Czy dzieci mogą jeść miód? Który jest dla nich najlepszy?

Można śmiało powiedzieć, że miód to najlepsze, co nam dała natura. Od wieków z powodzeniem jest stosowany w medycynie naturalnej. Nic dziwnego! Miód ma liczne właściwości prozdrowotne, które zawdzięcza unikalnym składnikom. Zawiera między innymi:

• enzymy, pochodzące ze śliny pszczół
• lizozym, inhibinę, apidycynę – substancje, które wykazują działanie przeciwbakteryjne
• witaminy (A, B1, B2, B6, B12, C, kwas foliowy, kwas pantotenowy i biotynę)
• składniki mineralne: potas, chlor, fosfor, magnez, wapń, żelazo, molibden, mangan i kobalt

To dzięki temu miód świetnie wzmacnia organizm. Ma też inne zalety, takie jak: działanie przeciwzapalne, właściwości antybakteryjne i przeciwutleniające. Regularne spożywanie miodu ma korzystny wpływ na pracę serca, koi nerwy, odżywia mózg, wzmacnia odporność i wspomaga gojenie się ran.

Czy w takim razie nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać bezcenne właściwości lecznicze miodu także w codziennej diecie dziecka?

Od jakiego wieku można podawać miód dzieciom?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci zalecają, by miód zacząć podawać niemowlętom powyżej 12. miesiąca życia. Dlaczego dopiero wtedy? Miód może zawierać laseczki Clostridium botulinum, czyli bakterie jadu kiełbasianego. Wydzielają one toksyny jadu kiełbasianego, które wywołują botulizm – chorobę niebezpieczną zwłaszcza dla małych dzieci. Najbardziej zagrożone są niemowlęta do 6. miesiąca życia, które nie mają jeszcze dobrze wykształconej flory bakteryjnej jelita ani dobrze rozwiniętego układu odpornościowego.

Dlatego dzieciom poniżej 1. roku życia lepiej nie podawać miodu, chyba że mamy pewność, że szkodliwe mikroorganizmy zostały inaktywowane za pomocą wysokociśnieniowych i wysokotemperaturowych metod przemysłowych. Laseczki Clostridium botulinum giną bowiem dopiero podczas kilkuminutowego ogrzewania w wysokiej temperaturze, co najmniej 121 stopni C. Sęk w tym, że w takich warunkach miód całkowicie traci właściwości prozdrowotne, stając się jedynie środkiem słodzącym, zawierającym cukry proste. A te, jak wiadomo, nie są korzystne dla dzieci ze względu na ryzyko nadwagi i otyłości.

Czy małe dziecko może jeść miód?

U większości dzieci powyżej 1. roku życia organizm wytwarza mechanizmy obronne, które zapobiegają zatruciu jadem kiełbasianym. W tym wieku miód nie stanowi już zagrożenia, o ile dziecko nie jest na niego uczulone, a miód jest traktowany wyłącznie jako dodatek do diety.

Jaki miód wybrać dla dziecka?

Wybierając miód dla dziecka, należy pamiętać, by sięgać po naturalny miód, o jak najlepszej jakości. Warto zwrócić uwagę na:

• skład podany na opakowaniuJeśli produkt zawiera cukier, syrop glukozowo-fruktozowy czy inne substancje słodzące albo sztuczne barwniki, ma niewiele wspólnego z prawdziwym miodem – to tzw. sztuczny miód, a właściwie syrop cukrowy. Takiego produktu nie podawaj dzieciom.
• miejsce pochodzeniaNajlepiej wybierać rodzime, polskie miody, opatrzone dokładną informacją, z jakiej pasieki pochodzą. Jeżeli na etykiecie przy kraju pochodzenia znajdziemy informację „mieszanka miodów z UE i niepochodzących z UE”, oznacza to, że np. miód polski wymieszano z innym, przykładowo chińskim albo ukraińskim. Kupując taki produkt, nie wiemy tak naprawdę, skąd dokładnie pochodzi i jak został wyprodukowany. Jest też duże prawdopodobieństwo, że taki miód może mieć domieszkę cukru.
• teksturę mioduCzyli czy miód jest płynny, czy skrystalizowany. Dzięki temu możemy rozpoznać prawdziwy miód, który w naturalny sposób krystalizuje w ciągu kilku, kilkunastu tygodni od rozlania do słoików. Prawdziwe miody początkowo mają postać płynną. W miarę przechowywania miód skleja się w grudki i w końcu się krystalizuje, zmieniając konsystencję na stałą. Każdy miód krystalizuje się inaczej. Zależy to m.in. od jego rodzaju i sposobu przechowywania. Na szybkość krystalizacji ma wpływ także zawartość glukozy w miodzie. Im jest ona wyższa, tym szybciej miód się krystalizuje, tak jak miód rzepakowy. Miód akacjowy, ze względu na wysoką zawartość fruktozy, przybiera stałą formę znacznie wolniej.

Jaki miód lubią dzieci?

