Nie od dziś wiadomo, że odpowiednia dieta jest podstawą zdrowia człowieka. Coraz więcej osób przywiązuje wagę do prawidłowego odżywiania się. Naukowcy i dietetycy odkrywają coraz więcej tajników tego, co jest, a co nie jest dla nas zdrowe. Dietetyka ostatnich lat mocno się rozwinęła i współczesne badania zaczęły burzyć niektóre mity odnośnie do zdrowego sposobu jedzenia. Ciekawe, że święta Hildegarda z Bingen wiedziała o tym wszystkim już przeszło 850 lat temu…
Spis treści
Kim była święta Hildegarda z Bingen?
Hildegarda żyła w latach 1098–1179. Była najmłodsza, ale też najbardziej „dziwna” z dziesięciorga dzieci. Prawdopodobnie już od dzieciństwa miała wizje, które towarzyszyły jej do końca życia i dzięki którym wyprzedzała swoje czasy o całe wieki. Już jako mała dziewczynka znalazła się w klasztorze, w którym spędziła resztę życia – nie tylko na modlitwie i wypełnianiu codziennych obowiązków mniszki, lecz przede wszystkim na pracy związanej z uzdrawianiem i propagowaniem zdrowego sposobu odżywiania.
Warto zwrócić uwagę na długość jej życia. Dożyła sędziwego wieku 81 lat, co w czasach średniowiecznych było prawdziwym ewenementem. Pomimo że była drobną kobietą o wątłej budowie i delikatnym zdrowiu, długość jej życia świadczy o tym, że posiadała niezwykłą witalność i energię życiową.
Mniszka, mistyczka, wizjonerka, poetka, uzdrowicielka…
Hildegarda z Bingen uznana została za świętą (choć nie została kanonizowana). Jako pierwsza odważyła się założyć oddzielny, suwerenny klasztor żeński. Była osobą wykształconą i światłą. Umiała czytać i pisać, co w średniowieczu nie było taką oczywistością, zwłaszcza w odniesieniu do kobiet. Tworzyła poezję, interesowała się muzyką i nauką.
Co więcej, jej wiedza, mądrość i doświadczenie zostały docenione przez wielu możnych. W kwestiach zdrowia doradzała nawet papieżowi i cesarzowi Niemiec, z którymi jej korespondencja zachowała się do dzisiaj. Swoje słynne wizje spisywała w postaci ksiąg. A raczej dyktowała je komuś, kto pisał, podczas gdy ona w natchnieniu przekazywała otrzymywaną wiedzę. Mówiła między innymi o rzeczach, które nauka odkryła dopiero w XX wieku.
Świat według świętej Hildegardy
Według Hildegardy cały świat jest stworzony przez genialnego Stwórcę specjalnie dla człowieka. To człowiek jest w centrum stworzenia i wszystko ma mu służyć. W swoich księgach opisywała, co jest dobre dla człowieka, co mu przynosi korzyści, a co szkodzi, oraz w jaki sposób leczyć wszelkie znane choroby. Przedstawiła w nich również działanie świata i kosmosu, ruchy planet, a także miejsce człowieka we wszechświecie.
Medycyna św. Hildegardy z Bingen to medycyna holistyczna, postrzegająca człowieka całościowo – z jego ciałem i duszą oraz ujmująca go w czterech głównych aspektach – boskim, kosmicznym, cielesnym i duchowym.
Według mniszki z Bingen leczenie wszelkich zaburzeń opiera się przede wszystkim na prawidłowym sposobie odżywiania, czyli tzw. diecie świętej Hildegardy. Jej zdaniem wszystkie wartościowe produkty spożywcze są jednocześnie jedzeniem, jak i lekarstwem dla ciała, postrzeganego w sposób holistyczny.
Na czym polega dieta orkiszowa św. Hildegardy?
Harmonijna dieta świętej Hildegardy opiera się głównie o orkisz, owoce i warzywa. Podstawą wszystkich posiłków, które należy spożywać trzy razy dziennie, jest orkisz w różnych postaciach.
- Dlaczego orkisz jest tak korzystny dla zdrowia?
Orkisz (łac. Triticum spelta L.) zwany często orkiszem Hildegardy, jest pradawną odmianą pszenicy, choć nie ma z nią zbyt wiele wspólnego. Należy do wyjątkowo cennych produktów odżywczych – jest całkowicie przyswajalny przez organizm człowieka.
