Czarny bez w ciąży – właściwości, bezpieczeństwo, dawkowanie

Czarny bez (z łac. Sambucus nigra L.) ma silne właś­­ciwości w zakresie wzmacniania odporności i wspierania leczenia chorób wirusowych. Był stosowany w lecznictwie ludowym już w czasach starożytnych, a od kilku lat wraca do łask i nieprzerwanie cieszy się popularnością. Chętnie sięgamy po kwiaty czarnego bzu, z których przyrządza się m.in. orzeźwiające i zdrowe lemoniady albo smaży w cieście naleśnikowym. Z owoców robi się zdrowy sok, ale można wykorzystywać je w kuchni szerzej, np. przygotowując powidła czy kisiele z czarnego bzu.

Czarny bez w ciąży – czy jest wskazany?

Wiadomo, że zioła i rośliny o prozdrowotnym potencjale są doskonałym remedium na wiele dolegliwości. Ale to nie oznacza, że możemy stosować je beztrosko i w każdej sytuacji. Mogą powodować działania niepożądane i wchodzić w interakcje z innymi ziołami, suplementami lub lekami. Dlatego w tak wyjątkowej sytuacji jak ciąża w przypadku jakikolwiek wątpliwości zapytajmy lekarza prowadzącego, czy nie zaszkodzi nam stosowanie czarnego bzu.

Co kryje w sobie czarny bez

Surowiec leczniczy stanowią najczęściej kwiat czarnego bzu i dojrzałe owoce, a niekiedy również liście, kora oraz korzeń. Czarny bez kwitnie w czerwcu i lipcu – wtedy zrywamy kwiatostany, suszymy je w cieniu, w temperaturze ok. 30–35 st. C. Z kolei owoce czarnego bzu zbieramy jesienią, kiedy są całkowicie dojrzałe, i przerabiamy na sok lub suszymy w wyższej temperaturze, nawet do 50 st. C (w piekarniku albo suszarce do grzybów). Po wysuszeniu przechowujemy w suchym miejscu i szczelnych, naturalnych opakowaniach. Suszone owoce bzu czarnego doskonale komponują się z imbirem, cynamonem, goździkami, płatkami hibiskusa oraz róży. Można je dodawać np. do herbaty albo zrobić herbaciany miks.

Kwiaty czarnego bzu zawierają bogactwo aktywnych składników:

• flawonoidy
• aminy
• fitosterole
• kwasy organiczne
• olejki eteryczne
• garbniki
• pektyny
• śluzy
• związki fenolowe
• sole mineralne
• glukozę
• glikozyd

Z kolei owoce czarnego bzu są pełne:

• antocyjanów (to właśnie im zawdzięczają ciemny kolor)
• garbników
• witaminy C
• witamin z grupy B
• pektyn
• kwasu jabłkowego

Czarny bez w ciąży – właściwości prozdrowotne

Czarny bez to naturalny antybiotyk i jest to najważniejsza jego cecha. Wyraźnie skraca czas chorób infekcyjnych. Udowodniono to w badaniu z 2019 r. przeprowadzonym na osobach niebędących w ciąży z objawami grypy i przeziębienia. Te osoby, które przyjmowały czarny bez, miały zmniejszone objawy chorobowe ze strony górnych dróg oddechowych [1].

Lista zalet tej rośliny jest o wiele dłuższa. Czarny bez działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, przeciwwirusowo, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, moczopędnie, wzmacniająco, przeciwbólowo, rozkurczowo. Ponadto uszczelnia ściany naczyń włosowatych.

Czarny bez w ciąży

To skuteczny środek napotny i przeciwgorączkowy, który łagodzi objawy przeziębienia, grypy, anginy, szczególnie w czasie ciąży, gdy kobiety nie zawsze mogą przyjmować inne leki. Herbatka z kwiatów przy przeziębieniach ma wielokrotnie silniejsze działanie niż ta zaparzona z lipy. Ponadto picie soku z czarnego bzu polecane jest w ciąży przy problemach z obrzękami, zapaleniu pęcherza moczowego, zaparciach, nerwobólach, bólach głowy, wyczerpaniu organizmu. 

