Owoc granatu (Punica granatum) to drzewo długowieczne, odporne na suszę, które dobrze adaptuje się do różnych warunków klimatycznych i glebowych. Jednak najlepiej czuje się w klimacie śródziemnomorskim. Nic dziwnego, że właśnie z tego regionu pochodzi większość owoców. Uprawia się je także w Indiach, suchych częściach Azji Południowo-Wschodniej, Malezji, a także w Chinach, Japonii i Rosji.
Częścią jadalną granatów są owoce – mięsiste jagody z grubą, skórzastą skórką w kolorze od zielonego, poprzez żółty, różowy do głębokiej czerwieni i purpury. Kolor skórki zależy od odmiany i stopnia dojrzałości owocu granatu. Ten zaś ma kulisty, nieco spłaszczony kształt o średnicy do 12 cm. Pod twardą skórką znajdują się nasiona w skupiskach, otoczone galaretowatymi, soczystymi osnówkami. W dużych owocach może być ich nawet 1200–1300 sztuk.
Spis treści
Owoc granatu – co musisz o nim wiedzieć?
Niektórzy jedzą owoce granatu regularnie. Inni omijają je szerokim łukiem, głównie z powodu dość żmudnego i czasochłonnego obierania. Jednak przebicie się przez twardą skórkę i wydobycie rubinowo-czerwonych nasion warte jest wysiłku. Bo to właśnie one czynią owoc granatu jednym z najzdrowszych owoców świata. Rubinowe nasiona zajmują ponad połowę owocu, są otoczone osnówką, która w większości składa się z wody (85 proc.) i cukrów (10 proc.) głównie glukozy i fruktozy.
Osnówka ma też pektyny, a także kwasy owocowe (askorbinowy, cytrynowy, jabłkowy) oraz flawonoidy, witaminy C i E, kwas pantotenowy, a także składniki mineralne, głównie: potas, magnez i fosfor. W nasionach granatu znajdziemy też tłuszcz, zawierający sporo bezcennych dla zdrowia nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Szklanka nasion owocu granatu (174 g) ma:
- 144 kcal
- 24 g węglowodanów
- ok 2 g tłuszczów
- 7 g błonnika,
- 3 g białka
- 17,54 g witaminy C
- 66,12 mg kwasu foliowego
- 23 mikrogramy witaminy K
- 1 mg witaminy E
- 410 g potasu
- 17,4 g wapnia
- IG 35
Właściwości granatu –
Sok z granatu – właściwości super antyoksydantu
Owoc granatu to bogate źródło silnych przeciwutleniaczy (tanin i flawonoidów). Te zaś są doskonałą ochroną dla organizmu. Przeciwdziałają szkodom, jakie powodują w komórkach wolne rodniki. Pod tym względem owoce granatowca zostawiają daleko w tyle czerwone wino, soki z jagód, acai i żurawiny.
Okazuje się, że przeciwutleniacze zawarte w rubinowych nasionach mają 3-4 krotnie wyższą siłę przeciwutleniającą niż czerwone wino, czy zielona herbata. A to nie wszystko. Niemieccy lekarze odkryli, że jeszcze lepsze właściwości ma sok z granatu poddany fermentacji. Ma on 75 razy więcej bezcennych dla zdrowia i łatwo przyswajalnych antyoksydantów. To dzięki nim owoc granatu jest jednym z najzdrowszych (i najlepiej przebadanych) owoców świata.
1. Sok z granatu wspomaga serce i układ krążenia
Co potwierdzają badania prowadzone na zwierzętach. Podawanie 100 ml soku wyciśniętego z granatów na kilogram masy ciała przez 4 tygodnie, spowodowało u badanych zwierząt laboratoryjnych istotny spadek ciśnienia tętniczego krwi. W badaniach z udziałem pacjentów z miażdżycą i zwężeniem tętnicy szyjnej, którym przez rok podawano sok z granatu, zauważono 30-procentową redukcję grubości błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej.
Inne eksperymenty dowodzą, że pity regularnie sok z grantu może poprawiać profil lipidowy pacjentów, w tym zmniejszać poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL, a także obniżać stosunek stężenia frakcji LDL (tzw. „złego cholesterolu) do HDL („dobrego cholesterolu”) oraz stosunek poziomu cholesterolu całkowitego do cholesterolu HDL.
2. Pomaga utrzymać cukier w ryzach
Choć korzystne efekty po podaniu ekstraktów z granatów (nie tylko z nasion, ale także ze skórki) obserwowano głównie w modelach zwierzęcych. Badania z udziałem ludzi nie są tak jednoznaczne. Jednak niektóre potwierdzają, że regularne podawanie soku z granatowca przyczynia się do zmniejszenia poziomu glukozy na czczo i obniżenia insulinooporności. Zaś biorąc pod uwagę fakt korzystnego wpływu granatów na serce oraz to, że nasiona mają niski indeks glikemiczny IG 35, warto je polecić osobom cierpiącym na cukrzycę. Sok najlepiej wycisnąć samemu. Jeśli zaś zdecydujemy się na zakup, uważnie przeczytajmy etykietę. Wybierajmy produkty bez dodatku cukru.
