Spis treści
Osoby wysoko wrażliwe – kim są?
Wysoka wrażliwość, to cecha, którą opisywał już Carl Jung. Niestety mylnie była kojarzona z neurotyzmem i introwertyzmem. Powodowało to, że wielu ekstrawertyków nie mogło zaliczyć się do grona WWO, a osoby neurotyczne były źle kojarzone.
Dopiero amerykańska badaczka i psycholożka dr Elaine N. Aron, która sama jest wysoko wrażliwą osobą, zajęła się szerzej opisaniem tego problemu. Na własnym przykładzie oraz na podstawie setki rozmów z innymi osobami, określiła zestaw cech, które posiadały wysoko wrażliwe osoby.
WWO, czyli jako Wysoko Wrażliwą Osobę (z ang. Highly Sensitive Person) , określa się kogoś, kto ma bardzo wyczulony układ nerwowy, szczególnie na bodźce zewnętrzne. Osoba wysoko wrażliwa charakteryzuje się również wyjątkową głębią przetwarzania, subtelnością w dostrzeganiu szczegółów z otoczenia, reaktywnością emocjonalną oraz tendencją do przestymulowania. Takie osoby zazwyczaj silniej reagują na stres, często mają emocjonalne poczucie wycieńczenia oraz nieustannie analizują w głowie różne sytuacje.
Wysoko wrażliwe osoby widzą to, co dla innych niedostrzegalne – różne niuanse, zależności, wyczuwają nastrój i nastawienie innych, intuicyjnie czują, gdy zbliża się zagrożenie. Takie osoby są niezwykle empatyczne, wręcz współodczuwające wszystkie emocje, co może być bardzo obciążające. Często cechują się nadwrażliwością emocjonalną.
Emocje u osób WWO są intensywne, zarówno te pozytywne jak i te trudniejsze. Sprawia to że wysoko wrażliwi często mają poczucie przytłoczenia i tym samym przeżywają ogromny stres. Osoby wysoko wrażliwe, aby funkcjonować w dzisiejszym szalonym świecie, muszą objąć się szczególną opieką i ochroną. Postawić jasne granice i uważnie dobierać ludzi, z którymi spędzają czas.
Wysoko wrażliwa osobowość
Bez względu na to, jak trudno może być funkcjonować osobie z wysoką wrażliwością, WWO nie jest chorobą czy zaburzeniem psychicznym. Jest to cecha osobowości.
Wysoka wrażliwość najczęściej jest wrodzona. Podobnie jak introwertyzm lub ekstrawertyzm. Nie możemy zmienić naszych wrodzonych cech temperamentnych. Możemy natomiast nauczyć się z nimi żyć w taki sposób, by nam sprzyjały i nas rozwijały. Wysoko wrażliwe osoby mają zupełnie inne potrzeby, niż osoby mniej wrażliwe.
Cechy osób wysoko wrażliwych:
- Delikatny układ nerwowy, podatny na przestymulowanie
- Duża empatia i współodczuwanie emocji
- Duża sumienność i precyzyjność
- Głębia przetwarzania
- Intensywne reakcje emocjonalne
- Trudność w działaniu pod presją czasu
- Unikanie konfliktów i konfrontacji
- Zdolność do wychwytywania subtelnych sygnałów z otoczenia
- Skłonność do analizowania dużej ilości szczegółów
- Bogate życie wewnętrzne
- Łatwość w traceniu równowagi emocjonalnej
- Duże wyczulenie na bodźce zewnętrzne
- Niska tolerancja na ból
Najczęstsze choroby i zaburzenia, mylone z WWO
Zaburzenia integracji sensorycznej (zaburzenia SI)
Zaburzenia SI są to dysfunkcje w przetwarzaniu zmysłowym. Mogą obejmować zaburzenia czucia, węchu, wzroku, smaku lub zaburzenia równowagi. Osoby cierpiące na zaburzenia SI bardzo często mają nadwrażliwość słuchową i nie tolerują dotyku różnych faktur. Z tego powodu ten rodzaj zaburzeń jest często mylony z wysoką wrażliwością.
Warto przypomnieć, że WWO nie jest chorobą ani zaburzeniem. W kontekście zmysłów osoba WWO charakteryzuje się dużą wrażliwością przetwarzania sensorycznego, ale nie jest ona zaburzona. Oczywiście można być osobą wysoko wrażliwą i mieć jednocześnie zaburzenia integracji sensorycznej, ale nie jest to ze sobą skorelowane.
Depresja
Depresja, to kolejna choroba kojarzona z WWO. W rzeczywistości są to dwie różne kwestie. Depresja to choroba, wysoka wrażliwość jest natomiast cechą osobowości. Wysoko wrażliwi ze względu na swoją emocjonalność i skłonność do przeciążenia układu nerwowego, mogą być bardziej podatni na stany depresyjne. Odczuwają oni często trudne emocje. Dzieje się tak w przypadku, gdy nie zaopiekują się swoimi potrzebami i nie postawią granic. WWO nie jest jednak jednoznaczne z depresją. Na tą chorobę mogą cierpieć również osoby zupełnie niewrażliwe.
