Spis treści
Czym jest hejt w internecie?
Hejt jest pojęciem bardzo szerokim i nie dotyczy tylko zjawiska internetowego. Termin ten pochodzi od angielskiego słowa hate, czyli „nienawidzić” i najczęściej tłumaczony jest jako mowa nienawiści. To wszelkie treści, które szerzą nienawiść, agresję, poniżenie i dyskryminację. Ich zabarwienie jest zazwyczaj wulgarne, agresywne, poniżające. Dawniej hejt obejmował tylko osoby publiczne – celebrytów, polityków lub osoby prywatne ze względu na ich poglądy polityczne. Obecnie mierzy się z nim prawie każda osoba, nie tylko celebryci. Szczególnie widoczne jest to na platformach mediów społecznościowych.
Hejt w internecie to nie tylko obraźliwe komentarze. Hejtować i skrzywdzić inną osobę można również innymi sposobami. To także pomówienia, namawianie do nienawiści, tworzenie dyskryminujących grup w mediach społecznościowych. Ofiary hejtu często są prześladowane z powodu przynależności narodowej, orientacji, rodzaju działalności, wyglądu lub danego stanowiska na wrażliwe tematy.
Skąd biorą się hejterzy?
Hejter, czyli osoba, która stosuje mowę nienawiści, nie uważa, że robi coś niewłaściwego. Oceny i krytyka w mediach społecznościowych stały się tak powszechne, że użytkownicy roszczą sobie prawo do swojej opinii, nawet jeśli jest ona wulgarna i nieproszona. Z tego powodu hejtowanie rozprzestrzenia się w zatrważającym tempie nawet wśród osób z pozoru łagodnych, uprzejmych i spokojnych.
Skąd więc takie zachowanie? Jakie są motywy osób, które obrażają innych w internecie? Dlaczego pozwalają sobie na krytykę zupełnie obcych ludzi? Na te pytania nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Każdy z nas ma inne powody, dla których udziela się w publicznych dyskusjach i w komentowaniu.
Osoby, które hejtują innych w mediach społecznościowych, zazwyczaj:
- mają w sobie dużo ukrytej złości i agresjiKażdy, kto trzyma w sobie gniew, prędzej czy później wyrzuci trudne emocje na zewnątrz. Internet jest do tego świetnym miejscem. Pozorna anonimowość sprawia, że łatwo nam wyrażać swoje zdanie i krytykować innych. Nawet jeśli na żywo nie odważylibyśmy się na jakiś komentarz. W „sieci” łatwo również stać się ofiarą hejtu.
- chcą poczuć się zauważoneOsoby hejtujące najczęściej chcą zostać zauważone i szukają poklasku u innych. Doskonale wiedzą, że kontrowersyjnym komentarzem wzbudzą duże zamieszanie. Niektórzy tym sposobem zwiększają swoje zasięgi lub pozbywają się konkurencji. Niestety, czasami w ten sposób działają nieuczciwe firmy.
- nie potrafią radzić sobie ze swoimi emocjamiNikt, kto czuje się spełniony, szczęśliwy i spokojny, nie ma potrzeby krzywdzenia drugiej osoby, używając negatywnych komentarzy. Tylko ludzie, którzy nie radzą sobie ze swoimi emocjami oraz mają dużo negatywnych doświadczeń, czerpią przyjemność z hejtowania.
- szukają rozrywki i dramatówMłodzi ludzie w internecie często szukają zamieszania i afer. Bycie na bieżąco uważają wręcz za swój obowiązek. Nastolatki w ten sposób chcą dopasować się do grupy społecznej, zapominając, że agresywny komentarz internetowy może mieć poważne konsekwencje prawne. Szczególnie jeśli osoba hejtowana wniesie sprawę do sądu.
Warto zaznaczyć, że nie każda osoba, która hejtuje w internecie, wykazuje powyższe cechy. Są to jednak bardzo ważne motywy, które popychają innych do mowy nienawiści.