Warto wiedzieć, że czarny bez może działać niekiedy przeczyszczająco. W Kalifornii przebadano 20 kobiet w ciąży, które stosowały suplementy diety, w tym czarny bez. Spośród badanych jedna z pacjentek zgłosiła rozstrój żołądka podczas przyjmowania czarnego bzu [2].

Dawkowanie czarnego bzu w ciąży

Zioła użyte w nadmiarze mogą zaszkodzić zdrowiu. Dlatego nie należy przesadzać z piciem naparu oraz soku z czarnego bzu. Dzienna dawka herbatki to 3 filiżanki, każda zaparzona z 3–5 g suszu. Jeśli chodzi o sok z czarnego bzu, można go stosować dziennie w dawce nie większej niż niż 150 ml. Najlepiej rozcieńczać go wodą w proporcjach 50 ml soku z bzu czarnego na szklankę wody. Dobrym pomysłem jest także wzbogacanie sokiem herbaty. Odpowiednie dawkowanie soku z pewnością przyniesie dobre efekty. Na wzmocnienie odporności wystarczy przyjmować dziennie 2 łyżeczki soku.

Na co uważać przy stosowaniu czarnego bzu

Świeże owoce, ale także łodygi, zawierają prunazynę i sambunigrynę, dwie substancje chemiczne, które mogą wywoływać nudności, biegunkę i wymioty. Dlatego jeśli zapragniemy spróbować czarnego bzu w jego surowej postaci, możemy doświadczyć tych objawów. Dobra wiadomość jest taka, że poddanie rośliny obróbce cieplnej niszczy te substancje.

Co zrobić z czarnego bzu – przepisy

• Napar z kwiatów czarnego bzu

Łagodzi kaszel, zapalenie  pęcherza  moczowego, polecany jest również do płukania jamy ustnej i przemywania oczu w stanach zapalnych.  

1 łyżkę suszonych kwiatów lub 1–2 świeże baldachy zalewamy szklanką wrzątku, przykrywamy i parzymy ok. 10 minut.  

Kwiaty bzu sprawdzą się również do inhalacji przy męczącym katarze. 1 łyżkę kwiatów umieszczamy w misce, zalewamy szklanką wrzątku i nachylając się nad parą w bezpiecznej odległości, spokojnie oddychamy przez kilka minut. Ulga natychmiastowa!

• Syrop z kwiatów czarnego bzu

Przygotowujemy następujące składniki: 20 baldachów kwiatów, sok z 2 cytryn, kilka goździków, 1 kg cukru, 1 litr wody.

Kwiaty zalewamy wrzątkiem i odstawiamy do naciągnięcia na noc. Przecedzamy, dodajemy resztę składników, zagotowujemy. Odcedzamy syrop przez sito, przelewamy do małych wyparzonych słoików lub butelek i przechowujemy w chłodnym miejscu. Syrop z czarnego bzu pijemy po rozcieńczeniu.

• Syrop z owoców czarnego bzu

4 szklanki owoców i 2 szklanki cukru zalewamy niewielką ilością wody. Gotujemy na małym ogniu do momentu uzyskania konsystencji syropu. Po przecedzeniu rozlewamy do słoików i pasteryzujemy.

Źródła:

1. Hawkins, J., Baker, C., Cherry, L., Dunne, E. (2019). Black elderberry (Sambucus nigra) supplementation effectively treats upper respiratory symptoms: A meta-analysis of randomized, controlled clinical trials. Complementary Therapies in Medicine, 42, 361-365. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2018.12.004
2. Tsui, B., Dennehy, C. E., Tsourounis, C. (2001). A survey of dietary supplement use during pregnancy at an academic medical center. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 185(2), 433–437. https://doi.org/10.1067/mob.2001.116688

Dodatkowe informacje:

1. Smith-Garcia, D. (2020). Is It Safe to Take Elderberry While Pregnant? Pobrane z https://www.healthline.com/health/pregnancy/elderberry-pregnant
2. Leszczyńska, A. (2021). Wzmacniaj odporność naturalnie. Białystok: Wydawnictwo Kobiece.