Według badania „Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce”, przeprowadzonego przez Millward Brown dla Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę*, aż 40% rocznych i dwuletnich malców w Polsce korzysta z tabletów lub smartfonów. Wśród nich niemal co trzeci bawi się nimi codziennie lub prawie codziennie, a co czwarte posiada taki sprzęt „na własność”. Tymczasem specjaliści ostrzegają, że długotrwałe korzystanie z tego typu urządzeń może negatywnie wpłynąć na rozwój dzieci. Dlaczego?
Spis treści
Dziecko musi mieć kontakt z rówieśnikami i opiekunami
Mózg człowieka najintensywniej kształtuje się w pierwszych latach życia. Aby proces ten przebiegał sprawnie, dziecko powinno mieć możliwość poznawania i doświadczania świata wszystkimi zmysłami.
„Musi mieć kontakt z opiekunami i innymi dziećmi, bawić się, przytulać, oglądać i czytać książeczki” – mówi Szymon Wójcik, socjolog z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.
Im więcej różnorodnych bodźców dociera do mózgu dziecka, tym więcej struktur neuronowych odpowiedzialnych m.in. za kojarzenie faktów powstaje w jego mózgu. Ograniczenie pola działania do wpatrywania się w ekran elektronicznego urządzenia może zaburzyć ten proces.
Smartfony i tablety utrudniają zasypianie i koncentrację
Czy tak jest? Czy smartfon dla dziecka może zaburzyć jego prawidłowy rozwój? „Tego nie wiemy. Smartfony i tablety są popularne dopiero od kilku lat. To za krótko, aby stwierdzić, że dzieci, które ich używają, rozwijają się gorzej od pozostałych” mówi socjolog.
„Zbadano natomiast, że emitowane przez urządzenia ekranowe niebieskie światło utrudnia dzieciom zasypianie i pogarsza jakość snu. Długotrwałe korzystanie ze smartfonów i tabletów osłabia też pamięć, obniża umiejętność koncentracji, czytania ze zrozumieniem i utrudnia czytelne pisanie”- dodaje Wójcik.
To istotna informacja dla rodziców, którzy pozwalają pociechom oglądać na tablecie bajki na dobranoc, licząc na to, że dzięki temu szybciej zasną, grać w gry wierząc, że to je uspokoi, pomoże zrelaksować się i odpocząć przed zabraniem się do nauki. Skutek będzie odwrotny do zamierzonego. Jak zatem postępować, żeby dziecku nie zaszkodzić?
Jak rozsądnie korzystać ze smartfonów i tabletów?
Ustal jasne reguły korzystania z elektronicznych urządzeń ekranowych w waszym domu i zadbaj, by wszyscy (ty i tata dziecka także!), się do nich stosowali. Poniższa lista została zrobiona na podstawie zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej (AAP).
1. Nie pokazuj smartfonu czy tabletu niemowlakowi
Maluchowi do drugiego roku życia w ogóle nie pozwalaj bawić się tabletem i smartfonem.
2. Ogranicz dostęp do smartfonu dzieciom w wieku 3-6 lat
Starszemu dziecku, w wieku od 3 do 6 lat, możesz pozwolić korzystać z nich w sposób ograniczony, np. tylko w dni powszednie i nie dłużej niż 15-20 minut jednorazowo. Wówczas weekendy powinny być dniami bez smartfonu i tabletu.
3. Korzystaj ze smartfonu wraz z dzieckiem
Towarzysz dziecku w trakcie korzystania z telefonu czy tabletu i rozmawiaj a nim o tym, co dzieje się na ekranie.
4. Nigdy nie włączaj tabletu przed snem
Nie pozwalaj bawić się smartfonem czy tabletem przed snem. Zabawę nimi zaplanujcie popołudniu.
5. Nie motywuj możliwością zabawy smartfonem
Nie motywuj dziecka do jedzenia, nauki korzystania z nocnika itp. możliwością zabawy na smartfonie lub tablecie.
6. Nie nagradzaj smartfonem
Nie nagradzaj i mnie karz dziecka możliwością korzystania ze smartfonu czy tabletu. Podnosi to w oczach dzieci atrakcyjność tych sprzętów i wzmacnia przywiązanie do nich.
7. Wymyślaj kreatywne zabawy
Nie pozwalaj dziecku korzystać z urządzeń elektronicznych, gdy masz coś do zrobienia, a ono ci przeszkadza. Wymyśl mu inną, atrakcyjną zabawę, np. rysowanie, kolorowanie, budowanie z klocków.
