Spis treści
Co to jest palo santo?
Palo santo to szczapki drewna z Bursera graveolens, Bulnesia sarmientoi lub gwajakowca lekarskiego. W dosłownym tłumaczeniu palo santo oznacza „święte drzewo”. Roślina ta rośnie w Ameryce Południowej.
Spalanie palo santo to rytuał wywodzący się jeszcze z tradycji Inków. Kawałki drewna zbierane były przez lokalnych szamanów i wykorzystywane podczas rytuałów, takich jak ayahuasca, lub w trakcie ceremonii pogrzebowych [1]. Obecnie w Europie najczęściej wykorzystuje się palo santo w trakcie jogowych rytuałów i medytacji, a także podczas oczyszczania z negatywnej energii.
Czym jest biała szałwia?
Biała szałwia natomiast to krzew rosnący jedynie w Kalifornii i Meksyku. Naukowa nazwa tej rośliny to Salvia apiana. Uważana jest przez rdzenne plemiona północnoamerykańskich Indian za magiczne zioło. Pierwotnie wykorzystywana była do odpędzania złych mocy za pomocą dymu z szałwii.
Z nasion tej rośliny przygotowywano napój, a liście służyły do robienia okładów w przypadku ukąszeń owadów [2]. Obecnie najczęściej stosowana jest do oczyszczania domu, przestrzeni, a także jako środek wspomagający przy przeziębieniach.
Właściwości palo santo i białej szałwii – czyli za co lubimy „magiczne” zioła?
Pięknie zapakowane palo santo można kupić w sklepach internetowych, szczególnie tych z kosmetykami lub akcesoriami – na przykład do jogi. Wiele osób twierdzi, że wytwarzany podczas spalania dym, czyli medicinal smoke, ma właściwości lecznicze.
Tym świętym drzewom przypisuje się działanie uspokajające, zmniejszające napięcie w ciele, a także ukojenie. Na różnych stronach internetowych pojawiają się informacje o działaniu antybakteryjnym aromatycznych drewienek. Niektóre źródła podają również, że palo santo posiada właściwości redukujące stres, a nawet wspierające układ odpornościowy [3].
Biała szałwia ma ponoć bardzo zbliżone właściwości. Jej zapach jest bardzo lekki, często określany nawet jako mistyczny i tajemniczy. Podobno szałwia ma działanie rozkurczowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jest również często wdychana i stosowana jako roślinna inhalacja. Uznaje się, że biała szałwia ma właściwości, które wspomagają oddychanie i udrażniają drogi oddechowe [2, 4].
Czy kadzidełka są szkodliwe?
Wiele firm sprowadzających tę roślinność z zagranicy powiela informacje o zbawiennych właściwościach białej szałwii i palo santo. Często przywoływane są również badania, które zostały opublikowane w 2007 roku i zapewniają, że biała szałwia i palo santo oczyszczają przestrzeń, nie tylko w metaforycznym tego słowa znaczeniu. Naukowcy podczas tego eksperymentu palili mieszankę korzeni, ziół i drewna, które często wykorzystywane są jako rytualne kadzidła. Badacze doszli do wnioski, że dym ze spalonej mieszanki usuwa bakterie z pomieszczenia.
Kolejne badania jednak nie potwierdziły tych wyników, tym bardziej że we wskazanych wyżej badaniach nie była spalana ani biała szałwia, ani palo santo [5]. Specjaliści badający ten temat doszli do wniosku, że mieszanka ziół, która została użyta w badaniu, czyli havan sámagri – nawet jeśli posiada działania zmniejszające zanieczyszczenie w powietrzu – ma też szereg innych potencjalnie niebezpiecznych właściwości. Między innymi uwalnia sadzę i inne niebezpieczne cząsteczki do powietrza.
Na ten moment nie ma więc wystarczających dowodów, które mogłyby potwierdzić, że spalanie szałwii czy jakiejkolwiek mieszanki ziołowej mogłoby posłużyć oczyszczaniu powietrza.
Dodatkowo warto mieć na uwadze, że większość rzeczy spalanych w zamkniętych pomieszczeniach może być niebezpieczne zarówno dla przestrzeni domowej, jak i dla zdrowia. Cząsteczki stałe, które są uwalniane podczas palenia kadzideł, a nawet świec, mogą wpływać na ludzki układ oddechowy [6].
Biała szałwia i palo santo nieetyczne i nieekologiczne?
Dbałość o środowisko to w ostatnich latach bardzo ważna kwestia. Pytamy więc, czy palo santo i szałwia są eko? Przez długi czas uważano, że drzewa, z których wytwarzane jest palo santo, są na liście zagrożonych wyginięciem. Rzeczywiście tak jest, ale nie w przypadku każdego drzewa, z którego wytwarza się palo santo.
