Zdrada emocjonalna – co to? Objawy, skutki, test – Jak sobie radzić?

 

Ekspertka: Beata Zielińska-Rocha, psycholożka, psychoterapeutka, trenerka, terapeutka par, specjalistka terapii skoncentrowanej na emocjach (EFT), Ośrodek W RELACJI

Co to jest zdrada emocjonalna? To stosunkowo nowe pojęcie. Dawniej zdrada oznaczała przede wszystkim kontakt seksualny. Współcześnie jednak nasze związki mają inny charakter. Nie są już transakcją, przestały być narzędziem w rodzinnych interesach, gdzie istotne pozostawało dziedziczenie i sprawy finansowe.

Dzisiejsze związki mają zaspokajać różne nasze potrzeby. Wchodzimy w nie z miłości. Dlatego główną rolę grają w nich emocje. Zachowania, które kwalifikują się jako zdrada emocjonalna, to zwracanie się do kogoś innego, nie do partnera, po zaspokojenie ważnych potrzeb emocjonalnych oraz intensywne zaangażowanie czasu, myśli, emocji w relację z tą osobą. To wybieranie kogoś innego przed partnerem.

Dlatego jeśli zależy nam na poradzeniu sobie z kłopotami w relacji osłabionej zdradą emocjonalną – powinniśmy starać się odbudować poczucie bezpieczeństwa w związku i emocjonalną więź. Więcej o tym, czym jest zdrada emocjonalna, mówi psychologia.

Objawy zdrady emocjonalnej – jak rozpoznać

Sygnały zdrady emocjonalnej to momenty, w których zaczynamy się angażować w relacje uczuciowe z inną osobą. Cóż, zdrada emocjonalna może nawet oznaczać jednostronną fascynację. Obiekt naszego zainteresowania może być nieświadomy tego, co w nas wywołuje.

Zdrada emocjonalna obustronna wydarza się zaś wtedy, kiedy zwracamy się do tej nowej osoby po zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, których zaspokojenia już nie uzyskujemy u partnera będącego z nami w stałym związku – i ta nowa osoba żywo na to reaguje. Zatem zdrada emocjonalna to bliska, intymna więź, która jest w jakiś sposób podobna do tej ze stałego związku. To uczucie romantyczne. Durzymy się w tej nowej osobie, poświęcamy jej uwagę, myśli, czas i emocje. Przedkładamy jej potrzeby nad potrzeby stałego partnera/partnerki.

Ważne: Zdrada emocjonalna wyklucza więź seksualną, może nie mieć cech zdrady fizycznej, choć często towarzyszy jej fizyczne napięcie, wzajemne przyciąganie – które bywa jednak niezrealizowane.

 Zdrada emocjonalna – test

Objawy zdrady emocjonalnej można zobaczyć z perspektywy osoby zdradzanej i zdradzającej.

   Zdrada emocjonalna – test dla zdradzanego:

• Brak twardych dowodów w postaci SMS-ów, zdjęć czy podsłuchanych rozmów telefonicznych nie oznacza, że wszystko jest w porządku.
• O zdradzie emocjonalnej może informować nas intuicja, subiektywne poczucie, że partner jest mniej obecny: fizycznie i psychicznie. Podobnie jak w przypadku zdrady fizycznej, kiedy partner jest obok nas, ale wydaje się nieobecny emocjonalnie. Przestaje rozmawiać, nie szuka z nami kontaktu, nie interesuje się naszym życiem, nie dzieli się swoim.

Uwaga: Jasne, że w każdym związku zdarzają się okresy zaabsorbowania partnera czymś innym: pracą, hobby, przyjacielem. Relacja nie jest całym naszym życiem. Jeśli jednak przeczuwamy, że coś się w naszym związku zmieniło, a nie wiemy, o co chodzi, bo partner się z nami nie dzieli, tylko wpatruje się w ekran smartfonu – zwiększmy czujność.

Znaczący może być też moment, kiedy partner czy partnerka zaczyna bardziej dbać o siebie, np. kupuje ładniejsze ubranie, dba o linię itd. Pamiętaj – zdrada emocjonalna ma charakter romantyczny! Pora więc zastanowić się, czy to mogą być objawy zdrady emocjonalnej.

   Zdrada emocjonalna – test dla zdradzającego:

Zastanawiasz się, czy to, co robisz, to już zdrada? Przyjrzyj się punktom poniżej:

• Do kogo się zwracasz, gdy jest ci źle, kiedy potrzebujesz wsparcia i ukojenia?
• Z kim rozmawiasz o problemach w swoim związku? Czy z partnerem/partnerką? Czy może z tą inną osobą?
• Na kogo według ciebie możesz liczyć?
• Czy partner/partnerka wie o tamtej relacji? Czy wie, kiedy się spotykacie? Czy bywa świadkiem waszych rozmów? Czy mógłbyś jej/mu pokazać SMS-y pisane do tamtej osoby?
• Czy porównujesz partnera i tamtą osobę?
• Z kim chcesz spędzać czas? O kim myślisz?