Przyczyny hejtu w internecie
Jak wspomniano wyżej, hejt nie jest zjawiskiem jedynie internetowym. Mowy nienawiści można używać również w wielu innych obszarach. Świat cyfrowy jest jednak wyjątkowo podatnym gruntem do szerzenia się tej formy przemocy. W internecie bardzo łatwo jest okazywać nienawiść czy potępienie i poniżać drugiego człowieka. Stąd pojęcie hejtu kojarzymy głównie ze światem cyfrowym.
Do najczęstszych powodów szerzenia hejtu należą:
- ogólne przyzwolenie na hejt
- łatwość rozpowszechniania hejtu
- brak edukacji na ten temat
- poczucie anonimowości
- chęć zaistnienia w świecie online
- rosnące zjawisko uzależnienia od internetu
- coraz większe problemy emocjonalne społeczeństwa
Skutki i konsekwencje mowy nienawiści
Każdy z nas inaczej radzi sobie z mową nienawiści. Zależy to od wieku, odporności psychicznej, wsparcia bliskich, skali hejtu oraz od ogólnych zasobów człowieka. Ludzie różnie reagują na sytuacje trudne i stresujące.
Nasilony hejt internetowy może powodować:
- depresję i zaburzenia nastroju
- fobię społeczną
- wycofywanie się z życia społecznego
- trudności w pracy lub w szkole
- zaburzenia lękowe i nerwice
- obniżenie poczucia własnej wartości
- myśli samobójcze
- w skrajnych przypadkach samobójstwo
Jak widać, hejt internetowy to problem, który poważnie wpływa na nasze samopoczucie i dobrostan. Może być przyczyną chorób na tle psychologicznym i fizycznym. Stres, który jest napędzany przez mowę nienawiści, znacznie obniża samopoczucie i zabiera radość. Nie bez powodu mówi się, że hejt potrafi komuś zniszczyć całe życie.
Jak radzić sobie z hejtem w internecie?
Nauczenie się radzenia sobie z tą formą przemocy jest niezbędną umiejętnością w dzisiejszym świecie. Pomocne będą w tym poniższe wskazówki.
- Naucz się rozpoznawać hejt
Rozpoznawanie mowy nienawiści to podstawa, by nabrać odpowiedniego dystansu. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że nienawistne i prześmiewcze komentarze nie mają nic wspólnego z konstruktywną krytyką (tak często swoje komentarze tłumaczą hejterzy). Bez względu na to, czy jest to lekka złośliwość, czy jawna dyskryminacja. Treści, które wzburzają i potęgują nienawiść, to hejt.
- Nie bierz udziału w dyskusjach pełnych nienawiści
W internecie jest wiele miejsc, w których hejt jest szczególnie rozpowszechniony. Portale plotkarskie są na szczycie tej listy. Unikaj treści, które są pełne ocen, krytykowania, dyskryminacji czy ksenofobii. Są one pożywką dla osób agresywnych. Uważnie obserwuj grupy społecznościowe, do których należysz, i profile, które obserwujesz. Nie wdawaj się w dyskusje, w których ktoś jest obrażany.
- Znajdź dla siebie bezpieczną przestrzeń w internecie
Internet jest taki, jaki sami tworzymy. Może on być pełen agresji i nienawiści. Może być również pełen inspirujących treści. Znajdź dla siebie odpowiednie blogi, portale, grupy społecznościowe, w których nie ma hejtu.
- Reaguj na obraźliwe komentarze
Nie zgadzaj się na hejt. Nie udawaj również, że go nie widzisz. Za każdym razem reaguj stanowczo. Jeżeli ktoś obraża ciebie lub innych na twoim profilu, zablokuj te osoby. Niereagowanie na cyberprzemoc jest poniekąd pozwoleniem na nią.
