Śledzie to ryby, które najczęściej goszczą na naszych stołach, podawane jako przystawka lub samodzielne danie. Znamy je w bardzo wielu odsłonach smakowych. Dodatkami, oprócz siekanej cebuli, często bywają orzechy, buraczki, śmietana albo musztarda. Ciekawym pomysłem jest też połączenie wytrawnego smaku śledzi ze słodko-kwaśną żurawiną. Jeśli jeszcze nie próbowałaś takiego dania, niżej znajdziesz przepis!
Spis treści
Co wiesz o śledziach?
Są różne gatunki śledzi. Najczęściej możemy kupić śledzia atlantyckiego, który bywa nazywany oceanicznym lub pospolitym, oraz śledzia bałtyckiego, który jest nieco mniejszy od swojego krewniaka. Generalnie ryby te należą do rodziny śledziowatych. Żyją w wodach chłodnych i wodach stref umiarkowanych. Należą do ryb drapieżnych, które żywią się mniejszymi rybkami, skorupiakami, krylem oraz drobnymi mięczakami. W zależności od gatunku śledź może osiągnąć od 25 do 45 centymetrów długości. Ryby te pływają w ogromnych ławicach i są bardzo zwinne. Mają srebrzystozielone łuski.
W odniesieniu do śledzi często posługujemy się określeniem „matias”. Nie jest to odrębny gatunek śledzia. Tak nazywane są osobniki młode, czyli niedojrzałe płciowo. Mają one delikatne mięso i są bardzo smaczne. Niestety, rzadko można je kupić.
Śledź – właściwości odżywcze i prozdrowotne
Śledzie to wartościowe źródło zdrowych nienasyconych kwasów tłuszczowych, które pomagają obniżyć stężenie złego cholesterolu we krwi. Tłuszcz zawarty w śledziach nie tylko pomaga zapobiegać chorobom sercowo-naczyniowym, lecz także działa podobnie jak aspiryna, czyli chroni przed powstawaniem skrzeplin w żyłach.
Mięso śledzia jest też bogate w cenne dla organizmu witaminy i minerały. Zawiera łatwo przyswajalną witaminę A, która sprzyja dobrej kondycji skóry, włosów i paznokci, witaminę D, która wspiera kości, a także witaminy z grupy B korzystnie wpływające na układ nerwowy.
Minerały, które znajdziesz w śledziach, to fosfor, magnez, fluor, cynk, siarka, potas i mangan. Ze względu na zawartość żelaza ryby te polecane są osobom zmagającym się z anemią. Warto też zwrócić uwagę na jod znajdujący się w ich mięsie, ponieważ pomaga on utrzymać na właściwym poziomie hormony tarczycowe, które decydują o wielu ważnych funkcjach naszego organizmu.
Mięso śledzi to źródło pełnowartościowego i dobrze przyswajalnego białka, które zawiera wszystkie potrzebne człowiekowi aminokwasy. To także źródło lizyny, która wspiera mięśnie i kości, korzystnie wpływa na koncentrację i zapamiętywanie.
Regularne jedzenie śledzi może sprzyjać łagodzeniu różnego rodzaju dolegliwości wynikających z toczącego się w organizmie stanu zapalnego.
Uwaga – śledzie mogą uczulać!
Niewiele się o tym mówi, ale osoby z alergią pokarmową powinny spożywać śledzie w niewielkich ilościach, a przede wszystkim – po każdym posiłku ze śledziem obserwować organizm. Śledź ma zdolność gromadzenia w swoim ciele histaminy. Substancja ta często występuje w różnych gatunkach mięsa. Człowiek też wytwarza histaminę, ale ta pochodząca z pokarmów nie ulega rozkładowi, a w nadmiarze może być przyczyną zatrucia lub silnej reakcji alergicznej.
Ci, którzy mają skłonność do migren, również powinni zrezygnować z jedzenia śledzi lub znacznie je ograniczyć, ponieważ zawarta w nich tyramina może prowokować ból. Nadmiar tyraminy może być przyczyną gwałtownego wzrostu ciśnienia tętniczego.
Śledzie z żurawiną – jak je przyrządzić?
Składniki:
- 400–500 g filetów śledziowych
- 1–2 cebule czerwone lub białe
- 100–150 g suszonej żurawiny
- 150–200 ml oleju
- 3–4 ziarna ziela angielskiego
- zmielony pieprz czarny
- 3–4 liście laurowe
- 3–4 goździki
Jeśli kupiłaś filety śledziowe w słonej zalewie, musisz je moczyć w zimnej wodzie lub w mleku przez co najmniej 2 godziny, aby pozbyć się nadmiaru soli. Jeżeli wybrałaś śledzie w oleju, opłucz je pod zimną wodą, a następnie osusz na papierowym ręczniku. Płaty śledziowe można też moczyć w maślance lub kwaśnej śmietance.
Suszoną żurawinę zalej wrzątkiem i odstaw na pół godziny, aby dobrze napęczniała i zrobiła się miękka, po czym odcedź ją. Cebulę pokrój w cienkie piórka, a następnie wrzuć na sitko i przelej wrzątkiem, aby zmiękła i straciła nieco ostrego smaku.
Wymoczone i osuszone papierowym ręcznikiem filety śledziowe pokrój na mniejsze kawałki. Na dno słoja o szerokim wlocie włóż liście laurowe, kulki ziela angielskiego i goździki. Na przyprawach ułóż warstwę śledzi i posyp ją mielonym pieprzem. Nałóż na śledzie warstwę żurawiny i cebuli. Czynność powtarzaj do wykorzystania wszystkich składników.
Gdy układanka jest skończona, całość zalej olejem. Zamknij słoik i wstaw go do lodówki. Śledzie z żurawiną najlepiej smakują po 2 dniach, kiedy wszystkie składniki dokładnie się przegryzą, a przyprawy oddadzą potrawie wszystkie smaki i aromaty. Tak przygotowana przekąska jest jeszcze smaczniejsza od tradycyjnych śledzi. Przygotowana z czerwoną cebulą doskonale prezentuje się na świątecznym stole.
Co oprócz żurawiny pasuje do śledzi?
Wariacji na temat przygotowania filetów śledziowych może być bardzo wiele. Żurawinę można zastąpić suszonymi pomidorami lub rodzynkami. Orzechy włoskie dodane do potrawy nadadzą daniu chrupkości i wzbogacą smak. Zbyt wyraźny posmak oleju można przełamać, dodając kilka łyżek octu jabłkowego lub np. ząbek czosnku. Śledzie z żurawiną czy też innymi dodatkami zawsze przechowuj w lodówce, jednak nie dłużej niż tydzień.
Każdy ma swój sprawdzony przepis na śledzie, ale warto eksperymentować i urozmaicać znane potrawy. Dosmaczone żurawiną śledzie mogą śmiało konkurować z tradycyjnym śledzikiem z cebulą.
Źródła:
- Carper, J. (1995). Żywność, twój cudowny lek, czyli co jeść, a czego nie jeść w ponad 100 schorzeniach i jak próbować im zapobiegać, stosując odpowiednią dietę. Londyn: Hannah Publishing
- Wills, J. (2000). Biblia żywności i żywienia. Warszawa: Wydawnictwo Amber.
