Jeszcze kilkanaście lat temu nikt nie słyszał w Polsce o bostonce. Dopiero od 2004 roku lekarze zaobserwowali, że dzieci zaczynają chorować na dziwną chorobę wysypkową przypominającą ospę wietrzną – z tym, że pęcherzyki pojawiały się tylko na dłoniach, stopach i w jamie ustnej. Szybko się okazało, że choroba jest bardzo zaraźliwa, bo od jednego dziecka zarażało się często pół przedszkola, a także wielu rodziców… Dzisiaj bostonka występuje powszechnie i od czasu do czasu słyszy się o epidemii dziesiątkującej dzieci. Czym różni się ta infekcja od innych chorób wieku dziecięcego? Jak pielęgnować dziecko i czy można uniknąć zachorowania mówi nam pediatra Joanna Gzik.
Spis treści
1. Bostonka – co to za choroba?
Jest to choroba wirusowa od dawna znana w Europie (w krajach zachodnich) oraz w USA jako – HFMD „hand, foot, mouth disease”, czyli choroba dłoni, stóp i jamy ustnej. Nazwa jest adekwatna do objawów, ponieważ u chorych na wewnętrznej stronie dłoni i stóp, a także w jamie ustnej pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne w formie bolesnych pęcherzyków. W Polsce nazwano ją bostonką lub chorobą bostońską, ponieważ właśnie w Bostonie w USA odnotowano jej pierwszą poważną epidemię.
Epidemie bostonki najczęściej wybuchają jesienią i wiosną. Wirusy (Coxackie A i B oraz Echo) przenoszą się drogą kropelkową (podobnie jak wirus ospy wietrznej), nawet na duże odległości – łatwo się więc rozprzestrzenia, a dzieci (najczęściej do ok. 10 lat) zarażają się od siebie bardzo szybko. Infekcja może się także przenieść na rodziców – nie przechodzili jej w okresie dziecięcym, więc nie są na nią uodpornieni. Dorośli zazwyczaj przechodzą ją ciężej niż dzieci.
Niektórzy badacze wzrost zachorowalności na bostonkę wiążą ze zwiększeniem się popularności szczepień przeciwko ospie wietrznej. Jak dowodzą, choroby wysypkowe wieku dziecięcego są potrzebne do wzmocnienia układu odpornościowego dziecka. Dlatego w miejsce ospy, na którą za sprawą szczepienia dzieci chorują rzadziej, pojawiła się choroba bostońska.
2. Jak rozpoznać bostonkę?
Wbrew pozorom, nie jest to takie proste. Nawet wielu lekarzy myli ją (zwłaszcza gdy choroba dopiero się zaczyna i objawy nie są jeszcze wyraźne) z alergią, ospą wietrzną, trzydniówką czy szkarlatyną.
Oto charakterystyczne objawy bostonki:
- wysypka w postaci pęcherzyków, które pojawiają się po wewnętrznej stronie dłoni i na podeszwach stóp (czasami także wyżej na nogach) oraz w ustach – często także wokół ust oraz w gardle. Na pierwszy rzut oka można pomylić je ze zmianami na skórze w ospie wietrznej, ale pęcherzyki występujące w przebiegu bostonki są nieco inne: umiejscowione nie nad, ale pod skórą, swędząco-piękące. Pęcherzyki w ustach pękają, pozostawiając bolesne ranki, dlatego dzieci podczas choroby narzekają na ból gardła i nie chcą jeść ani pić. Natomiast zmiany na ciele przysychają i goją się w ciągu 7-10 dni. Często skóra podczas gojenia łuszczy się;
- wysoka gorączka – chore na bostonkę dzieci zwykle gorączkują. Temperatura jednak zazwyczaj spada po 2-3 dniach;
- złe samopoczucie – dziecko, tak jak podczas większość ostrych chorób wirusowych źle się czuje, jest rozbite i osłabione.
Uwaga! Jeśli twoje dziecko przechodzi infekcję ciężko – ma wysoką, dochodzącą do 40 st. C gorączkę, zmiany na ciele są głębokie i dokuczliwe, pękają mu paznokcie, a skóra z dłoni i stóp schodzi jak po poparzeniu – koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Być może zaleci suplementację witaminą A2 lub podawanie leków przeciwwirusowych.
