Jeż (Erinaceus europaeus) jest największym w Polsce ssakiem owadożernym. I bodaj najbardziej lubianym. W dawnej Polsce wierzono nawet, że przynosi szczęście gospodarzom. Dziś wiemy, że tak jest na pewno, bo jeż to sprawny pomocnik w ogrodzie.
Nie da się go jednak kupić i nie powinno się go przynosić z wycieczki do lasu. Zwierzę to jest pod ścisłą ochroną i „więzienie” go jest prawnie zakazane. Jeśli jednak mieszkamy blisko terenów zielonych – lasów czy łąk – i stworzymy odpowiednie warunki, to jest nadzieja, że sam do nas przyjdzie. I zostanie na dłużej. Jak zrobić domek dla jeża?
Spis treści
Domek dla jeża w ogrodzie – czemu warto go postawić?
Coraz więcej właścicieli ogrodów, chcąc zaprosić jeże do siebie, nie tylko przygotowuje im odpowiedni teren, ale też buduje specjalne domki dla jeży. Rośnie nasza świadomość ekologiczna (sprawdź: jak stworzyć ogród przyjazny owadom zapylającym) i coraz bardziej rozumiemy, jak przydatne są te kolczaste zwierzęta.
Są lepsze niż chemiczne opryski. Jeże zjadają owady (np. mszyce), ich larwy i poczwarki, także ślimaki, myszy, zwalczają nawet żmije zygzakowate. Niszczą szkodniki – co ważne: nie ruszając potrzebnych człowiekowi roślin i nie rozkopując trawników (sprawdź: jak zwalczyć szkodniki roślin). Do tego jeże są samotnikami, nie ma więc ryzyka, że nadmiernie się rozmnożą.
Stawianie domu dla jeża jest też oczywiście pomocą dla tych małych ssaków. Ich populacja z roku na rok maleje – wybijają je choroby pasożytnicze, ale też ubywa im bezpiecznych miejsc do życia. Coraz więcej domów i parków jest grodzonych, coraz liczniejsze trawniki są strzyżone na krótko i przesadnie pielęgnowane – usuwa się opadłe liście czy gałęzie, w których jeże lubią się zakopać.
Tracą życie podczas jesiennych, ogrodowych porządków i pod nożami kosiarek. I niestety, coraz więcej jest szos, na które same jeże chętnie wchodzą. Giną pod rozpędzonymi kołami aut, zdumione, że ich słynny trik ze zwinięciem się w kulkę nie zadziałał.
Co jedzą jeże? Jak dbać o jeże na co dzień?
Gniazdo jeża – gdzie ustawić?
Zanim jednak weźmiemy się za budowanie domku dla jeża, przyjrzyjmy się, czy teren, na którym ma stanąć, na pewno jest dla niego odpowiedni i bezpieczny. Idealny teren to taki, który:
- jest suchy i niezbyt gęsto zabudowany
- chociaż częściowo jest „dziki” – jeż potrzebuje gęstwin i krzewów, opadających liści, zakamarków i zarośli
- nie jest szczelnie ogrodzony – odległości w przęsłach parkanu powinny być tak duże, żeby jeż swobodnie mógł się przez nie przecisnąć. Ryzykowne są siatki ogrodzeniowe, zwłaszcza te z ostrymi zakończeniami. Najlepiej, gdy tył ogrodu pozostaje otwarty – dzikie zwierzęta potrzebują swobody przemieszczania się
- ma ustronne miejsca – jeż lubi spokój
- znajduje się na wzniesieniu, żeby w przypadku deszczu nie doszło do podtopienia
Jeśli w pobliżu znajduje się oczko wodne i ma ono strome brzegi, niech będzie zabezpieczone barierkami. Zapraszając jeża do ogrodu, zadbajmy o jego bezpieczeństwo. Pamiętajmy, że jednym z największych wrogów jeży są psy, nie lubią się też z kotami. Dajmy mu pewność, że nie narazimy go na kontakt ze wścibskim domowym czworonogiem.
Domek dla jeża z palet i nie tylko – jak go zbudować?
Domek dla jeża możemy zbudować samodzielnie, na przykład z gałęzi lub desek. Układa je się jak szałas i przysypuje sianem i suchymi liśćmi, wierzchołek okrywając kawałkiem folii. Schronienie powinno być przytulne, ale też przewiewne.
Dobrym pomysłem na domek dla jeża jest wykorzystanie palety transportowej. Paletę rozcinamy na pół i wypełniamy opadłymi liśćmi, sianem, trocinami, drobnymi gałązkami. Na zewnątrz nakładamy wodoodporną plandekę, której krawędzie mocujemy do ziemi długimi gwoździami. Całość zasypujemy liśćmi, które maskują i ocieplają kryjówkę.
Domek dla jeża można też zrobić z:
- odwróconej glinianej misy z wyciętym wejściem
- postawionego górą do dołu wiklinowego kosza
- przewróconej drewnianej skrzynki
Podłogę domku dla jeża warto wcześniej wysypać ściółką (ze słomy, trocin, gałązek, liści), trzeba też dorobić wejście. Korytarzyk można utworzyć np. z podłużnego pudełka czy przepołowionej rury. Przepołowionej po to, aby jeże wchodziły po naturalnym gruncie.
Domek dla owadów – jak go zbudować?
Gotowy domek dla jeża – na co zwrócić uwagę?
Coraz więcej sklepów oferuje gotowe domki dla jeży. Są wykonywane z drewna, sklejki lub wikliny. Niektóre modele są wyposażone w otwierany dach, żeby umożliwić wymianę ściółki. Niemal wszystkie mają też podłogę, żeby zapewnić zwierzakom izolację od zlodowaciałej zimą ziemi.
Koszt gotowego domku waha się między 60 a 200 zł. Decydując się na zakup domku dla jeża z drewna, pamiętajmy, że ma służyć jeżowi, nie nam. Nie ulegajmy pokusie malowania go (farby i lakiery mogą być dla zwierzątka toksyczne) i nie ozdabiajmy elementami doczepianymi przy użyciu gwoździ czy klejów, które dla jeża mogłyby być niebezpieczne.
Domek dla jeża – wymiary
Wzorcowy domek dla jeża powinien mieć ok. 35 cm głębokości, 40–50 cm długości i szerokości. Jeż powinien nie tylko mieścić się w nim wygodnie, ale też mieć gdzie znosić swoje zapasy. Przedsionek prowadzący do domu warto zaplanować na 20 × 15 cm. Nie powinien być zbyt duży, aby do domku dla jeży nie przedostało się większe zwierzę, potencjalny wróg jeża.
Źródła:
- Pikus, I. (2019). Jeż europejski. Pobrane z https://www.lasy.gov.pl/pl/edukacja/lesnoteka-1/ssaki/jez-europejski
- Brocka, A. (2020). Jeż w ogrodzie. Pobrane z https://poradnikogrodniczy.pl/jez-w-ogrodzie.php
- Ślązak, A. (2020). Jeż jesienią w potrzebie. Jak pomóc, by nie zaszkodzić. Pobrane z https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C84788%2Cjez-jesienia-w-potrzebie-jak-pomoc-nie-zaszkodzic.html
- Mazik, M. (2019). Domek dla jeża. Pobrane z https://muratordom.pl/ogrod/pielegnacja-roslin/domek-dla-jeza-z-czego-i-jak-zbudowac-w-ogrodzie-schronienie-dla-jezy-aa-Grm5-t5iq-NDyD.html
Co jedzą wiewiórki? Gdzie mieszkają wiewiórki? Zdziwisz się, jakie są sprytne!
