Spis treści
Od jakiego wieku należy zacząć wykonywać USG piersi?
Każda kobieta, która ukończyła 25. rok życia, powinna zacząć wykonywać profilaktyczne USG piersi i powtarzać je co roku. Ponieważ jest to badanie wykorzystujące bezpieczne dla ludzkiego organizmu ultradźwięki, można je przeprowadzać tak często, jak trzeba, bez lęku o ewentualne skutki uboczne. Czułość tego badania jest najwyższa w przypadku gęstej, gruczołowej budowy piersi.
Po 35. roku życia oprócz USG warto wykonać pierwszą profilaktyczną mammografię. Podczas tego badania prześwietla się piersi promieniami rentgena. Czułość mammografii wzrasta, gdy w piersiach przeważa tkanka tłuszczowa.
Obydwa te badania uzupełniają się wzajemnie, tzn. podczas USG lekarz może zauważyć inne zmiany niż podczas mammografii. Dlatego zdarza się, że lekarz wykonujący USG piersi w razie wątpliwości kieruje pacjentkę na mammografię, by uzyskać pełniejszy obraz zmiany.
Jeśli kobieta jest w grupie ryzyka, tzn. jej mama, babka lub ciotka chorowały na raka piersi – rodzaj, termin oraz częstotliwość badań powinien ustalić indywidualnie lekarz.
Czego ginekolog ci nie powie?
Kiedy najlepiej zrobić USG piersi?
Jeśli chcemy wykonać USG piersi jako badanie profilaktyczne, najlepiej jest przeprowadzić je kilka dni po zakończeniu miesiączki, czyli w I fazie cyklu miesięcznego (podobnie jak samobadanie piersi link). Jest to ważne z dwóch powodów:
1. W I fazie cyklu w naszym organizmie jest najwyższe stężenie hormonów kobiecych – estrogenów, co sprawia, że piersi są miękkie
Dzięki temu lekarzowi będzie łatwiej dotrzeć głowicą aparatu USG w każdy zakamarek gruczołu i sprawdzić, czy nie ma tam niepokojących zmian. Będzie to również komfortowe dla ciebie, ponieważ ucisk głowicy bywa czasami dość silny – jeśli tkanka jest miękka, unikniesz nieprzyjemnych doznań.
Przypomnij sobie, jak bardzo napięte i bolesne mogą być piersi przed miesiączką. Wykonywanie USG w takiej sytuacji raczej nie byłoby przyjemne.
2. Po miesiączce przewody mlekowe są nieposzerzone, widoczne podczas badania jako siatka niteczek
Zmienia się to jednak w drugiej fazie cyklu, gdy do głosu dochodzi kolejny hormon: progesteron. Piersi stają się wówczas obrzęknięte, przewody mlekowe się poszerzają, mogą się tworzyć niewielkie torbiele w piersiach. Wprawne oko ultrasonografisty rozpozna te zmiany, ale jeśli ma mniejsze doświadczenie lub aparat, którego używa, nie ma wystarczającej czułości – łatwo o pomyłkę. Ujście poszerzonego przewodu mlekowego do złudzenia przypomina guz. Podobnie niepokojące mogą wydawać się torbiele. Natomiast dzięki badaniu w I fazie cyklu możemy uniknąć tego typu problemów.
UWAGA! Jeżeli podczas samobadania piersi odkryłaś niepokojącą zmianę i trzeba będzie wykonać badanie USG, żeby ocenić jej pochodzenie, absolutnie nie czekaj do terminu kolejnej miesiączki, a następnie do jej zakończenia! Od razu idź do lekarza i na zlecone przez niego badania, w tym także USG piersi.
Doświadczony specjalista rozróżni zmiany łagodne od złośliwych, a w razie potrzeby zaleci badania obrazowe uzupełniające, takie jak mammografia piersi lub rezonans magnetyczny piersi.
Badanie piersi – jak wykonać samobadanie?
Czy w czasie ciąży także należy wykonywać badanie USG piersi?
Absolutnie tak! Jak piszemy w książce dla rodziców oczekujących na narodziny dziecka „CUDowne 9 miesięcy”:
Ciąża to czas, gdy piersi zmieniają kształt, powiększają się, zaczyna tworzyć się w nich mleko. Wiele kobiet, nawet tych, które regularnie przeprowadzały samobadanie, przestaje to robić podczas 9 miesięcy oraz karmienia niemowlęcia. Istnieje nawet opinia, że w tym szczególnym okresie mamy są chronione przed zachorowaniem na nowotwór piersi.
Niestety nie jest to prawda – zachorować można także, będąc w ciąży, a choroba rozwija się wówczas szybciej i agresywniej. Dlatego eksperci Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej oraz Polskiego Towarzystwa Onkologicznego zalecają, by u wszystkich mam oczekujących na narodziny dziecka, które skończyły 35. r.ż., wykonywać USG piersi w pierwszym i drugim trymestrze.
Lekarze zachęcają też kobiety, by nadal badały i obserwowały piersi. Gdy pojawią się podejrzane zmiany: guz, zaczerwienienie, obrzęk skóry piersi, powiększone węzły chłonne pod pachami – należy jak najszybciej udać się do lekarza. W takiej sytuacji także powinno się wykonać USG i inne konieczne badania.
Szybko wykrytą chorobę można skutecznie leczyć, chroniąc jednocześnie dziecko. Zalecenia towarzystw naukowych zostały opracowane z inicjatywy fundacji Rak’n’Roll i weszły w życie 6 października 2018 r.
Jakie badania wykonać, żeby sprawdzić, czy piersi są zdrowe?
