Kurkuma z pieprzem – na co pomaga?

Przyprawy od stuleci są podstawą medycyny naturalnej. Stosowane nawet w niewielkich ilościach mają wielką moc. Zamiast dodawać jedną, najlepiej wykorzystać mieszankę przypraw. Zwiększa to przyswajanie prozdrowotnych składników oraz skuteczność – tak jak w przypadku kurkumy i czarnego pieprzu.

Kurkuma i czarny pieprz – duet doskonały

Kurkuma, zwana szafranem indyjskim, to po prostu ostryż długi (Curcuma longa L.). Roślina należy do rodziny imbirowatych. Jest uprawiana w Azji, Chinach i Indiach. Jako przyprawę wykorzystuje się kłącza kurkumy, które są składnikiem popularnego curry. To bogate źródło energii. 100 g kurkumy dostarcza 390 kcal. Kurkuma zawiera ponadto sporo skrobi, białka oraz składniki mineralne – wapń, żelazo, potas i sód. Oprócz tego kłącza kurkumy wyróżniają się zawartością witamin z grupy B: tiaminy, ryboflawiny, niacyny, a także witaminy C. Przyjemny aromat powstaje dzięki zawartym w kłączach olejkom eterycznym, a charakterystyczną barwę nadaje kurkumie kurkumina. To silny barwnik, który odpowiada za właściwości zdrowotne kurkumy.

Pieprz czarny to najczęściej stosowana przyprawa na świecie. Jest pozyskiwany z niedojrzałych owoców rośliny Piper nigrum L., które podczas suszenia kurczą się, zyskując czarnobrunatną barwę. Wysuszone owoce zawierają olejek eteryczny, tłuszcze, skrobię oraz piperynę. Decyduje ona o pikantnym smaku czarnego pieprzu oraz o jego licznych właściwościach leczniczych, które od wieków wykorzystywano w medycynie ajurwedyjskiej. 100 g pieprzu zawiera 3–8 g piperyny. Substancja ta m.in. wspiera wchłanianie składników odżywczych, w tym koenzymu Q10, selenu, witaminy A, witaminy C oraz kurkuminy.

Kurkumina i piperyna – działanie

Kłącze kurkumy i ziarna czarnego pieprzu od stuleci były powszechnie stosowane w medynie naturalnej. Wielu indyjskich medyków doceniało kurkumę i czarny pieprz. Nie bez racji, bo skuteczność kurkumy i czarnego pieprzu potwierdziły liczne badania naukowe. Zawarta w kurkumie kurkumina:

