Latamy w kosmos, edytujemy geny, tworzymy szczepionki na raka, ale nadal nie poradziliśmy sobie z tematem biustu. W USA niezmiennie obowiązuje zakaz publicznego pokazywania kobiecego sutka, a trend potępiania karmienia piersią w przestrzeni publicznej rośnie w siłę także w Europie. Cóż, znowu chodzi o wpływ kultury patriarchalnej, w której ciało kobiety podlega ocenie i zakazom. A jednak nie zawsze piersi to był problem.
Spis treści
Czego (może) nie wiesz o piersiach kobiet
- Piersi to jedyna część ciała, której nie mamy w momencie urodzenia.
- Jedna czwarta wszystkich guzów na świecie atakuje piersi – a jednak nie stworzono dla nich osobnej specjalizacji medycznej, jak dla serca, płuc, skóry czy jelit.
- Piersi umożliwiły człowiekowi podbój globu. W erze mezozoiku u naszych żeńskich przodków gruczoły potowe przeobraziły się w gruczoły mlekowe. Ssaki zyskały przewagę nad dinozaurami – przetrwały.
- Karmienie piersią pozwoliło nam nauczyć się mówić. W formowaniu się aparatu mowy pomagają sutki – po to, by je ssać, noworodek ma wargi.
- Piersi produkujące odżywcze tłuste mleko wychowały homo sapiens. Ludzkie dzieci zyskały duże, szybko rosnące mózgi, które potrzebują stałej dostawy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych – z mleka mamy.
Aneta Hregorowicz-Gorlo: piersi to twoje najlepsze przyjaciółki
Kobiece piersi przez epoki
To, jakie piersi kiedyś uważano za piękne, można dziś zobaczyć w dziełach sztuki z tamtych czasów. Wenus z Willendorfu – epoki kamienia – jak na dzisiejsze standardy ma dużą nadwagę: olbrzymi zwisający biust ułożony na obfitym brzuchu. Dziwne? Skąd – w ten sposób pokazano, jak ważna i piękna jest płodność. Naukowcy uważają dziś, że kamienna Wenus jest po prostu w ciąży lub niedawno urodziła. I jest zdrowa, bo obfite kształty gwarantują przeżycie jej i dziecku. I właśnie to uznano za najatrakcyjniejsze.
I na tym kończy się era doceniania piersi. Od tej pory każda kolejna epoka miała im coś do zarzucenia lub czegoś od nich oczekiwała.
Zobacz również: Jak poprawić wygląd piersi – w domu, w gabinecie kosmetycznym i u chirurga?
- Starożytna Grecja i Rzym (era rozkwitu homoseksualizmu) promowały sportowy, męski wygląd. Popatrzcie na antyczne rzeźby – pokazują przede wszystkim torsy mężczyzn. Kobiece piersi pozostają małe, najlepiej okryte odzieżą lub liściem – i zaczynają być uważane za wstydliwe (seksualizują się), poza tymi należącymi do bogiń, np. Afrodyty.
- Średniowiecze to epoka potępiania ciała – szczególnie kobiecego. Kobiety na obrazach z tych czasów są płaskie, o chłopięcej figurze. Ale – uwaga – odsłonięta do karmienia pierś była czymś naturalnym – jest wiele obrazów pokazujących Matkę Boską karmiącą. Otóż piersi nie były uważane wtedy za gorszące, ale już nogi – tak. Dlatego długa suknia była obowiązkowa u szanującej się niewiasty.
- Renesans i barok uwolnił piersi, ale pod warunkiem stałej ekspozycji. Musiały pozostawać widoczne w obszernym dekolcie podkreślonym gorsetem – podduszając właścicielkę. Notowano nawet liczne przypadki zachorowań (na infekcje grypowe) kobiet noszących modne wydekoltowane stroje – o każdej porze roku.
- Epoka wiktoriańska, czyli przełom wieku XIX i XX, to powrót wstydliwego stosunku do ciała, a więc i piersi. Na co dzień ubranie musiało bezwzględnie zasłaniać wszystko – poza głową. Rozebrane panie widoczne były publicznie w sztuce – ale tylko jako klasyczne boginie o wyidealizowanych kształtach. Ówczesny obraz Maneta Śniadanie na trawie wywołał zgorszenie, bo pokazał realistyczny (nieidealny) wizerunek gołej kobiety.
- Wiek XX to epoka kina, która otworzyła drogę dla wizerunku nagiego biustu w każdej przestrzeni życia – od filmu po reklamę, np. dachówek. Pewnie, że kobiety zyskały większą wolność i w latach 60. (w USA) paliły publicznie staniki, ale jednocześnie ich ciała ruszyły w wyścigu – o odpowiedni, z góry określony, wygląd i rozmiar.
- Współczesność – czyli era Internetu – tylko pogłębiła powszechność wizerunku piersi w przestrzeni masowej. Przyczynił się też do tego szeroki dostęp do treści pornograficznych. Nagość jest teraz o wiele bardziej akceptowalna. Nadal podlega ocenie, ale jednocześnie budzi się do życia trend ciałopozytywności – w którym ciało, razem z biustem, może (i powinno) wyglądać tak, jak chce.