- Nagłaśniaj i zgłaszaj problem nienawiści
Jeżeli problem hejtu dotyczy ciebie bezpośrednio, możesz zgłosić to na policję lub poprzez specjalne portale (np. na stronie https://zglos.to). Każdą sprawę organy prawa rozstrzygają indywidualnie. Jest cienka granica między wyrażaniem swojego zdania a przemocą słowną wobec innych. Mowa nienawiści często jest przestępstwem i jawną dyskryminacją, homofobią, ksenofobią lub nawet pogróżkami. Jeśli problem hejtu dotyczy innej osoby, możesz napisać wniosek do administratorów serwisów, w których widoczny jest hejt, by uważniej moderowali komentarze.
- Jeśli jesteś ofiarą hejtu, poszukaj wsparcia
Jeżeli spotyka cię dużo hejtu i nie wiesz, jak sobie z nim poradzić, sięgnij po pomoc specjalistów. Psycholog pomoże ci przejść przez trudny czas (wzmożony hejt jest zazwyczaj przejściowy) oraz uzbroi cię w wiele narzędzi wzmacniających odporność psychiczną. Ofiara hejtu często nie dostrzega, że jest to przemoc. Potrafi obwiniać się o falę negatywnych komentarzy.
W reagowaniu na hejt pomoże nam również prawnik. Mowa nienawiści ma swoje konsekwencje w prawie. Warto więc zgłaszać hejt i oddać sprawę specjalistom.
Jak reagować, gdy ktoś bliski hejtuje w internecie?
Czasami zdarza się tak, że nasze bliskie osoby biorą udział w dyskryminujących akcjach internetowych, wzmagają nienawistne komentarze lub bezpośrednio atakują drugą osobę. Często są to nasze dzieci, które chcą tym sposobem wpasować się w grupę rówieśniczą. Nie zawsze mamy całkowity wpływ na to, w jakim środowisku przebywa nasze dziecko. Szkoła jest miejscem, gdzie spotykają się różne grupy społeczne. Nie jesteśmy w stanie całkowicie kontrolować swojego dziecka. Szczególnie jeśli jest w wieku nastoletnim.
W takiej sytuacji niezbędna jest edukacja dziecka na temat szkodliwości hejtu w internecie. Możemy edukować na wiele sposobów: podsunąć raporty, pokazać wykład lub szczerze ze sobą porozmawiać. Nastolatki często stosują mowę nienawiści, bo mają w sobie dużo ukrytych emocji – gniewu i złości. Dodatkowo niskie poczucie własnej wartości (coraz więcej młodzieży się z tym zmaga) powoduje, że są podatne na manipulacje otoczenia. Przyjrzyj się tym emocjom lub poszukaj wsparcia specjalisty.
Czy hejt jest karany?
Pomimo tego, że konstytucja gwarantuje nam wolność słowa i swobodę w wypowiadaniu swoich poglądów, hejtowanie może wiązać się z naruszeniem prawa. Jeżeli ofiara hejtu wniosi akt oskarżenia o uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, uporczywe nękanie, naruszenie dóbr osobistych, pomówienie, może mieć to poważne konsekwencje. Trzeba pamiętać, że hejt oznacza nienawiść, a więc jest jawnym i celowym krzywdzeniem drugiej osoby. Jest to przestępstwo. W niektórych przypadkach hejter może nawet podlegać karze pozbawienia wolności.
Bez względu na to, czy hejt w internecie dotyczy naszych bliskich, czy nas samych, edukacja i wiedza na temat tego zjawiska to podstawa. Jest to cyberprzemoc. Pomimo pozornej anonimowości, jaką daje nam internet, nikt z nas nie jest bezkarny. Nagłaśnianie tego zjawiska, otwarty sprzeciw i unikanie miejsc, w których gromadzą się hejterzy, pozwolą nam zadbać o swój własny spokój. To ważne, bo to, co się dzieje w internecie, ma bezpośredni wpływ na nasze samopoczucie w realu.
