Wilec ziemniaczany zwany inaczej batatem jest bardzo malowniczą rośliną. Słodkawe bulwy, mogą ważyć nawet 3 kg. Charakterystyczne, płożące się łodygi miewają czasem 5 metrów długości. Najpiękniejsze są jednak liście i kwiaty batatów, które mogą cieszyć oko w przydomowym ogródku. Póki jest zimno, trzeba zadowolić się batatami z warzywniaka, ale jak zrobi się ciepło można zasadzić bulwy (w całości lub w częściach) na własnym tarasie lub balkonie. Warto pamiętać, że bataty są wrażliwe na zimno, więc z sadzeniem najlepiej zaczekać do maja.
Spis treści
Kuchenne szaleństwa z batatami w roli głównej
Słodkie ziemniaki są pyszne i mają mnóstwo zastosowań w kuchni. Po pierwsze – są świetnym składnikiem zup, sosów, kremów warzywnych. Mogą być też dobrym „zagęstnikiem” każdej potrawki, gulaszu a nawet leczo. Świetnie nadają się do obiadu, pokrojone, ubite z masłem albo w formie puree wzbogaconego odrobiną gałki muszkatołowej, czosnku i śmietany. Zdarza się, że stanowią bazę do słodkich ciast (np. tarty).
Najlepsze są jednak bataty pieczone – zarówno w formie frytek, plastrów, jak i połówek. Zapiekane połówki batatów można faszerować dosłownie wszystkim: serami, ryżem, szpinakiem z gorgonzolą a nawet ostrym kuskusem doprawionym przyprawami korzennymi (dwa ostatnie przepisy znajdziecie poniżej).
Bataty – dlaczego warto jeść słodkie ziemniaki?
Dawka zdrowia w słodkim ziemniaku
Bataty mają w składzie likopen oraz karotenoidy (w tym beta-karoten), które wykazują działanie przeciwnowotworowe. Jedzenie słodkich ziemniaków może być zatem częścią profilaktyki przeciwnowotworowej. Na dodatek zawierają też antocyjany, które mają działanie antyoksydacyjne oraz luteinę zbawienną dla oczu. Są niskokaloryczne, wspomagają pracę trzustki, a tym samym mogą mieć korzystny wpływ na organizm cukrzyków oraz osób, które borykają się z insulinoopornością.
Bataty świetne dla osób z problemami skórnymi
W bulwach słodkich ziemniaków jest też mnóstwo witamin i minerałów. Bataty są bogate przede wszystkim w kwas foliowy, witaminy z grupy B (zwłaszcza B6), ale również witaminy C i E. Warto wprowadzić je do jadłospisu, zwłaszcza w przypadku osób, które mają problemy skórne.
Regularne jedzenie batatów poprawia kondycję skóry, pomaga m.in. w przypadku łuszczycy oraz trądziku. Warto wspomnieć, że ziemniaki te mają w składzie wapń, magnez, potas, fosfor, żelazo, selen, miedź a nawet molibden. Prawdziwa skarbnica składników odżywczych potrzebnych zwłaszcza wczesną wiosną i podczas przesilenia.
Przepisy z batatami
1. Bataty pieczone z masłem i białym winem, podane z serem oraz suszonymi pomidorami
Bataty często zapieka się na folii aluminiowej lub papierze do pieczenia. Jeśli podlejemy je jednak wodą, masłem lub odrobiną wina będą bardziej soczyste, a góra pięknie się przyrumieni. Warunkiem jest ustawienie termoobiegu. Słodkie ziemniaki świetnie komponują się z ostrymi serami: fetą, bryndzą, serem wędzonym lub parmezanem. Do tego zioła i suszone pomidorki.