Piersi spod igły
Lata 80. XX wieku to w USA boom chirurgii plastycznej, wykorzystującej nowoczesne metody powiększania piersi. Bohaterkami takiej metamorfozy były np. aktorka Pamela Anderson (gwiazda serialu Słoneczny patrol) czy piosenkarka Sabrina (kto pamięta Boys, boys, boys?) – które wstawiły sobie ogromne implanty. Ugruntowała się niezdrowa i krzywdząca kobiety moda na nienaturalnie duże biusty.
Pokochajmy swoje piersi! Daria Widawska o biustopozytywności
Widoczny brak piersi kobiet
Dobrym znakiem naszych czasów jest oswajanie społeczeństwa z widokiem amputowanej piersi kobiecej. W latach 70. XX wieku w USA kobiety, które pokonały raka, zaczęły odsłaniać blizny. To ruch bezpiersiowości (breastlessness) – przeciwny wszechobecnemu seksizmowi, a zachęcający do wzięcia udziału w ruchu na rzecz walki z rakiem piersi.
Obecnie, także w Polsce, kobiety nie zawsze decydują się na rekonstrukcję piersi czy sutka po wyleczeniu raka. Fundują sobie w to miejsce artystyczny tatuaż mający nie ukryć, ale podkreślić dowód ich zwycięstwa nad chorobą oraz akceptację nowej kobiecości.
Kulturalny biust
Na temat piersi powstały tysiące książek – nie tylko medycznych. Coraz częściej pisze się o tych spornych półkulach – ze względu na ich miejsce w kulturze. Książka Rosemarie Garland-Thomson Staring: How we look (2009; tłum. fragmentów Maciej Topolski) opowiada o tym, jak patrzymy na ludzkie ciało. Autorka skupia się na biuście. I co widzi? Widzi, że małe piersi wciąż uważane są za niedostatek kobiecości. Duże – za jej nadmiar. Widok karmiącej piersi jest legalny już tylko na dawnych obrazach w kościołach.
Według autorki, kobieca pierś jest stale przeznaczona głównie dla męskiego oka. Jest erotycznym kapitałem kobiet, jak np. piosenkarki country Dolly Parton czy aktorki Jayne Mansfield – które zdobyły majątek i popularność, prowokując mężczyzn do patrzenia na ich piersi. Badaczka podkreśla, że piersi właściwie nigdy nie są własnością kobiety. Są ozdobą albo narzędziem zapewniającym mężczyznom komfort widzenia, podniecenie lub kontrolę.
Męskie spojrzenie
A jednak nie można się obrażać za to, że piersi zawsze były interesujące dla mężczyzn. Jak podkreśla znany terapeuta, specjalista od kobiecej duszy, Wojciech Eichelberger, mężczyzna naturalnie zwraca uwagę na kobiece piersi, usta, nogi czy pośladki. To atawistyczny odruch, który daje mu szansę na sukces prokreacyjny.
Z kolei wspomniana Rosemarie Garland-Thomson ujawnia w książce relację transpłciowej kobiety. Po hormonalnej tranzycji na mężczyznę zauważyła, że kiedy widzi po raz pierwszy kobietę w przestrzeni publicznej, przestaje patrzeć na jej twarz. Zwykle zaczyna swoją wizualną znajomość z kobietami od wpatrywania się w ich biust. Co więc robić? Panowie, patrzcie bardziej dyskretnie. Panie, doceńcie swój własny cud natury, który nakręca nasz świat.
Jakie badania wykonać, żeby sprawdzić, czy piersi są zdrowe?
Źródła:
- Dixson, A.F., Dixson, B.J. (2012). Venus Figurines of the European Paleolithic: Symbols of Fertility or Attractiveness? Journal of Anthropology, 2011, 569120. Pobrane z https://www.hindawi.com/journals/janthro/2011/569120/
- Gaz.wiki (b.d.). Akt (sztuka). Pobrane 12 października 2021 z https://gaz.wiki/wiki/pl/Human_figure
- The Met (b.d.). Naked before the camera [opis wystawy]. Pobrane z https://www.metmuseum.org/exhibitions/listings/2012/naked–before–the–camera
- Garland-Thomson, R. (2018). Piersi. Scena patrzenia. Tje Polish Journal of Aesthetics, 48(1), 7–25. Pobrane z https://pjaesthetics.uj.edu.pl/documents/138618288/139590847/1.PJA.48.garland.thomson.pdf/177b9469–ea63–454a–9166–547ce3f23e0c
- Ichi.pro (b.d.). Historia nagich piersi kobiet w sztuce zachodniej. Pobrane 12 października 2021 z https://ichi.pro/pl/historia–nagich–piersi–kobiet–w–sztuce–zachodniej–204253337283140
- Legal technique (b.d.). Od Venus Paleolithic do Kardashian, jak zmieniła się moda na kobiece piersi. Pobrane 12 października 2021 z https://pl.legaltechnique.org/articles/istoriya/ot-veneri-paleolita-do-kardashyan-kak-menyalas-moda-na-zhenskuyu-grud-bull-novosti-v-fotografiyah.html
