Podczas gdy dorośli nie wyobrażają sobie, by w słoneczny dzień wyjść na dwór bez okularów przeciwsłonecznych, dzieciom często ich nie zakładają. Albo traktują okularki jak zabawkę i kupują kolorowe, plastikowe „jednorazówki” z pobliskiego straganu. To błąd! Dobierając odpowiednie okulary przeciwsłoneczne dzieciom dbamy o ich wzrok i prawidłowe widzenie przez całe życie. Rozmawiamy z naszym ekspertem Weroniką Leszczyńską, dyplomowaną optometrystką.
– Istnieje pogląd, że małe dzieci nie potrzebują okularów przeciwsłonecznych, wystarczy czapka z daszkiem, chroniąca oczy przed słońcem. Czy to prawda?
– Niestety to pogląd krzywdzący oczy naszych dzieci. Czapka z daszkiem nie wystarczy. Tylko dobre okulary przeciwsłoneczne ochronią oczy przed promieniowaniem UV. Dzieci powinny używać ich zresztą nie tylko latem, ale przez cały rok. Promieniowanie ultrafioletowe będące składową światła słonecznego jest obecne przez 365 dni w roku, nawet w pozornie pochmurne dni. Światło ultrafioletowe odbija się od różnych powierzchni np. od ziemi, piasku, jasnych, szklanych powierzchni, zimą od śniegu i wtedy do naszego oka dociera jeszcze więcej niebezpiecznego promieniowania. Dzieci i osoby młode są szczególnie narażone na negatywny wpływ światła słonecznego ze względu na to, że mają bardziej przejrzystą soczewkę (z wiekiem ulega mętnieniu, przez co zmniejsza się jej przepuszczalność dla światła słonecznego i mniej szkodliwej komponenty promieniowania słonecznego dociera do siatkówki oka). My specjaliści mamy nadzieję, że dzieci spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu z bezpośrednią ekspozycją na światło słoneczne, ponieważ jest to bardzo ważnym elementem profilaktyki wad wzroku, zwłaszcza krótkowzroczności. Ale podczas tego typu aktywności powinnyśmy zabezpieczyć ich oczy (a nie tylko skórę) przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Dlatego właściwa ochrona przeciwsłoneczna dzieci i młodzieży jest bardzo ważna, aby zachować prawidłowe widzenie przez całe życie.
– Kiedy kupić dziecku pierwsze okulary przeciwsłoneczne?
– Powinnyśmy zakładać je dzieciom możliwie jak najwcześniej – na rynku dostępne są okulary zaprojektowane dla maluszków już od pierwszych miesięcy życia. Można je założyć nawet maluchowi, który podczas spaceru leży w głębokim wózku. Warto też zwrócić uwagę na dodatkowe zacienienie dziecka budką, ale uważajmy żeby nie osłonić go zbyt intensywnie – w upalny dzień grozi mu przegrzanie i zbyt mały dopływ tlenu. Przy otwartym wózku, czy dla dziecka już chodzącego, konieczne są okulary.
– A co zrobić, gdy maluch nie chce ich nosić?
– Można spróbować założyć je pierwszy raz w momencie, kiedy mruży oczy na słońcu. Powinno pomóc, ponieważ dziecko instynktownie połączy ustanie dyskomfortu związanego z rażącym światłem i założenie okularków. Warto też na zakupy zabrać malucha i pozwolić mu wybrać najładniejsze jego zdaniem oprawki – chętniej założy okulary, które sam wybrał.
– Gdzie najlepiej jest kupować okulary przeciwsłoneczne? Na jakie rodzaje oznaczeń świadczących o bezpieczeństwie należy zwrócić uwagę?
– Okulary przeciwsłoneczne powinnyśmy kupować tylko w profesjonalnym centrum okulistycznym lub studiu optycznym. W takich miejscach mamy gwarancję, że każdy produkt spełnia odpowiednie normy i będzie dostosowany do naszych wymagań wzrokowych. Bezpieczne okulary przeciwsłoneczne to takie, które posiadają certyfikat zaświadczający, że spełniają wymagania techniczne oraz właściwie chronią oczy. Oznakowanie znakiem CE informuje nas o dopuszczeniu do sprzedaży z zachowaniem norm europejskich. Wybierając okulary przeciwsłoneczne zwracajmy uwagę czy na opakowaniu, etykiecie, produkcie (zauszniku) została podana kategoria filtru (0-4) i oznaczona obecność filtra UV. Filtr UV może być opisany w dwojaki sposób 100% UV lub UV 400, co oznacza, że soczewka blokuje 100% światła ultrafioletowego (maksymalna długość fali to właśnie 400 nm).