• wspiera ochronę antyoksydacyjną organizmu – to silny przeciwutleniacz, porównywalny z witaminą C i E. Spożycie kurkumy neutralizuje szkodliwe wolne rodniki, zapewniając ochronę antyoksydacyjną organizmu
• korzystnie wpływa na działanie układu pokarmowego – ułatwia trawienie i wspomaga produkcję enzymów trawiennych, wspiera pracę pęcherzyka żółciowego, pobudza wydzielanie żółci i enzymów trzustkowych
• zapobiega wrzodom żołądka – pobudza wydzielanie mucyny, białka tworzącego warstwę ochronną, wyścielającą błonę śluzową żołądka. Kurkumina ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Dzięki temu może hamować rozwój bakterii Helicobacter pylori, co zapobiega wrzodom żołądka
• wspiera zdrowie wątroby, chroniąc hepatocyty (komórki wątroby) i wspomagając ich leczenie i regenerację
• wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego – kurkumina podnosi poziom substancji, które pomagają zapobiegać infekcjom wirusowym, bakteryjnym i grzybiczym. Kurkumina hamuje też namnażanie wirusów w komórkach. Przyspiesza to leczenie infekcji wirusowych i poprawia samopoczucie w czasie choroby
• ma właściwości przeciwnowotworowe – hamuje namnażanie się i migrację komórek nowotworowych, zwłaszcza w przypadku nowotworów przewodu pokarmowego: żołądka, dwunastnicy i jelita grubego
• łagodzi ból i obrzęk stawów – doustne stosowanie kurkuminy w dawce 1500 mg na dobę przez 4 tygodnie u pacjentów ze zwyrodnieniem stawu kolanowego zmniejszało ból równie skutecznie jak stosowanie ibuprofenu w dawce 1200 mg na dobę. Pacjenci zażywający ekstrakty z korzenia ostryżu rzadziej odczuwali ból i nie skarżyli się na skutki uboczne. W innym badaniu suplementy diety zawierające kurkuminę podawane przez 3 miesiące złagodziły ból podczas chodzenia u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów
• pomaga obniżyć poziom cukru we krwi – długotrwałe stosowanie kurkuminy w dużych dawkach (100 mg na kilogram masy ciała) zapobiega nadmiernemu przyrostowi tkanki tłuszczowej. Powoduje obniżenie poziomu cukru we krwi i zmniejszenie hemoglobiny glikowanej (HBA1c), która pozwala określić, czy poziom glukozy we krwi był prawidłowy w ciągu ostatnich 10-12 tygodni
• wspomaga pracę serca i układu krążenia – kurkumina działa na śródbłonek naczyń krwionośnych i limfatycznych, zapobiegając ich uszkodzeniom. Ma właściwości przeciwzakrzepowe – hamuje zlepianie się płytek krwi, co zapewnia prawidłowe krążenie krwi. Dzięki temu zmniejsza ryzyko zawału. Kurkumina zawarta w kłączu ostryżu pomaga też utrzymać naturalny poziom cholesterolu, obniżając stężenie cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu) i trójglicerydów
• zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego – pomaga zachować równowagę psychiczną, zapobiega depresji, a także zmniejsza ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera i Parkinsona

Podobne działanie ma piperyna z czarnego pieprzu. Wykazuje właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, a także przeciwnowotworowe. Piperyna wpływa korzystnie także na układ nerwowy, pomagając w walce z depresją i poprawiając koncentrację.

Kurkuma z pieprzem – proporcje

Prozdrowotne właściwości kurkumy nie mogą być w pełni wykorzystane ze względu na słabą przyswajalność kurkuminy. Jej wchłanianie z przewodu pokarmowego po spożyciu jest utrudnione, bo kurkumina nie rozpuszcza się w wodzie. Bardzo szybko rozkłada się natomiast w wątrobie i ścianach jelit.

W dodatku kurkumina jest dość szybko wydalana z organizmu, głównie z kałem. Do krwi trafia więc niespełna 1 proc. spożytej kurkuminy. Właściwości prozdrowotne kurkuminy można jednak spotęgować, łącząc ją np. z czarnym pieprzem.

Profilaktycznie zaleca się stosowanie kurkumy w dawce 1,5 g dziennie w połączeniu z 1/8 łyżeczki czarnego pieprzu. Tę ilość można podzielić na 3 części, dodając je do potraw.

Leczniczo zaleca się zwiększenie dawki kurkumy do 2-3 gramów dziennie. Jak pokazały badania przeprowadzone na zwierzętach i zdrowych ochotnikach, jednoczesne podanie 2 g kurkumy i 20 mg piperyny zwiększa wchłanianie kurkuminy aż o 200 proc.

Kurkuma z pieprzem – jak stosować

Kurkumina jest słabo przyswajalna. Można to zmienić, np. podgrzewając roztwory zawierające kurkuminę, co zwiększa jej biodostępność nawet 12-krotnie. Udowodniono też, że zażywanie kurkumy razem z tłuszczem, np. olejem kokosowym lub w towarzystwie czarnego pieprzu, znacznie ułatwia przyswajanie kurkuminy przez organizm, np. w przyprawie curry.