8. Zabezpiecz smartfon lub tablet hasłem
Użyj hasła dostępu, jeśli mimo zakazu dziecko będzie sięgać po twój smartfon lub tablet. W ten sposób łatwo uniemożliwisz mu niekontrolowane korzystanie z urządzenia.
9. Nie dawaj dziecku smartfonu na własność
Nie dawaj dziecku smartfonu czy tabletu w prezencie. Nabierze ono mylnego przekonania, że może używać go bez żadnych ograniczeń, co jest niewskazane dla jego rozwoju. Kup urządzenie dla siebie, a dziecku udostępniaj od czasu do czasu.
10. Zachęcaj dziecko do zabawy z rówieśnikami
Równoważ korzystanie ze sprzętu elektronicznego innymi aktywnościami, takimi jak zabawa z rówieśnikami na świeżym powietrzu czy sport. Unikaj sytuacji, w których kontakt z tabletem miałby zastąpić czułą relację z tobą lub tatą, np. podczas zasypiania.
11. Nie używaj smartfonu przy dziecku
Dawaj dobry przykład i przebywając z dziećmi nie korzystaj z urządzeń ekranowych. Według raportu „Moje pierwsze urządzenie mobilne” przeprowadzonego przez firmę badawczą Edelman Intelligence aż 56% rodziców uważa, że za dużo czasu spędza korzystając z Internetu, niemal połowa odczuwa z tego powodu wyrzuty sumienia, a 36% bywa z tego powodu upominana przez swoje dzieci**.
12. Kontroluj treści, do których ma dostęp twoje dziecko
Upewnij się, że dziecko będzie miało dostęp tylko do bezpiecznych i pożytecznych treści. Tylko przeznaczone specjalnie dla tej grupy wiekowej gry edukacyjne mogą mieć pozytywny wpływ na ich rozwój społeczny, emocjonalny, moralny i poznawczy.
13. Zastosuj kontrolę rodzicielską na smartfonie i tablecie
Zainstaluj program ochrony rodzicielskiej, aby dziecko przypadkowo nie weszło na strony z pornografią. Wiele programów daje też możliwość kontrolowania tego, ile czasu dziecko korzysta urządzenia i sprawdzania jego aktywności w sieci.
14. Kontroluj zainstalowane aplikacje
Kontroluj, z jakich aplikacji korzysta dziecko. Zanim pozwolisz dziecku na zainstalowanie jakiegoś programu, poszukaj w serwisie You Tube filmu, który prezentuje jego działanie. Przekonasz się, jak działa i czy nie zawiera nieodpowiednich treści.
Jak skonfigurować urządzenie, aby było bezpieczne dla dziecka?
W przypadku urządzeń z systemem Android wybierz w ustawieniach urządzenia opcję „Kontrola rodzicielska” i w ustawieniach zastosuj ograniczenia dotyczące treści. Mogą one dotyczyć aplikacji i gier, w których określisz wiek dziecka, muzyki w sklepie Google Play – tu możesz zablokować dostęp do utworów zawierających wulgaryzmy.
Posługujesz się urządzeniem z systemem iOS (iPad, iPhone)? Możesz skorzystać z funkcji „Ograniczenia”, która znajduje się w ustawieniach ogólnych urządzenia. W tym miejscu warto zdecydować o ograniczonym dostępie do wybranych treści. Możesz określić ograniczenie wiekowe dotyczące wyświetlanych filmów czy używanych programów oraz zablokować dziecku dostęp do muzyki, teledysków i podcastów „dla dorosłych”.
Jeśli masz urządzenie z systemem Windows Phone możesz skorzystać z funkcji „Moja rodzina” w usłudze Bezpieczeństwo rodzinne firmy Microsoft. Dzięki konfiguracji tej usługi, możesz zezwolić dziecku na pobieranie gier i aplikacji albo nie wyrazić na to zgody. W ramach funkcji „Filtr rodzinny” możesz uruchomić opcję „Filtr klasyfikacji gier”, która pozwala wybrać gry dostosowane do wieku dziecka.
Sprawdź TUTAJ , jakie są najczęstsze objawy FOMO, czyli syndromu uzależnienia od dostępu do informacji on-line.
*Na podstawie badania: „Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce” przeprowadzonego przez Millward Brown SMG/KRC w 2015 roku
** Na podstawie raportu: „Moje pierwsze urządzenie mobilne” przeprowadzonego przez firmę badawczą Edelman Intelligence w 2018 roku