Lęki i fobie
Kolejnymi zaburzeniami, często kojarzonymi z WWO to różne lęki i fobie, szczególnie fobia społeczna. Tutaj ważne jest, by przyjrzeć się przyczynie lęków. Jeżeli osoba z wysoką wrażliwością unika towarzystwa i przebywania wśród ludzi, najczęściej powodem nie jest strach i lęk, tylko zwyczajne zmęczenie i niechęć do bodźców. Wykazuje niechęć do otaczania się innymi ludźmi dopiero wtedy, gdy jest obciążona nadmierną stymulacją. Z zewnątrz fobia społeczna może wyglądać podobnie. Etiologia jest jednak zupełnie różna.
Ze względu na to, że wysoka wrażliwość wiąże się delikatnym układem nerwowym i dużą reaktywnością emocjonalną, osoby wrażliwe mogą częściej popadać w stany lękowe lub nerwice. Osoby WWO czują się bardziej zagrożone w hałaśliwych miejscach (na przykład w centrum handlowym), jest to dla nich zdecydowanie zbyt duży nadmiar bodźców. Mogą również wykazywać różne symptomy somatyczne takie jak problemy gastrologiczne, bóle głowy). Jednak podobnie jak w przypadku depresji, dzieje się to wtedy, gdy osoby z wysoką wrażliwością są stale przeciążone i zestresowane.
Czy z WWO można się wyleczyć?
WWO nie jest chorobą, nie leczy się więc wysokiej wrażliwości. Jeśli jednak komuś bardzo przeszkadza ta cecha, może ją w sobie oswoić. W ten sposób znacznie poprawi komfort swojego życia. W jaki sposób? Trzeba zaopiekować się swoimi potrzebami i postarać się zaakceptować wysoką wrażliwość.
Wrażliwe osoby powinny przede wszystkim:
- Zapewnić sobie wystarczającą ilość snu
- Dbać o to, by każdego dnia mieć chwilę samotności
- Wybierać ciche otoczenie
- Nie dopuszczać do przestymulowania bodźcami
- Zadbać o regularne ćwiczenia fizyczne
- Często przebywać w domowym zaciszu
- Uczyć się stawiać granice i ćwiczyć w sobie asertywność
- Unikać filmów pełnych przemocy, dramatów i horrorów
Powyższe zalecenia są podstawową w zachowaniu równowagi dla osób wysoko wrażliwych. Pomagają oswoić i zaakceptować w sobie tą cechę. Jeżeli mimo wszystko zaopiekowanie się swoją wrażliwością sprawia trudność, warto poszukać pomocy u terapeutów i specjalistów w tej dziedzinie.
Wyjątkowość osób z wysoką wrażliwością
O WWO często się mówi w kategoriach trudności i przeciążenia. Zapominamy jednak, że wysoka wrażliwość to duża zaleta i szereg korzyści. Wrażliwe osoby są często postrzegane jako utalentowane, opiekuńcze oraz wyjątkowo empatyczne. Są potrzebne światu i wnoszą do niego wiele dobra.
Zalety wysokiej wrażliwości
Osoby wysoko wrażliwe, które zaopiekowały się swoją wrażliwością, zazwyczaj mają:
- Dużą wyobraźnię
- Są kreatywne i pełne pomysłów
- Potrafią słuchać i z chęcią pomagają innym ludziom
- Są dobrymi i lojalnymi przyjaciółmi
- Cechują się dużą empatią
- Potrafią spojrzeć na daną sytuację z wielu różnych stron
- Są dobrymi organizatorami
- Cechuje ich sumienność i dokładność
- Mają wysoko rozwiniętą inteligencję emocjonalną
- Potrafią nawiązywać głębokie i wartościowe relacje
Jak widać, bycie osobą wysoko wrażliwą wiąże się z wieloma zaletami i przywilejami. Odbieranie WWO nie jako choroby czy zaburzenia, ale jako dużego daru od losu, daje poczucie siły i pozwala w pełni realizować swój potencjał. Wysoko wrażliwe osoby są potrzebne światu. Dzięki swojej wyjątkowej cesze łatwo nawiązują głębokie relacje z innymi ludźmi, są doskonałymi przyjaciółmi, kreatorami i wynalazcami. Inni ludzie mogą wiele się od nich uczyć i czerpać ogromną korzyść ze wspólnego działania. Bycie wrażliwą osobą to powód do dumy!
Źródła:
- Elaine N. Aron, “Wysoko wrażliwi. Jak funkcjonować w świecie, który nas przytłacza?”. Wydawnictwo Feeria