Jak się przygotować do badania USG piersi?
Do badania USG piersi nie musisz się specjalnie przygotowywać, warto jednak pamiętać o kilku drobiazgach:
1. Przygotuj się do rozmowy z ginekologiem
Podczas spotkania z lekarzem często zapominamy tego, o co chcieliśmy zapytać, ciśnienie nam podskakuje i… mamy pustkę w głowie. To tzw. syndrom białego fartucha. Dlatego jeśli wybierasz się na badanie do ginekologa, zapisz sobie na kartce ważne informacje, w tym: termin ostatniej miesiączki, rodzaj antykoncepcji, jaki stosujesz, lub nazwy innych leków hormonalnych, w tym hormonalnej terapii zastępczej – lekarz na pewno o to zapyta podczas wywiadu medycznego.
Przygotuj się też na pytania, czy w twojej rodzinie ktoś chorował na nowotwory (jakie), zwłaszcza raka piersi (mama, ciotka, babcia). Zapisz sobie też pytania i wątpliwości, jakie miałaś ostatnio, dotyczące np. długości cyklu miesięcznego, plamień, bólu brzucha czy innych problemów. Podczas wizyty będziesz mogła rozwiać wszystkie wątpliwości.
2. Weź ze sobą wyniki poprzedniego badania USG oraz mammografii
Lub innych badań piersi wykonywanych ostatnio. Lekarz dzięki porównaniu kolejnych badań obrazowych zyska więcej informacji i pełniejszy obraz twojego stanu zdrowia.
3. Ubierz się wygodnie
Do badania USG piersi będziesz musiała zdjąć bluzkę i biustonosz. Będzie ci wygodniej, jeśli przyjdziesz do gabinetu w spodniach lub w spódnicy z łatwym do ściągnięcia i założenia topem oraz w ładnym biustonoszu. Sukienka nie jest najlepszym pomysłem, bo po jej zdjęciu zostaniesz w samych figach. Jeśli jednak tak się zdarzy – nie przejmuj się, zawsze możesz owinąć biodra chustą lub ręcznikiem.
4. Zadbaj o czystość i estetykę
Badanie przebiegnie komfortowo, jeśli weźmiesz przed nim prysznic i użyjesz dezodorantu, a także zadbasz o to, aby pachy były starannie wydepilowane. Do wykonania badania lekarz używa sporej ilości żelu, dzięki któremu głowica aparatu USG z łatwością przesuwa się po skórze.
Po badaniu będziesz mogła się wytrzeć papierowym ręcznikiem, ale jeśli zabierzesz ze sobą paczkę wilgotnych chusteczek (np. takich dla niemowląt), szybko się odświeżysz i unikniesz nieprzyjemnego uczucia, jakie może pozostać po użyciu żelu.
5. Umów się na kolejną wizytę kontrolną
Po badaniu – jeżeli wszystko będzie w porządku –lekarz wręczy ci wynik wraz z zaleceniami oraz ustali kolejny termin wizyty profilaktycznej. Najlepiej zapisz go sobie od razu w kalendarzu w telefonie.
Aneta Hregorowicz-Gorlo: piersi to twoje najlepsze przyjaciółki
Czy to ważne, jaki lekarz wykonuje badanie USG piersi?
Bardzo ważne. Im lekarz ma większe doświadczenie, im więcej przeprowadził tego typu badań i specjalizuje się nich, tym większa szansa, że zauważy wszystkie zmiany i właściwie je zinterpretuje. Dlatego nie idź na badanie do jakiegokolwiek lekarza, który przyjmuje w przychodni, w której masz abonament! Szukaj dobrego eksperta. Pytaj wśród znajomych, sprawdzaj w internecie.
Co równie istotne: jeśli znalazłaś świetnego lekarza – trzymaj się go i co roku stawiaj się na badania w jego gabinecie. Ale raz na jakiś czas zasięgnij drugiej opinii – idź na badanie USG piersi do kogoś innego. Czasami takie „drugie oko” spojrzy inaczej na badaną tkankę i zauważy coś, co pierwszy lekarz mógł przeoczyć. Możesz poprosić „swojego” ginekologa, u którego zawsze się badasz, żeby polecił ci kogoś jako konsultanta. Dobry lekarz nie będzie miał nic przeciwko temu i chętnie skonsultuje wyniki badania z innym ekspertem.
Ważne jest także, na jakim sprzęcie dany specjalista pracuje. Jak mówi doktor Jacek Tulimowski: –Sprzęt powinien być atestowany, prawidłowo skonfigurowany, z głowicami o odpowiedniej szerokości itd. Oczywiście pacjentkom trudno jest samodzielnie ocenić, czy aparat do USG jest nowoczesny i sprawny. Dlatego warto szukać informacji w internecie lub pytać wśród znajomych, które gabinety polecają.
Dobrą rekomendacją będzie też certyfikat Gabinetu z Różową Wstążką, który otrzymują lekarze biorący udział w akcji. Każdy jest szczegółowo kontrolowany i sprawdzany przez organizatorów, zarówno pod względem umiejętności i doświadczenia klinicznego, jak i tego, na jakim sprzęcie pracuje (musi wysłać specyfikację aparatu USG, podać informacje dotyczące rodzaju głowic, daty zakupu aparatu itd.)
Jeśli lekarz, który potrafi porządnie wykonać USG, nie wykryje podczas badania żadnych zmian, to pacjentka ma 99 proc. pewności, że piersi są zdrowe.
Więcej o Akcji Różowej Wstążki przeczytacie tutaj:
Dr Jacek Tulimowski: co warto wiedzieć o badaniu USG piersi