Chcąc podawać dziecku miód, warto się kierować nie tylko jego jakością. Ważna jest także kremowa konsystencja i delikatny smak miodu, co jest zdecydowanie najlepiej tolerowane przez dzieci. Taki łagodny smak, niedrażniący dziecięcego podniebienia, mają jasne miody np.: wielokwiatowy, lipowy, rzepakowy czy akacjowy. Miody ciemne: gryczane, spadziowe czy wrzosowe są nieco „ostrzejsze” – mają wyraźny, lekko gorzkawy posmak. W takich miodach dzieci raczej nie gustują.

Jaki miód jest najzdrowszy dla dzieci?

Biorąc pod uwagę właściwości prozdrowotne miodu, właściwie każdy prawdziwy miód będzie dobrym wyborem dla dziecka.

• Miód lipowy jest polecany w profilaktyce przeziębienia i grypy, działa bowiem napotnie, wykrztuśnie i przeciwgorączkowo. Podawanie miodu lipowego wieczorem przed snem działa lekko nasennie i łagodzi uciążliwy kaszel przy infekcjach górnych dróg oddechowych.
• Miód wielokwiatowy jest lekkostrawny, błyskawicznie wzmacnia i dodaje energii. Ponadto wspomaga pracę układu pokarmowego, może łagodzić objawy alergii.
• Miód akacjowy ma niezwykle delikatny smak. Wykazuje działanie bakteriobójcze. Podawany jest jako łagodny środek uspokajający, poprawiający jakość snu.
• Miód rzepakowy – bardzo lubiany przez dzieci ze względu na kremową konsystencję; jest polecany przy infekcjach górnych dróg oddechowych.
• Miód spadziowy – wykazuje najsilniejszą aktywność bakteriobójczą. Uznaje się go za naturalne źródło składników mineralnych, w tym żelaza. Wzmacnia organizm przy obniżonej odporności organizmu i anemii. Działa przeciwzapalnie, wykrztuśnie i antyseptycznie.

Jak zachęcić dziecko do jedzenia miodu?

Choć miód jest naprawdę zdrowym produktem, trzeba włączać go do diety malucha z głową. Ważne, by miód podawać dzieciom stopniowo i powoli, dodając odrobinę do ulubionych potraw oraz sprawdzając reakcję na nowy smak. Na początek warto podać dziecku nie więcej niż pół łyżeczki miodu, a następnie odczekać cztery dni przed dodaniem go do innego pokarmu. Aby zachęcić dzieci do jedzenia miodu, można dodawać go do owsianki, kaszek, mleka lub jogurtu. Rozsmarować na grzance, dodać do domowego owocowego smoothie albo użyć do gofrów lub naleśników.

Uwaga! Pamiętajmy, że słodycz miodu wynika z zawartości cukrów prostych. Dlatego lepiej nie serwować miodu dzieciom tuż przed snem, po umyciu zębów, ponieważ może to sprzyjać próchnicy. Z włączeniem słodkiego smaku do diety dziecka też lepiej się nie spieszyć. Jeśli podamy dziecku miód, zanim nauczymy je jeść warzywa, w przyszłości chętniej będzie sięgało po słodycze niż zdrowe jarzyny.

Miód dla dziecka na odporność

Miód to przede wszystkim uniwersalny środek, który pomaga wzmacniać odporność dziecka. Nawyk regularnego spożywania miodu przyczynia się do:

• stymulacji oraz zwiększenia produkcji przeciwciał przez układ immunologiczny; dzięki temu organizm jest dobrze przygotowany do walki z ewentualną infekcją, wywołaną przez drobnoustroje
• wzmocnienia organizmu – zawarte w miodzie łatwo przyswajalne węglowodany są źródłem energii dla organizmu, wspomagają jego regenerację oraz łagodzą zmęczenie i wyczerpanie
• wspierania układu nerwowego – miód przyczynia się do zmniejszenia pobudliwości oraz napięcia komórek nerwowych; dzięki temu może zapobiegać stanom długotrwałego napięcia, zdenerwowania i stresu (mających negatywny wpływ na odporność organizmu)

Dobroczynne działanie miodu na układ opornościowy wzmacniają naturalne dodatki do prawdziwego miodu. Prawdziwym hitem są:

• miód z malinami, czyli z dodatkiem liofilizowanych owoców. Maliny świetnie sprawdzają się przy przeziębieniach. Mają właściwości przeciwwirusowe i sporą dawkę dobrze wchłanialnej witaminy C
• miód z imbirem i czosnkiem, który ma dodatkowe działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne
• miód z cynamonem, który ma działanie rozgrzewające oraz stymulujące układ odpornościowy
• miód z czarnuszką i czarnym bzem – bogate źródło witamin C i E, wzmacniających odporność
• miód z kurkumą – działa przeciwzapalnie, wzmacnia i rozgrzewa organizm; będzie pomocny w okresie przeziębienia
• miód z pyłkiem i propolisem – propolis ma właściwości antyseptyczne oraz bakteriobójcze, z kolei pyłek pszczeli pomaga uzupełnić niedobory witamin oraz składników mineralnych, wspomagających układ odpornościowy

Źródła:

1. Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A., Rybak, A., Zalewski, B.M., Nehring-Gugulska, M., i in. (2021). Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria, 18, 805–822.
2. https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/klinika_pediatrii_i_zaburzen_rozwoju_dzieci_i_mlodziezy/zasady_zywienia_zdrowych_niemowlat.pdf