Orkisz to zboże wytrzymałe na niekorzystne warunki zewnętrzne, odporne na chłód, mrozy oraz suszę, jak również na choroby i szkodniki. Nie potrzebuje sztucznych nawozów, pestycydów ani fungicydów. Dlatego jest najczystszym produktem spożywczym. Jego uprawa nie niszczy ziemi ani wód gruntowych.
Gruba, twarda osłonka chroni zboże przed niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi i czyni go odpornym na wszelkie wpływy z zewnątrz (nie przedostanie się przez nią nawet skażenie radioaktywne). Dlatego orkisz oparł się próbom manipulacji genetycznych i zachował swe pierwotne właściwości do dzisiaj. Hildegarda wymienia go jako najcenniejsze zboże, produkt wręcz idealny, który gwarantuje utrzymanie oraz odzyskanie już utraconego zdrowia.
Ciekawostka! Święta Hildegarda zalecała też częste spożywanie kasztanów jadalnych. One również otoczone są grubą osłonką, która chroni ich wnętrze i zapewnia bogactwo składników odżywczych.
- Co zawiera orkisz?
Stanowi istne bogactwo składników odżywczych, które są w stu procentach wykorzystywane przez nasz organizm. Dlatego św. Hildegarda przypisuje mu szczególną rolę – uważa go za roślinę niezwykłą, o wyjątkowych właściwościach leczniczych i odżywczych, z których możemy codziennie czerpać energię życiową.
Ciekawostka! W starożytności, gdy toczone były walki gladiatorów, wojownicy dostawali przed walką placki wypiekane z mąki orkiszowej. To dodawało im siły do zmagań, gdyż orkisz zapewnia szybki i gwałtowny zastrzyk energii. Produkty orkiszowe były również głównym posiłkiem dla sportowców biorących udział w starożytnych igrzyskach olimpijskich.
Orkisz zawiera wszystkie niezbędne składniki, których ludzki organizm potrzebuje do zdrowia, między innymi:
- wysokowartościowe pod względem biologicznym białko roślinne
- węglowodany proste
- węglowodany złożone
- nienasycone kwasy tłuszczowe – głównie kwas linolowy oraz oleinowy
- sole mineralne – żelazo, fosfor, magnez, wapń, cynk, miedź, potas, selen
- witaminy – A, z grupy B (w tym B1, B2, B17), D, E
- błonnik pokarmowy
Warto wiedzieć, że orkisz zawiera związki, które rzadko występują w innych produktach spożywczych. To np. tryptofan – jeden z aminokwasów egzogennych, który ma ogromny wpływ na zdrowie człowieka. Odpowiada między innymi za dobry nastrój, zdrowy sen, właściwą odporność, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Inne aminokwasy egzogenne w orkiszu to lizyna, leucyna, izoleucyna i treonina.
Innym, niezwykle cennym związkiem obecnym w orkiszu jest rodanid. To substancja biologicznie czynna, występująca naturalnie w płynie łzowym, wydzielinie z nosa, ślinie, krwi oraz w mleku matki. Nazywany jest naturalnym antybiotykiem. Chroni organizm przed chorobami cywilizacyjnymi, w tym przed nowotworami – rodanid tak stabilizuje błony komórek, że substancje rakotwórcze nie mają szans na przeniknięcie do ich wnętrza.
Rodanid jest naturalnym czynnikiem wzrostu komórek nerwowych, odpornościowych, komórek krwi oraz tkanki kostnej i mięśniowej. Pobudza nawet wzrost włosów i paznokci. Potrafi stymulować tworzenie komórek macierzystych, z których organizm może wytworzyć wszystkie inne rodzaje komórek. Rodanid chroni nas przed infekcjami i działa antyalergicznie.
Orkisz w diecie św. Hildegardy
W diecie Hildegardy orkisz dopuszczony jest pod każdą postacią – jako słynny habermus (kaszka orkiszowa), makaron orkiszowy, chleb orkiszowy, kasza orkiszowa, mąka orkiszowa, a nawet kawa orkiszowa!
850 lat temu Hildegarda powiedziała: „Orkisz gwarantuje dobrą krew, wspomaga rozwój mięśni i dar pogody ducha…”.
Słynny post św. Hildegardy opiera się na orkiszu. Polecany jest w zasadzie wszystkim: zdrowym, aby utrzymać zdrowie, chorym, aby je odzyskać.