Na listach zagrożonych wyginięciem znajdują się dwa gatunki świętych drzew – Bulnesia sarmientoi oraz gwajakowiec. Warto jednak dodać, że nawet jeśli nie wszystkie te gatunki są zagrożone, to ich siedlisko, czyli suchy las tropikalny, już tak. Według danych przywołanych przez przedstawicieli United Plant Savers szacowana liczba lasów tropikalnych, które nie są dotknięte działalnością człowieka, to jedynie 5–10 proc. (1).
Biała szałwia co prawda nie należy do grona zagrożonych gatunków, jednak także posiada swoje ciemne oblicze. Nadmierny konsumpcjonizm tychże produktów i europejska moda sprawia, że naruszane są naturalne siedliska tych roślin oraz rdzennej ludności. Praca przy zbiorach może być też niebezpieczna ze względu na prawo zakazujące eksploatacji białej szałwii.
W wielu rejonach (nawet tych rdzennych) wycinanie drzew typu palo santo jest również nielegalne. Co ważne, zbiory białej szałwii i palo santo odbywają się po drugiej części globu, a ogromny transport do Europy pozostawia nieodwracalne ślady na naszej planecie w postaci śladu węglowego [7].
Alternatywa dla palo santo i białej szałwii
No dobrze, wiemy już, jakie ciemne oblicze skrywają w sobie palo santo i biała szałwia. Rodzi się jednak pytanie – co w zamian? Rozwiązań jest wiele. Pierwsza i najważniejsza zasada to przede wszystkim zastanowienie się nad tym, czy roślinność, drzewa i zioła, które stosujemy podczas naszych codziennych, małych rytuałów, nie są zagrażające dla społeczności tubylczych, a także dla naszego zdrowia i ekologii.
Dobrą alternatywą dla palo santo lub białej szałwii jest oczywiście lawenda, ale też liść laurowy, tymianek, płatki róży. Dzięki tym ziołom również można dokonać praktyk i różnego rodzaju rytuałów.
Wspomniana wcześniej lawenda często wykorzystywana jest do smużenia, czyli praktyk oczyszczania zarówno siebie, jak i przestrzeni w domu – oczywiście wiara w tego typu praktyki to kwestia indywidualna. Właściwości lawendy i liścia laurowego są zbliżone do palo santo i białej szałwii – jest to na przykład działanie kojące, uspokajające i relaksujące. Warto również sięgnąć po naszą rodzimą szałwię lekarską [7].
Przepis na domowe i ekologiczne kadzidełko
Zamiast decydować się na odległe i egzotyczne zioła, warto wykorzystać nasze rodzime, ogrodowe wspaniałości. Kadzidełko rytualne można wykonać samodzielnie w domu.
Należy wybrać suszone lub żywe kwiaty i zioła, takie jak lawenda, płatki róży, a nawet suszone skórki lokalnych owoców. Następnie całość mocno związać sznurkiem. W przypadku żywych ziół konieczne jest odłożenie kadzidełka w suche miejsce na około dwa tygodnie do całkowitego wysuszenia.
Jeden i drugi koniec należy przyciąć w taki sposób, by mieszanka ziół miała równe zakończenia. Gdy chcemy użyć takiego kadzidełka, wystarczy jeden koniec delikatnie podpalić zapalniczką lub zapałką i rozwiać zapach po pomieszczeniu.
Po zakończeniu rytuału należy przelać kadzidełko wodą i ponownie odłożyć do całkowitego wysuszenia – takiego domowego cuda można używać wielokrotnie.
Źródła:
- Forage and Sustain. (2019). Why we need to stop using palo santo. Pobrane z https://forageandsustain.com/why-we-need-to-stop-using-palo-santo/
- Cembrowska, A. (2021). Instagram oszalał na punkcie Palo santo. Powiem wam, dlaczego ten trend to zło. Pobrane z https://natemat.pl/336715,palo-santo-czyli-modne-kadzidlo-oto-dlaczego-nie-powinnismy-go-palic
- Nunez, K. (2020). What is palo santo, and how is it used medicinally? Pobrane z https://www.healthline.com/health/palo-santo-benefits#purported-benefits
- Adaptogeny.rzeszow.pl. (b.d.). Szałwia Biała Salvia apiana. Pobrane 24 stycznia 2022 z http://www.adaptogeny.rzeszow.pl/articles.php?lng=pl&pg=314&mnuid=1&tconfig=0
- Health Feedback. (2019). Claim that burning sage purifies the air based on study that burned entirely different plants. Pobrane z https://healthfeedback.org/claimreview/claim-that-burning-sage-purifies-the-air-based-on-study-that-burned-entirely-different-plants/
- Purnama Rituals. (b.d.). Czy dym wytwarzany przez kadzidła jest szkodliwy, toksyczny? Pobrane 24 stycznia 2022 z https://purnamarituals.co/helpie_faq/czy-dym-wytwarzany-przez-kadzidla-jest-szkodliwy-toksyczny/
- Wizowska, J. (b.d.). Dlaczego nie używam białej szałwii i palo santo [wpis na blogu]. Pobrane 24 stycznia 2022 z https://www.nanowosmieci.pl/nie-uzywam-bialej-szalwii-i-palo-santo/