Składniki:
- 2 bataty
- 1 łyżka masła
- ½ szklanki białego wina (wytrawnego)
- 2 plastry sera feta (lub więcej)
- Kilka suszonych pomidorków
- Świeże zioła (np. kolendra) lub zielona cebulka
- Sól, pieprz, gałka muszkatołowa
Fot. Agnieszka Żelazko
Przygotowanie:
Bataty umyj i osusz a następnie pokrój w paski lub krążki (bez obierania skórki). Ułóż w naczyniu żaroodpornym. Wino wymieszaj z 2-3 łyżkami wody i podlej ziemniaki. Górę polej roztopionym masłem, posyp solą, pieprzem i gałką muszkatołową. Piecz w temp. 160 stopni aż zmiękną i przyrumienią się (termoobieg). Po wyjęciu z piekarnika posyp pokruszonym serem feta, suszonymi pomidorami pokrojonymi w kostkę i świeżymi ziołami.
2. Bataty faszerowane serkiem i ostrym kuskusem o korzennym posmaku
Kuskus doprawiony ostrą papryczką, cynamonem, imbirem i odrobiną kuminu świetnie komponuje się ze słodkimi i delikatnymi batatami. Przed faszerowaniem warto wysmarować ziemniaki masłem, a następnie wyłożyć je kawałkami serka topionego.
Składniki:
- 2 bataty
- ½ szklanki kaszy kuskus
- 2 łyżki masła
- ½ czerwonej papryki
- ½ zielonej papryki
- ½ czerwonej cebuli
- 2 łyżki kukurydzy z puszki
- 4 kawałki serka topionego (tzw. trójkąciki)
- Odrobina oliwy
- Przyprawy „na czubek łyżeczki”: ostra papryka w proszku, cynamon, sproszkowany imbir, kumin
- Pieprz i sól do smaku
Fot. Agnieszka Żelazko
Przygotowanie:
Kuskus zalej wrzątkiem w taki sposób, by woda sięgała 1 cm powyżej poziomu kaszy. Przykryj naczynie i odstaw, aż kasza napęcznieje. Bataty przekrój na pół, wydrąż, nakłuj widelcem od środka, a następnie wysmaruj masłem (1 łyżka), oprósz solą i pieprzem. Przełóż do naczynia żaroodpornego, podlej odrobinę wodą (ok. 1 cm), ustaw temperaturę 160 stopni i piecz ok 15-20 minut.
Na patelni rozpuść łyżkę masła, dodaj odrobinę oliwy, wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę, a następnie drobno pokrojoną paprykę (czerwoną i zieloną). Podsmaż aż warzywa się przyrumienią, a następnie dorzuć kuskus i kukurydzę. Dopraw do smaku solą, pieprzem, ostrą papryką, imbirem, cynamonem i kuminem. Dokładnie wymieszaj cały czas podsmażając. Bataty wyjmij z piekarnika, wyłóż je najpierw pokrojonym w plasterki serkiem topionym, a następnie kuskusem. Piecz kolejne 15 minut, aż bataty będą całkiem miękkie.
3. Bataty faszerowane szpinakiem i gorgonzolą
Składniki:
- 2 bataty
- 150 g szpinaku baby
- 100-150 g sera gorgonzola
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżeczka masła i odrobina oliwy
- Sól, pieprz do smaku
Fot. Agnieszka Żelazko
Przygotowanie:
Bataty przekrój na pół, wydrąż, oprósz solą i pieprzem. Przełóż do naczynia żaroodpornego, podlej odrobinę wodą (ok. 1 cm), ustaw temperaturę 160 stopni i piecz ok 15-20 minut. Na patelni rozpuść masło, dodaj odrobinę oliwy. Czosnek obierz i przeciśnij przez praskę, a następnie wrzuć na patelnię, po chwili dodaj szpinak, dopraw do smaku solą i pieprzem.
Gdy szpinak się zetnie dodaj ser gorgonzola i dokładnie wymieszaj, aż ser roztopi się, a składniki połączą się. Farsz ułóż w wydrążonych batatach, a następnie włóż całość do piekarnika na kolejne 15 minut.