Każdemu może się zdarzyć fascynacja kimś nowo poznanym. Kiedy dzielimy się tym z partnerem – nie ma tu potencjału podkopania podstaw naszej relacji. Jeśli jednak nie – zwiększmy czujność!

Uwaga: oczywiście ważne jest tu rozróżnienie między zdradą emocjonalną a przyjaźnią. O tej ostatniej można mówić, kiedy masz niezmiennie, od wielu lat, kilku przyjaciół, którzy wspierają cię w twoich problemach. A przy tym twój partner/partnerka jest tego świadomy/świadoma i nie ma nic przeciwko temu.

Przyczyny zdrady psychicznej

Jednym z najskuteczniejszych narzędzi wsparcia dla par jest terapia skoncentrowana na emocjach (EFT). Bazuje ona na teorii przywiązania, która mówi, że naszym podstawowym ludzkim instynktem jest poszukiwanie kontaktu. I to już od dziecka. Jak wynika z badań z ostatnich trzech dekad – w życiu dorosłym nadal jest to bardzo silna potrzeba. To dlatego tak chętnie wchodzimy w relacje. Szukamy w nich kontaktu, bezpieczeństwa i wsparcia.

Relacja ma nam też zapewnić drogę do budowania i podtrzymywania pozytywnego obrazu siebie – przeglądamy się w partnerze jak w lustrze. Kiedy więc nasz związek przestaje zaspokajać którąś z ważnych potrzeb – czujemy silny impuls, by coś z tym zrobić. Najlepiej byłoby, i jest to podstawa dobrego działania, wspólnie porozmawiać. Jednak to nie zawsze się udaje.

Często bywa tak, że komunikujemy partnerowi/partnerce, co nam przeszkadza, czego nam brakuje (lub wydaje się nam, że komunikujemy) – a on/ona nie reaguje. Gdy sytuacja się powtarza, protestujemy i domagamy się uwagi – np. próbujemy potrząsnąć partnerem poprzez zdradę. Wówczas zdrada ma wymiar protestu. Możemy się też wycofać, przestać komunikować.

Dodatkowo te nasze trudne emocje mogą się łączyć z wydarzeniami spoza związku, np. pracą, rodziną, stresującymi sytuacjami. Tymczasem my poszukujemy wsparcia właśnie w naszym związku – lecz go nie dostajemy. Jeśli w takim momencie pojawi się ktoś, kto zareaguje na nasze potrzeby, wesprze nas, wysłucha, zainteresuje się – może w przyszłości dojść do zdrady.

Zdrada emocjonalna – test osobisty

Jeśli nadal masz wątpliwości, czy uczestniczysz w zdradzie emocjonalnej – sprawdź, co mówi o tym psychologia. Według niej podstawą związku jest realizowanie 3 najważniejszych potrzeb. To:

• dostępność emocjonalna
• (emocjonalne) reagowanie na drugą osobę i jej emocje
• zaangażowanie emocjonalne

Sprawdź, jak to jest u ciebie? Czy możesz liczyć na zaspokojenie tych potrzeb przez partnera/partnerkę? Ale też – czy ty jesteś na niego/nią otwarta/otwarty i można na ciebie liczyć w potrzebie? Przykład: dzwoni ta trzecia osoba z jakimś problemem, więc dosłownie rzucasz wszystko i biegniesz na pomoc. Niezależnie od tego, czego potrzebuje twój partner, który może np. przechodzić trudny czas i potrzebować twojego wsparcia.

Zdrada emocjonalna a rozwód

Można mieć wątpliwości: czy zdrada emocjonalna, w której nie ma elementu zdrady fizycznej, jest podstawą do rozwodu? Cóż, to zależy, co jest dla nas ważne. Są osoby, które gorzej zniosą zakochanie się partnera w kimś innym, niż jego niewierność natury fizycznej. Kiedy pojawia się jakakolwiek zdrada – kobieta zwykle zapyta, czy on ją kocha, a mężczyzna częściej zapyta, czy ona się z nim przespała. Jest to w dużej mierze kulturowe.

Dlatego – tak – zdrada emocjonalna może prowadzić do rozwodu. Jednak zwykle wtedy, jeśli rzeczywiście nastąpił tzw. uraz więzi. Zdrada może, ale nie musi nim być. Jeśli zdrada zawiera w sobie uraz więzi i nic z nim nie zrobimy, może to powodować erozję związku, prowadzącą do rozwodu.

Według terapii skoncentrowanej na emocjach pary wchodzą ze sobą w pozytywne i negatywne cykle interakcji porównywane do tańca – te negatywne nazywane są szatańskimi dialogami. Jeden z nich polega na tym, że partnerzy już ze sobą „nie tańczą i podpierają ściany”. Innymi słowy – czuję się urażona/urażony i czekam, że ty coś z tym zrobisz, a to się nie dzieje. Bo ty masz poczucie winy i do mnie nie przychodzisz. A ja to interpretuję tak, że ci nie zależy. Że być może masz jakieś inne rywalizujące ze mną przywiązanie – masz kogoś innego, ale też po prostu czym innym się interesujesz. Otóż emocjonalna zdrada to czasem hobby partnera, np. sport, który całkowicie absorbuje jego uwagę.

