Jedne z najzdrowszych, ale niestety najbardziej ostatnio niedocenianych owoców sezonowych w Polsce. Coraz rzadziej można je spotkać na letnich stołach, a szkoda. Warto je odczarować, bo to najlepsze co dała nam natura. Kwaśne, soczyste owoce mają sporo wody i niewiele kalorii (szklanka 110 g białych porzeczek to zaledwie 36 kcal, czerwonych 34 kcal, a czarnych ok. 40 kcal). Prócz tego zawierają śladowe ilości białka oraz tłuszczów, a także węglowodany.
Tym co wyróżnia porzeczki spośród innych owoców jest wysoka zawartość błonnika – ponad 7 g w szklance owocu. Nawet kasza gryczana ma go mniej, niż najjaśniejsza z porzeczek. Jeśli dodamy do tego niezwykłe bogactwo witamin, składników mineralnych, zwłaszcza tak rzadkich jak jod, bor, czy mangan i całą masę prozdrowotnych substancji, otrzymamy idealny naturalny suplement na wiele różnych dolegliwości.
Zdrowe trio
Choć za najzdrowsze uważa się czarne porzeczki, pod względem wartości odżywczej, niewiele gorsze są te białe i czerwone. Mają one co prawda mniej barwników, ale zawierają podobne ilości witamin i składników mineralnych.
Spis treści
1. Witaminowy gigant nie tylko dla palacza
Pod względem zawartości witamin, zwłaszcza witaminy C porzeczki biją na głowę inne owoce. Wystarczy szklanka białych lub czerwonych owoców, by zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na witaminę C dla osoby dorosłej. Czarne porzeczki podbijają stawkę, mają nawet trzy razy więcej witaminy C niż potrzebujemy – ponad 180 mg w szklance owocu. Więcej ma tylko dzika róża i rokitnik (500 mg witaminy C w 100 g owocu).
W dodatku nasz organizm doskonale przyswaja tę witaminę, a to dzięki zawartej w porzeczkach rutynie i niacynie, które dodatkowo chronią witaminę C przed zniszczeniem. Powinni o tym pamiętać wszyscy, zwłaszcza byli i obecni palący papierosy. Dym tytoniowy niszczy witaminę C, wywołując jej deficyt w organizmie. By temu zapobiegać, warto jak najczęściej jeść surowe owoce, np. w postaci dodatku do koktajli (wystarczy garść dziennie).
Warto wiedzieć. Porzeczki w codziennym menu? Łatwo o nie w sezonie, a poza nim? To także możliwe, o ile zamrozimy porzeczki. Najlepiej nadają się do tego te czarne. Wystarczy zerwać z krzaka dojrzałe owoce, umyć i osuszyć, a potem przełożyć do plastikowego pojemnika, np. po lodach i włożyć do zamrażarki. Mrożone owoce nie tracą właściwości nawet po kilku miesiącach przechowywania. Dzięki temu jesienią i zima regularnie jedząc porzeczki, można skutecznie wzmacniać organizm, chroniąc się przed przeziębieniem i grypą.
2. Jak plaster na rany
Czarna porzeczka jest także bogatym źródłem witaminy K, która zapewnia prawidłową krzepliwość krwi, zapobiega krwawieniom wewnętrznym oraz krwotokom, zmniejsza nadmierne, obfite krwawienia miesiączkowe. Zapewne dlatego w medycynie naturalnej zaleca się zjadanie owoców lub przykładanie papki ze zmiażdżonych owoców na trudno gojące się rany, szczególnie rany żylakowe. Uwaga! Lepiej nie przesadzać z jedzeniem czarnych porzeczek, jeśli cierpisz na zakrzepicę lub zażywasz leki przeciwzakrzepowe (acenokumarol i warfaryna), np. po operacjach chirurgicznych. Nadmiar witaminy K w diecie może osłabiać działanie tych leków.
