylator, skorzystaj z internetowej mapy AED na stronie www.ratujzsercem.pl.
Wstrząs anafilaktyczny po użądleniu osy – jak pomóc?
Jak używać AED?
1. Otwórz i włącz urządzenie
Jeśli jesteś świadkiem wypadku i stwierdzasz, że osoba poszkodowana nie oddycha, jak najszybciej zacznij uciskać klatkę piersiową oraz zleć innej osobie odszukanie i przyniesienie defibrylatora. Gdy urządzenie zostanie dostarczone na miejsce, otwórz je i włącz.
W Polsce są dostępne co prawda różne rodzaje defibrylatorów automatycznych, każdy wygląda nieco inaczej, ale wszystkie włączają się przez naciśnięcie wyraźnie oznaczonego, dużego guzika. Zazwyczaj guzik ma kolor zielony, ale nie zawsze. Niektóre rodzaje defibrylatorów uruchamiają się od razu po ich otwarciu (podniesieniu klapy). Usłyszysz wówczas informację, że AED już działa.
Od tego momentu defibrylator będzie wydawał głośne i proste komendy, mówiąc, co powinnaś po kolei zrobić, np. wyda polecenie: „Przyklej elektrody”.
UWAGA! Jeśli ktoś może ci pomóc, poproś, aby to on włączył AED i wyjął elektrody, a sama aż do momentu wykonania defibrylacji nie przerywaj uciskania klatki piersiowej.
Czy muzyka disco może uratować komuś życie? Tak! Pod warunkiem, że jest to piosenka Bee Gees „Stayin’ Alive”!
2. Naklej elektrody na piersi poszkodowanego
W AED elektrody wyglądają jak duże prostokątne plastry przyczepione do kolorowych drucików. Należy odsłonić klatkę piersiową poszkodowanego, tak aby można było nakleić plastry bezpośrednio na skórze klatki piersiowej.
Miejsca przymocowania elektrod są pokazane na każdym defibrylatorze – jedną nakleja się po lewej stronie w okolicy żeber, drugą po prawej, nieco wyżej. Po przyklejeniu obydwu usłyszysz: „Nie dotykać pacjenta! Trwa analiza rytmu”. Dopiero w tym momencie przerwij resuscytację, odsuń się od poszkodowanego i przypilnuj, aby nikt go nie dotykał.
3. Wciśnij przycisk defibrylacji
Jeżeli urządzenie wyda komendę, aby wykonać defibrylację – naciśnij czerwony guzik. Po tej czynności wznów resuscytację. Po 2 minutach defibrylator wezwie powtórnie do odsunięcia się od pacjenta, aby wykonać kolejną analizę rytmu, i wezwie do wykonania defibrylacji (lub nie). Powtarzaj te czynności aż do powrotu krążenia lub przyjazdu karetki pogotowia.
Ważne! Użycie AED nie zastępuje prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Łańcuch przeżycia
Tego określenia używa się w ratownictwie medycznym do pokazania, jak ważny jest każdy element akcji ratunkowej. Im bardziej szczelny łańcuch – tym szanse na uratowanie poszkodowanego są większe.
W skład łańcucha przeżycia wchodzą:
- Szybka ocena sytuacji i wezwanie karetki pogotowia.
- Wczesne rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
- Jak najszybsze użycie AED.
- Szybka pomoc medyczna (transport do szpitala).
Udar mózgu – szybka pomoc ratuje życie!