3. Walczy z nowotworami, zwłaszcza rakiem prostaty
Takie działanie ma zarówno olej z nasion granatu, jak i fermentowany sok z owocu. Hamują one namnażanie komórek raka gruczołu krokowego i zmuszają je do apoptozy (naturalnej śmierci). Nawet u pacjentów, u których choroba po operacji i naświetleniach nadal postępuje przyjmowanie preparatów z granatu, stabilizuje wartości antygenu PSA, a nawet je obniża. Im wolniej wzrasta PSA, tym lepsze rokowania co do leczenia i długości życia. Antynowotworowe działanie granatu zaobserwowano także w przypadku raka piersi u kobiet. Substancje zawarte w rubinowych nasionach skutecznie hamują angiogenezę (tworzenie naczyń krwionośnych odżywiających guzy), inwazyjność i wzrost komórek nowotworowych.
Inne badania udowadniają, że po podaniu soku z grantów w okrężnicy uwalniane są substancje, które mogą zmniejszać ryzyko raka jelita grubego. Uważa się, że preparaty z owoców granatowca mogą odgrywać znaczącą rolę także w profilaktyce i leczeniu białaczki, raka wątroby, płuc i skóry. Terapeutyczny efekt można uzyskać wypijając 240 ml – ok. szklanki soku z granatów dziennie, najlepiej pomiędzy posiłkami albo 15 minut przed jedzeniem lub po nim. Wtedy jego działanie jest najskuteczniejsze.
4. Owoc granatu hamuje stany zapalne
Np. w chorobach reumatoidalnych. Procesy zapalne generują wytwarzanie dużej ilości wolnych rodników. Polifenole z granatów pomagają nie tylko usuwać je z organizmu, ale także łagodzą procesy zapalne. Badania pokazują, że granaty mogą zahamować niszczenie chrząstek stawowych u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów, co może złagodzić dolegliwości bólowe.
5. Niszczy drobnoustroje chorobotwórcze
Owoc granatu można dziś kupić właściwie przez cały rok. Warto pamiętać o nim zwłaszcza jesienią i zimą, gdy jesteśmy bardziej podatni na atak drobnoustrojów chorobotwórczych. Rubinowe nasiona mają bowiem właściwości przeciwbakteryjne. Tak działa punikalagina, które zwalcza bakterie, m.in. Staphyloccocus aureus i Pseudomonas aeruginosa, Proteus vulgaris, czy Escherichia coli. Ekstrakty z granatów hamują też wzrost Candida albicans (drożdży wywołujących grzybicę) oraz bakterii w jamie ustnej. Dlatego granaty mogą zapobiegać grzybicom oraz infekcjom w jamie ustnej, stanom zapalnym dziąseł i przyzębia.
6. Działa niczym viagra
W starożytności granaty uważano za afrodyzjak. W medycynie tybetańskiej były podstawowym składnikiem leku na potencję. W Turcji do dziś granaty uznaje się za „męski owoc” i zaleca codzienne picie soku z nich wyciskanego. Ma to podnosić libido, pomagać w osiągnięciu erekcji i podnosi doznania erotyczne. Potwierdziły to badania z 2007 roku. Dobroczynny wpływ soku z granatów na stan naczyń krwionośnych daje poprawę u pacjentów mających problemy z erekcją.
7. Zwiększa siłę i wytrzymałość
Owoc granatu to naturalny energetyk dla sportowców. Zawiera sporo azotanów, które poprawiają krążenie krwi i dotleniają mięśnie. Sok z granatu zwiększa natomiast siłę i masę mięśni, a także przyspiesza ich regenerację po treningu.
8. Owoc granatu wspomaga pamięć
Przeciwzapalne i przeciwutleniające substancje zawarte w granatach korzystnie wpływają na funkcjonowanie mózgu. Tak działa, np. punikalagina, która pomaga spowalniać rozwój demencji i łagodzi stany zapalne towarzyszące chorobie Parkinsona. Podobny efekty zauważono u pacjentów z chorobą Alzheimera oraz chorych po udarach.
Uwaga! Cierpki sok z granatu nie wszystkim wyjdzie na zdrowie. Lepiej go unikać przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, nadkwaśności, refluksie oraz zapaleniu błony śluzowej żołądka. W tych przypadkach może nasilać objawy.
Jak rozpoznać, że owoc granatu jest dojrzały?
Najlepsze są duże owoce granatu z gładką i lśniącą skórką. Dojrzałe owoce można rozpoznać po… dźwięku. Przy delikatnym ucisku skórki wydadzą charakterystyczny odgłos.