Orkisz cechuje się wyjątkową biodostępnością. Bez większego wysiłku i obciążania narządów trawiennych może być rozkładany, absorbowany i transportowany z układu pokarmowego do wszystkich komórek. Jego aktywne składniki rozpuszczają się w wodzie, w związku z czym są łatwo przyswajane i udostępniane całemu organizmowi. Dzięki temu dieta orkiszowa gwarantuje optymalne zaopatrzenie wszystkich komórek w niezbędne dla zdrowia substancje.
Jak działa orkisz?
Orkisz w każdej postaci korzystnie wpływa na organizm. Z najważniejszych jego funkcji wymienić można następujące:
- działa rozgrzewająco – orkisz i jego przetwory dzięki dobrej biodostępności powodują rozszerzenie się naczyń krwionośnych, wskutek czego zwiększa się ukrwienie, odżywienie i dotlenienie tkanek. Stąd po spożyciu posiłku orkiszowego dosłownie ogarnia nas fala ciepła, przyjemnie rozchodząca się po całym ciele
- rozjaśnia umysł – dieta św. Hildegardy sprzyja poprawie koncentracji, pamięci i ogólnej wydajności układu nerwowego. Dlatego z diety orkiszowej skorzystają nie tylko uczniowie i studenci, ale również osoby zmagające się z chorobami neurodegeneracyjnymi
- zapewnia dostatek składników odżywczych – orkisz jest pełno- i wysokowartościowym produktem. Osobom, które regularnie go jedzą, nie grożą więc niedobory składników mineralnych, witamin, enzymów, ani żadnych innych substancji odżywczych
- daje długotrwałe uczucie sytości – dlatego orkisz pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Zapewniając uczucie sytości, jednocześnie zapobiega nagłym wzrostom poziomu cukru we krwi oraz wahaniom poziomu insuliny
- ułatwia i reguluje trawienie – dieta orkiszowa poprawia metabolizm, jednocześnie oczyszczając jelita, regulując perystaltykę i ułatwiając wypróżnianie. W ten sposób oczyszcza cały organizm, bez nadmiernego obciążenia układu pokarmowego. Sam orkisz jest doskonale tolerowany przez człowieka i jego trawienie nie pochłania zbyt wiele energii
- wzmacnia i regeneruje mikrobiotę jelitową – zawarty w nim błonnik jest pożywką dla „dobrych” bakterii
- wspiera budowę i odnawianie się komórek krwi – działa krwiotwórczo, a wytwarzanie nowych krwinek jest stale wspierane przez rodanid
- normuje i reguluje glikemię i poziom lipidów we krwi – a także odżywia szpik kostny, w którym dochodzi do produkcji komórek macierzystych
- stymuluje układ odpornościowy
- chroni przed nowotworami – obecny tu rodanid uszczelnia błony komórek, wskutek czego substancje rakotwórcze nie mają dostępu do ich wnętrza
- poprawia nastrój – ze względu na wysoką zawartość tryptofanu i fenyloalaniny, które uczestniczą w syntezie ważnych neuroprzekaźników (dopamina, serotonina, adrenalina, noradrenalina), odpowiadających za prawidłową równowagę w całym organizmie, w tym pracę układu nerwowego
Biorąc pod uwagę wymienione zalety orkiszu, trudno jest przecenić jego wartość dla zdrowia człowieka. Nic dziwnego, że mniszka z Bingen przykładała tak wielką wagę do jego obecności w codziennym jadłospisie.
Czy dieta orkiszowa jest zdrowa?
Wobec powyższego to w zasadzie pytanie retoryczne. Dieta św. Hildegardy jest prosta, naturalna i łatwa do zastosowania. W kuchni Hildegardy znajdziemy tylko produkty pełnowartościowe, dobrze przyswajalne i doprowadzające organizm do stanu pełnego zdrowia i równowagi na wszystkich poziomach.
Dieta orkiszowa może być stosowana przez wszystkich. Jest wyjątkowo dobrze tolerowana nawet przez pacjentów ciężko chorych. Wszechstronne zastosowanie orkiszu czyni z niego zboże wręcz idealne. Produkt ten pozwala utrzymać i odzyskać zdrowie, zapewnia dobre samopoczucie, nastrój, wydolność intelektualną oraz prawidłową odporność.
Źródła:
- Strehlow, W. (2011). Żywność, która leczy – terapia żywieniowa św. Hildegardy z Bingen. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
- Nagel, P. (2018). Nadzwyczajna moc orkiszu. Pobrane zhttps://ncez.pzh.gov.pl/?s=Nadzwyczajna+moc+orkiszu&et_pb_searchform_submit=et_search_proccess&et_pb_include_posts=yes