Można też przygotować pastę z kurkumy na jesienne infekcje i wzmocnienie odporności. Ma działanie przeciwwirusowe, przeciwzapalne i wspomagające trawienie. Wystarczy zagotować 1/2 szklanki wody, dodać 3 łyżki kurkumy w proszku, 1/4 łyżeczki mielonego czarnego pieprzu i łyżeczkę oleju kokosowego. Miksturę gotujemy na małym ogniu ok. 10 min. aż powstanie gęsta masa o gładkiej konsystencji. Pastę przekładamy do słoiczka. Dodajemy ją do wytrawnych owsianek, sosów, zup, past kanapkowych oraz koktajli. Pastę można przechowywać w lodówce ok. 20 dni.

Kurkuma z pieprzem – tabletki

Nawet wielbiciele kuchni azjatyckiej, którzy często sięgają po kurkumę lub curry, mogą mieć trudności z dostarczeniem odpowiedniej dawki kurkuminy. Wygodniejszym rozwiązaniem są suplementy diety zawierające kurkumę i pieprz. Można stosować profilaktycznie 1-2 tabletki dziennie, co zapewni skuteczność działania.

Wybierając suplementy, warto zwrócić uwagę, by preparat zawierał duże ilości kurkuminy (najlepiej ok. 95 proc.), a także dodatek piperyny z czarnego pieprzu. Daje to gwarancję wysokiej przyswajalności kurkuminy. Obecnie w sprzedaży są preparaty zawierające kurkumę micelizowaną. W takiej formie jest ona kilkadziesiąt razy lepiej przyswajalna niż kurkuma kupowana w proszku.

Kurkuma z pieprzem – przeciwwskazania

Kurkuma, zarówno w formie świeżego korzenia ostryżu, jak i w postaci sproszkowanej, jest bezpieczna dla zdrowia. Maksymalne dzienne spożycie kurkuminy (ADI – acceptable daily intake) ustalono na 0,1-3 mg na kilogram masy ciała na dobę. Dla osoby o wadze 70 kg bezpieczna dawka kurkuminy wynosi więc ok. 210 mg na dobę. Aby dostarczyć taką ilość, należałoby zjeść 4,2 g (czyli ponad łyżeczkę) sproszkowanej przyprawy w ciągu dnia.

Kurkumina zawarta w kurkumie nie wywołuje żadnych efektów ubocznych nawet w dużych dawkach – 3–8 g dziennie. Może jednak wchodzić w interakcje z lekami. Dlatego nadmiaru kurkuminy nie zaleca się:

• dzieciom do 2. roku życia oraz kobietom w ciąży
• pacjentom z zakrzepicą, stosującym leki przeciwzakrzepowe – kurkumina może doprowadzić do samoistnych niebezpiecznych krwawień
• osobom chorym na cukrzycę – regularne zażywanie kurkumy z pieprzem może znacznie obniżyć poziom cukru we krwi
• przy niedrożności dróg żółciowych i kamicy żółciowej

Uwaga! Ogromne dawki kurkumy (ok. 12 g dziennie) mogą powodować nudności.

Nie ulega wątpliwości, że kurkuma i czarny pieprz to samo zdrowie. Warto je stosować przez cały rok, co zapewni zdrowie i dobrą kondycję na długie lata.

Przeczytaj też: https://naturalnieozdrowiu.pl/ogorki-z-kurkuma-przepisy/

Źródła:

Przybylska, S. (2015). Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Problemy Higieny i Epidemiologii, 96(2), 414-420. http://www.phie.pl/pdf/phe-2015/phe-2015-2-414.pdf

Shoba, G., Joy, D., Joseph, T., Majeed, M., Rajendran, R., Srinivas, P. S. (1998). Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Medica, 64(4), 353–356. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9619120/

Wierońska, J. M. (2017). Kurkuma – roślinne panaceum. Wszechświat, 118(4 ̶ 6), 117-125. https://wszechswiat.ptpk.org/index.php/wszechswiat/article/view/177/84