Owoce granatu można przechowywać w temperaturze pokojowej nawet kilka tygodni. Gdy skórka wokół korony zacznie pękać, owoc jest bardzo dojrzały i trzeba go zjeść.
Jak obrać granata?
Słodkie i orzeźwiające nasiona owocu granatu znajdują się wewnątrz dosyć twardej łupiny. Jest wiele sposobów na ich wydostanie. Można np. odciąć „koronę” granatu, a potem przeciąć skórkę w taki sposób, żeby owoc był podzielony na ćwiartki. Umieścić je w naczyniu z wodą.
Po 10 minutach wystarczy odgiąć kawałki skórki i oddzielić je od nasion. Kiedy opadną na dno, trzeba je przecedzić i osuszyć. Z nasion można wycisnąć sok. Trzeba je przełożyć do blendera i zmiksować, pulpę przecisnąć przez gęste sito.
Jak jeść granata? Przepisy z granatem
Sałatka z granatem
Składniki dla 2 osób:
- 2 garści rukoli
- 40 g chudego twarogu
- nasiona z połowy owocu granatu
- 2 łyżki oliwy
- sok z połowy owocu granatu
- sól i pieprz do smaku
Rukolę umyć i osuszyć, położyć na talerzu. Posypać pokruszonym twarogiem i nasionami granatu. Doprawić sola i pieprzem. Polać sosem zrobionym z oliwy i soku z granatu.
Owsianka z granatem i żurawiną
Składniki dla 2 osób:
- 3-4 łyżki płatków owsianych
- 2 łyżki suszonej żurawiny
- pół szklanki wody
- nasiona z połowy owocu granatu
- 4 łyżki jogurtu naturalnego
- 2 łyżki płatków migdałowych
Płatki i żurawinę zalać wodą i pozostawić pod przykryciem na całą noc. Następnie dodać ziarna granatu wraz z sokiem pozostałym po obraniu owoców. Delikatnie wymieszać. Dodać jogurt. Migdały uprażyć na suchej patelni. Posypać owsiankę.
Koktajl z granatem na obniżenie cholesterolu
Składniki dla 2 osób:
- kubek szpinaku
- kubek nasion granatu
- pomarańcza
- pół awokado
- 2 łyżeczki siemienia lnianego
- 1,5 szklanki letniej przegotowanej wody
- opcjonalnie sok z cytryny
Szpinak umyć i osuszyć, oderwać twardsze ogonki. Pomarańczę obrać i podzielić na cząstki, awokado przekroić na pół, usunąć pestkę. Miąższ skropić sokiem z cytryny. Wyjąć łyżeczką. Składniki przełożyć do miski, dodać wodę i siemię lniane. Zmiksować.
Olej z pestek granatu dla urody
Z rubinowych nasion od stuleci tłoczy się olej. Legenda głosi, że swoją urodę zawdzięczała mu Kleopatra, która chętnie jadała nasiona, a tłoczony z nich olej stosowała jako kosmetyk. Nic dziwnego! Gęsty płyn, o złotym kolorze i intensywnym zapachu działa zbawiennie na skórę i włosy. Olej z pestek granatu ma bogaty zestaw kwasów tłuszczowych oraz witaminę C, dzięki którym oczyszcza i odżywia skórę. Łagodnie ją pielęgnuje, nie zapychając porów, łagodzi też przebarwienia.
Warto go polecić osobom, z cerą trądzikową i naczynkową. Dzięki właściwościom przeciwutleniającym świetnie sprowadza się także w pielęgnacji cery dojrzałej i suchej. Bardzo delikatny i szybko wchłaniający się olej pomoże też skórze alergicznej i wrażliwej. Jak stosować olej z pestek granatu?
- Niewielką ilość oleju wystarczy dodać, np. do ulubionego kremu do twarzy, kosmetyk doskonale odżywi i nawilży skórę oraz spłyci drobne zmarszczki.
- Użyć jako dodatku do kremu pod oczy – zmniejszy opuchliznę po zarwanej nocy.
- Wykorzystać jako środek łagodzący bóle mięśniowe, np. podczas masaży zmniejszających obrzęki.
Zobacz także: Ciasto z granatem – efektowny deser nie tylko na święta
oraz: Syrop z granatu – jakie ma właściwości i jak go używać?
Źródła:
- Kulczyński B., Gramza-Michałowska A., Granat – tropikalny owoc bogaty w związki bioaktywne o właściwościach prozdrowotnych – Nauka Przyroda Technologie, 2015 t. 9/3, 41, http://www.npt.up-poznan.net/pub/art_9_41.pdf
- Zarfeshany A., Asgary S., Javanmard S.H., Potent health effects of pomegranate Adv. Biomed. Res. 2014; 3: 100. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4007340/