3. Na detoksie
Porzeczki, zwłaszcza te jaśniejsze (białe i czerwone) to jeden z podstawowych składników letnich diet oczyszczających. A wszystko dzięki wysokiej zawartości pektyn, czyli rozpuszczalnego błonnika. Działa on niczym miotełka, usuwająca z jelit niestrawione resztki oraz toksyny. Dodatkowo pektyny zwiększają objętość w żołądku, co daje uczucie sytości na dłużej i jest ważne dla dbających o linię. Pektyny korzystnie wpływają na mikroflorę jelitową, wspomagają one również prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego, poprawiają perystaltykę (ruchy jelit), regulując wypróżniania. A to ważne dla tych, którzy mają kłopoty z zaparciami.
Uwaga! Kwaśne owoce pobudzają apetyt. To oczywiście nic złego, pod warunkiem, że zwiększone łaknienie zaspokoimy sobie jeszcze jedną garścią owoców. Gorzej, gdy po kwaśnej przekąsce, zaserwujemy sobie słodycze lub tłusty obiad, a same porzeczki posypiemy cukrem.
4. Dla zdrowego serca
Trudno nie docenić roli jaką mogą odgrywać porzeczki w ochronie serca i układu krążenia. Najwięcej zasług na tym polu mają oczywiście najciemniejsze owoce. W czarnej skórce kryje się bowiem mnóstwo barwników, które chronią przed miażdżycą i chorobami układu krążenia. Zaś zawarty w owocach błonnik pomaga obniżać poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Białe, czerwone, a zwłaszcza czarne owoce to także jedno z najbogatszych źródeł potasu, obniżającego ciśnienie tętnicze krwi, normalizującego pracę serca i wzmacniającego jego odporność na działanie adrenaliny.
5. Na letni stan zapalny pęcherza
Jedzenie porzeczek może pomóc szybciej uporać się z popularnymi letnimi infekcjami dróg moczowych (np. zapaleniem pęcherza moczowego), szczególnie tych wywoływanych przez bakterię E. coli. Porzeczki, zwłaszcza te czerwone działają podobnie do żurawiny. Zakwaszają mocz, stwarzając niekorzystne warunki do rozwoju szkodliwych bakterii, mają też sporo kwercetyny. Ta zaś sprawia, że porzeczki działają moczopędnie i oczyszczają drogi moczowe.
Dlatego już przy pierwszych objawach zapalenia, sięgnij po garść owoców lub wypijaj szklankę wyciśniętego z nich soku dziennie. Na podobnej zasadzie działają także liście porzeczki, dlatego pijąc w ogrodzie herbatę możesz wrzuć listek z krzaka porzeczki do filiżanki.
6. Przeciw wirusom i grzybom
Czarne porzeczki świetnie radzą sobie nie tylko z bakteriami, potrafią też walczyć
z infekcjami wirusowymi i grzybiczymi. To z kolei zasługa zawartych w nich fitoncydów. Niezależnie od tego jaki patogen cię zaatakuje, porzeczka pomoże się z nim rozprawić.
7. Dla przyszłej mamy
Nie ma lepszych naturalnych suplementów dla przyszłych mam jak porzeczkowe trio. Nie dość, że wzbogaca dietę ciężarnych w witaminę C, dostarcza też sporo żelaza, manganu i miedzi, które zapobiegają anemii. A dodatkowo porzeczki pomagają łagodzić niektóre typowe dolegliwości okresu ciąży, takie jak zaparcia, czy zgaga. W naturalny sposób wzmacniają też układ odpornościowy, chroniąc przyszłą mamę i dziecko przed infekcjami.
8. Dla seniorów
Im ciemniejsze owoce, tym więcej prozdrowotnych barwników. Te zaś mają działanie przeciwutleniające. Skutecznie zwalczają szkodliwe wolne rodniki, uszkadzające komórki, i przyspieszające ich starzenie się. Dlatego czerwone i czarne porzeczki powinny być stałym składnikiem letniej diety seniorów, zwłaszcza tych, którzy mają bardzo ubogą dietę. Kwaśne owoce poprawiają apetyt, a przede wszystkim gwarantują witaminowo-mineralne odżywienie organizmu. Przy kłopotach z pogryzieniem grubej skórki owoce lepiej zmiksować lub przetrzeć przez gęste sito.