Czy wybaczyć zdradę emocjonalną?

Zdrada emocjonalna może doprowadzić do rozwodu. Ale może niekiedy być szansą. Często w jej wyniku partnerzy decydują się na terapię par lub terapię indywidualną. Jest im to potrzebne do tego, by mogli porozmawiać nie tylko wspólnie, ale też sami ze sobą. Chcą odpowiedzi: czego mi/jej/jemu zabrakło w związku, jakie moje/jego/jej potrzeby były niezaspokojone?

Czasem ta druga strona nic nie wie o naszych potrzebach. Nie komunikujemy jej, że np. bardzo zależy nam na rozmowie, bliskości fizycznej, poczuciu bycia wartościowym, atrakcyjnym, wystarczającym. Chcemy, by partner sam się domyślił. Bo przecież jak kocha, to się domyśli! Możemy tkwić latami w takiej ułudzie, „przestać wspólnie tańczyć”, i kiedy pojawi się ktoś nowy, kto nas zafascynuje – możemy za nim podążyć.

Jak wybaczyć zdradę emocjonalną

Zdradę emocjonalną można wybaczyć. Podkreślmy – zdrada nie jest tożsama z urazem więzi. Bywa, że mamy żal, że kogoś nie było przy nas w jakimś ważnym dla nas momencie. Nie chodzi o całość sytuacji. Urazem może nie być to, że doszło do tej fascynacji kimś nowym, ale fakt, że „kiedy już to odkryłam – ty się ode mnie odwróciłeś i nie było cię. Nie przyznałeś, że widzisz mój żal, wściekłość, smutek, zranienie”. W tym właśnie miejscu może powstawać uraz. To naruszenie intymności emocjonalnej.

Czasem przyczyny tego urazu bywają nieoczywiste, np. zrobiłeś/zrobiłaś z tą osobą coś, co miało być tylko wasze: poszedłeś/poszłaś z nią do waszej restauracji, w której we dwoje, od lat, świętowaliście waszą rocznicę ślubu. I to jest zdrada emocjonalna – wszystko inne będzie zaś nieważne. O swoim zranieniu warto komunikować partnerowi, by rozpocząć dialog i nowy rozdział dla związku.

Zdrada emocjonalna – skutki i wybaczanie

Istnieje przebadany i skuteczny model naprawiania urazów więzi – stosowany w nurcie terapii skoncentrowanej na emocjach. Składa się on z kilku kroków, z których pierwszy musi to uchwycić i określić – co jest urazem, zdradą. Osoba zraniona stara się nazwać swoje uczucia, ukryte pod złością, wściekłością, furią.

Zwykle bywa tak, że początkowo partner (który zranił, zdradził) wszystkiemu zaprzecza. Umniejsza problem, stara się go bagatelizować – bo chroni siebie. Jest więc defensywny, czasem nawet atakuje w obronie. Kiedy jednak para konsekwentnie kontynuuje proces dogadywania się (terapii), osoba zraniona ma szansę opowiedzieć w pełni o swoim urazie. Wówczas partner uwrażliwia się na nią i jest w stanie zareagować na jej ból.

I to jest leczące: kiedy osoba zraniona wie, że znów może liczyć na partnera. Staje się on dla niej znów przewidywalny – w dobrym tego słowa znaczeniu. W efekcie osoba zraniona może powiedzieć: „Wiem, czego się mogę po tobie spodziewać. Znowu mam pewność, że jesteś szczery i odpowiedzialny – co daje mi silne poczucie bezpieczeństwa„. A przecież to o nie nam wszystkim chodzi!

Przeczytaj również: https://naturalnieozdrowiu.pl/szczesliwy-zwiazek-po-zdradzie/

Terapia skoncentrowana na emocjach (EFT)

Terapia par skoncentrowana na emocjach (Emotionally Focused Therapy for Couples – EFT) została stworzona przez kanadyjską badaczkę i psychoterapeutkę, dr Sue Johnson. Bazuje na tym, że partnerzy, którzy odczuwają zerwanie emocjonalnej więzi, wchodzą ze sobą w negatywne interakcje, nazwane przez badaczkę „szatańskimi dialogami”– porównanymi do tańca. Ich rozpoznanie stanowi punkt wyjścia terapii w sytuacji każdego konfliktu, jak np. zdrada fizyczna, zdrada psychiczna. Istnieją trzy podstawowe wzorce negatywnych interakcji w parze:

• znaleźć tego złego – to wzajemne atakowanie się, obwinianie, oskarżanie
• polka protestacyjna – jeden z partnerów wysuwa żądania w proteście przeciwko emocjonalnej rozłące, drugi postrzega to jako krytykę i wycofuje się
• zastygnąć i uciekać – to defensywne zamknięcie się na siebie nawzajem, partnerzy sprawiają wrażenie, że niczego nie czują i nie potrzebują