3. Jak pielęgnować dziecko chore na bostonkę?
Tak jak w przypadku większości chorób zakaźnych wieku dziecięcego, na które nie mamy szczepionki, stosujemy leczenie objawowe – tzn. łagodzące objawy.
– Nie smarujemy niczym pęcherzyków, tylko czekamy aż same przyschną. Jeśli pęcherze pękną i pozostawią ranki, łatwo może dojść do zakażenia. Zapytaj wówczas lekarza, czym najlepiej je dezynfekować i zabezpieczać.
– Skóra podczas gojenia często się łuszczy – można ją wówczas natłuszczać maścią z witaminą A. Warto też tłumaczyć dziecku, żeby nie obrywało płatów skórnych – może to bowiem dodatkowo podrażnić ciało i doprowadzić do nadkażenia ran.
– Podczas infekcji nie robi się dziecku kąpieli w wannie, ponieważ długotrwałe moczenie zmian nie jest wskazane. Wystarczy szybki, ciepły prysznic.
– Chore dziecko powinno dużo odpoczywać, pić ok 1,5 litra dziennie łagodnych, chłodnych napojów – unikajmy kwaśnych soków czy herbat, ponieważ podrażnią zmiany w buzi. Do jedzenia najlepiej podawać malcowi chłodne, delikatne zupy-kremy np. z dyni czy z cukinii lub innych łagodnych w smaku warzyw. Gdy pęcherzyki w buzi bardzo dokuczają, być może dziecku będzie łatwiej popijać zupę przez słomkę.
– Jeśli maluch wysoko gorączkuje, można podać mu leki przeciwgorączkowe.
– Objawy bostonki złagodzi też homeopatia. Dobrym wyborem jest wtedy homeopatyczny rhus toxicodendron. Jeśli pęcherze na skórze są duże, pomocne mogą się okazać również homeopatyczny cantharis i mezereum, a jeśli małe i piekące – homeopatyczny apis mellifica.
4. Bostonka – jak długo zaraża chory?
Choroba jest najbardziej zaraźliwa, kiedy zmiany na ciele są czerwone a w bąblach na skórze widać płyn. Ale nawet wówczas gdy pęcherzyki przyschną, a samopoczucie dziecka znacznie się poprawi, nadal może zarażać innych. Dlatego chory powinien zostać w domu przez ok. 14 dni.
Chore dziecko warto izolować od innych – przede wszystkim od osób starszych (z racji wieku ich organizm jest słabszy, często chorują na różnego rodzaju choroby przewlekłe, które osłabiają układ immunologiczny) i kobiet w ciąży, zwłaszcza w I trymestrze. W ich przypadku zachorowanie na bostonkę może okazać się niebezpieczne. Jeśli jednak do kontaktu z chorym dojdzie – koniecznie należy skonsultować się lekarzem.
5. Czy można uniknąć zakażenia bostonką?
Jeśli w przedszkolu do którego chodzi twoje dziecko pojawiło się choćby jedno zachorowanie na bostonkę, to i twój przedszkolak znajduje się w grupie ryzyka. Zwłaszcza jeśli miał bliską styczność z chorym np. są razem w grupie, razem jedli i pili, bawili się. Warto w takiej sytuacji:
- podnieść odporność dziecka, podając mu raz dziennie witaminę C, D3 i działający przeciwwirusowo sok z czarnego bzu, napar z imbiru z miodem.
- starannie komponować dietę – dobrze, żeby codziennie znajdowało się w niej jak najwięcej potraw zawierających wzmacniające układ odpornościowy kasze, warzywa, owoce (więcej informacji o wzmacniającej diecie przeczytasz tu: https://naturalnieozdrowiu.pl/dieta-dziecka-w-trakcie-przeziebienia/ )
- dbać o higienę – samemu pilnować i uczyć dziecko, by za każdym razem po przyjściu do domu i przed posiłkiem umyło ręce ciepłą wodą z mydłem.
- wlać do dyfuzora kilka kropli działających przeciwwirusowo olejków eterycznych np. eukaliptusowego, sosnowego lub ravintsara i dbać, by leczniczy zapach unosił się w domu jak najdłużej
A jeśli dziecko się zarazi? Nie wpadaj w panikę! Pamiętaj, że większość dzieci przechodzi infekcję łagodnie. Pomyśl też, że być może przechorowanie tej choroby wpłynie korzystnie na działanie jego układu odpornościowego, co sprawi, że lepiej pokona inne choroby w przyszłości.