– Czy okulary przeciwsłoneczne ze straganu są szkodliwe?
– Tak! Nie kupujmy okularów z nieznanych źródeł, ponieważ można na nich spotkać oznaczenia naśladujące znaki certyfikowane, a wtedy o pomyłkę łatwo. Na ciemnej szybie niezidentyfikowany producent może nakleić każdy napis, ale nie jesteśmy w stanie zweryfikować czy jest prawdziwy. Zazwyczaj jest to po prostu zwykły plastik. Tymczasem przyciemniana soczewka bez filtra w żaden sposób nie zabezpieczy siatkówki oka, a wręcz może wyrządzić oku więcej krzywdy niż brak okularów przeciwsłonecznych. Ciemna soczewka bez filtra daje sygnał do rozszerzenia źrenicy, przez którą wpada jeszcze więcej światła zawierającego promieniowanie ultrafioletowe. Zatem do wnętrza gałki ocznej dostaje się jeszcze więcej szkodliwych promieni.
– Czy zabarwienie szkieł ma znaczenie?
– Dla dzieci wybierajmy te z fizjologicznym barwieniem, czyli z brązowym, szarym lub zielonym. Nie zaburzają one widzenia kolorów poznającym świat maluchom. Dla ochrony wzroku przed szkodliwym promieniowaniem kolor nie ma znaczenia. Niebezpieczne dla oka dziecka jest promieniowanie ultrafioletowe, a na te stosujemy filtr UV, który jest bezbarwny. Moc zaciemnienia (kategoria filtru) od 0 do 4 to określenie stopnia zabarwienia soczewki okularowej, czyli stopnia przepuszczania światła widzialnego. Dla dzieci stosujmy soczewki o zabarwieniu między 2-3. Stopień zabarwienia 4 stosowany jest zwykle w bardzo wysokim nasłonecznieniu, np. przy wspinaczce wysokogórskiej.
– Jakie filtry, oczywiście oprócz UV powinny mieć okulary przeciwsłoneczne?
– Podstawowym filtrem, który powinnyśmy wybrać jest filtr UV400. Polaryzacja jak i fotochrom są niewskazane dla dzieci. W pierwszych latach życia dziecka rozwija się widzenie, a te filtry mogą zaburzyć fizjologię tego procesu. Lustrzanka będzie wyborem głównie estetycznym – jeśli podoba się dziecku, można mu kupić takie okulary.
– Czy wielkość szkieł – czy ma znaczenie?
– Na pewno okulary powinny zasłaniać całą okolicę oczu wraz z powiekami. Nie mogą być ani za małe ani za duże. Zbyt duże okulary zsuwają się z nosa i nie spełniają wtedy swojej roli. Oprócz wielkości szkieł ważny jest także materiał z jakiego są zrobione. Dla dzieci polecane są okulary z soczewkami wykonanymi z tworzywa, ponieważ są lżejsze i nie tłuką się jak szkło, a więc bezpieczniejsze dla naszych żądnych przygód pociech.
– Jakie wybrać oprawki w okularach przeciwsłonecznych dla dzieci?
– Każde okulary dla dzieci powinny być wykonane z wytrzymałych, atestowanych materiałów, zarówno oprawa jak i soczewka (i tu znowu wracamy do salonów optycznych). Oprawki dopasujmy tak, żeby były wygodne dla malucha i nie ograniczały pola widzenia, czyli nie były za małe. Jak już wspomnieliśmy, promieniowanie UV dociera do oka nie tylko z góry, ale również odbijając się od powierzchni wokół. Zwróćmy też uwagę na odpowiednią długość zauszników, aby okulary nie zsuwały się z nosa. Dziecko będzie chętnie nosiło okulary, tylko wówczas gdy będzie się w nich czuć komfortowo. A na koniec wybór należy do dziecka – okulary muszą się podobać!
Pamiętajmy również, że w okularach przeciwsłonecznych może, a wręcz musi być, w pełni skorygowana wada wzroku dziecka!