9. Na sokoli wzrok
O porzeczkach warto sobie przypomnieć także gdy intensywnie pracujesz przy komputerze, dużo czytasz lub długo oglądasz telewizję. Okazuje się, że zaliczają się do tej samej grupy co jagody. Porzeczki zawierają bowiem substancje odżywiające i chroniące oczy przed działaniem szkodliwego promieniowania słonecznego. Poprawiają one mikrokrążenie w gałce ocznej, a tym samym wyostrzają wzrok.
10. Dla urody
Wszystkie odmiany porzeczek, dbają o urodę. I to zarówno wówczas, gdy stosujemy je wewnętrznie jak i zewnętrznie. Jedząc porzeczki dłużej zachowamy młody wygląd. A to wszystko dzięki antyoksydantom, które, m.in. opóźniają starzenie się skóry. Bogactwo cynku w kompleksie z siarką łagodzi zmiany trądzikowe, wzmacnia włosy i paznokcie, zaś garbniki działają ściągająco i przeciwzapalnie na skórę, regulując wydzielanie sebum. Do tego maseczki z porzeczek bez trudu rozprawią się z wypryskami, bo łagodzą podrażnienia i dogłębnie oczyszczają skórę.
Oczyszczająca maseczka z porzeczek do skóry tłustej i zniszczonej:
Garść czerwonych porzeczek rozgnieść na miazgę. Dodać łyżeczkę płynnego miodu i kilka kropel oleju rzepakowego. Papkę nałożyć na czoło, nos, brodę oraz miejsca, w których pojawiają się wypryski. Trzymać maseczkę na skórze ok 20 min. Potem spłukać przegotowaną letnią wodą i delikatnie osuszyć. Maseczkę stosować 2 razy w tygodniu.
Przepisy z porzeczkami
Krem twarożkowy
Składniki:
- 400 g homogenizowanego serka waniliowego
- łyżka cukru pudru
- łyżka żelatyny
- szklanka oczyszczonych i umytych czarnych porzeczek (mogą być mrożone)
Do żelatyny dodać nieco zimnej przegotowanej wody i ja rozpuścić. Wymieszać żelatynę z twarożkiem, dodając cukier puder i porzeczki (kilka można pozostawić do dekoracji). Krem delikatnie wymieszać, rozdzielić do pucharków, udekorować pozostałymi porzeczkami. Podawać po lekkim schłodzeniu.
Kisiel witaminowy z porzeczek:
Składniki:
- 2 szklanki porzeczek (najlepszy będzie miks białych, czerwonych i czarnych owoców)
- 4-5 łyżek ksylitolu
- 2 łyżki mąki ziemniaczanej
- 2 szklanki wody
Oczyszczone z szypułek i opłukane porzeczki przetrzeć przez sito lub zmiksować, wodę zagotować z ksylitolem. Mąkę ziemniaczaną rozprowadzić w kilku łyżkach zimnej wody, dodać do wody z ksylitolem i zagotować. Po zdjęciu z ognia, mieszając dodać przecier z porzeczek. Przelać do miseczek, pozostawić do ostygnięcia.
Koktajl dla zapracowanych
Składniki:
- garść czarnych porzeczek (świeżych lub mrożonych)
- mały banan
- pół szklanki jogurtu naturalnego
- łyżeczka zmielonych orzechów lub płatków migdałowych
Oczyszczone z szypułek i opłukane porzeczki przetrzeć przez sito lub zmiksować razem z bananem. Dodać jogurt, a na koniec orzechy. Schłodzona porcja koktajlu to idealne drugie śniadanie w upalny dzień.
Przeczytaj też o leczniczych właściwościach jagód i malin.
