Czy zielony jęczmień jest zdrowy?

„Jedz więcej zielonego, a będziesz mieć mocne nogi i serce wytrwałe” mawiał Serafin z Sarowa jeden z najważniejszych świętych prawosławnych, znany między innymi z tego, że jako pustelnik wiódł życie zgodne z naturą. Słowa dziewiętnastowiecznego mnicha potwierdza współczesna nauka. Powszechnie wiadomo, że podstawą naszej diety powinny być warzywa i owoce, a najzdrowsze są te o intensywnych barwach, bo zawierają najwięcej składników antyoksydacyjnych, które chronią nasze komórki.

„Mistrzem” takiej ochrony jest m.in. zielony jęczmień, który słynie z wysokiej zawartości chlorofilu. Ale nie tylko! Stężenie wartości odżywczych w jego maleńkich listkach jest tak duże, że niewiele innych pokarmów może się z nim  równać. Aby jednak móc w pełni wykorzystać jego dobroczynne właściwości, warto wiedzieć o nim więcej. Tym bardziej, że na rynku dostępny jest także zielony jęczmień, który oczyszczony jest z większości wartości odżywczych. Jak go odróżnić? Czy każdy może jeść zielony jęczmień? Kiedy jest naprawdę wskazany? Sprawdźmy!

Zielony jęczmień – co to takiego?

Zielony jęczmień (zwany także młodym jęczmieniem) to nic innego jak młode kilkucentymetrowe pędy jęczmienia zwyczajnego, tego samego, z którego powstaje m.in. kasza jęczmienna. Roślina znana jest więc od tysiącleci, zwykle jednak korzystano z niej, gdy osiągnęła dojrzałość. Okazało się jednak, że jej najmłodsze listki mają wysokie stężenie wartości odżywnych, nieporównywalne z tym, jakie osiąga ona po pełnym wyrośnięciu.

Ponadto nie zawiera glutenu, a więc może być spożywana również przez osoby cierpiące na celiakię i nietolerancje pokarmowe. Zielony jęczmień zwykle dostępny jest w formie sproszkowanej (jako proszek lub kapsułki).

Jęczmień jęczmieniowi nierówny

Na rynku dostępne są dwa rodzaje produktów z młodego jęczmienia: preparaty ze sproszkowanego soku jęczmiennego i ze sproszkowanych liści. Obydwa mogą mieć formę proszku lub kapsułek (ewentualnie tabletek). Różnią się jednak ceną i wartością odżywczą. Proszek z soku jest bogatszy w witaminy, minerały i aminokwasy. Jego cena również jest wyższa. Produkty wykonane na bazie sproszkowanych liści są źródłem wysokiej jakości błonnika, mają natomiast niewiele innych wartości odżywczych. Są też znacznie tańsze.

Na co pomaga zielony jęczmień?

– Zielony jęczmień faktycznie bogaty jest w wiele witamin (m.in. A, C i z grupy B, kwas foliowy), żelazo, wapń, magnez, cynk i krzemu – podkreśla Kamila Lipowicz. Oprócz tego zawiera także wiele cennych aminokwasów, białko i chlorofil. W porównaniu z innymi roślinami jego skład jest naprawdę imponujący. Dzięki niemu ma on właściwości przeciwzapalne, antynowotworowe, przeciwwirusowe, oczyszczające. Działa wysokoodżywczo i pomaga w walce z wieloma schorzeniami i dolegliwościami. A dokładnie?

• Przeciwdziała zaparciom i odchudza – proszek z liści jęczmienia dzięki zawartości dużej ilość nierozpuszczalnego błonnika usprawnia perystaltykę jelit, wiąże wodę, zwiększając objętość treści pokarmowej w jelicie cienkim. Sprawia to, że szybciej osiągamy uczucie sytości. Poza tym łatwiej się wypróżnić. Warto dodać, że młody jęczmień wpływa korzystnie również na stężenie glukozy we krwi, spowalniając proces jej wchłaniania, co z kolei przeciwdziała napadom wilczego głodu.
• Ogranicza wchłanianie cholesterolu – preparaty ze sproszkowanej trawy jęczmiennej zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi poprzez wydalanie go z kałem. Poza tym opóźniają wchłanianie tłuszczów nasyconych oraz zwiększają ich wydalanie ze stolcem.
• Pomaga chorym na cukrzycę – preparaty z trawy jęczmiennej działają wspomagająco w przypadku problemów z utrzymaniem cukru w ryzach. Natomiast te z sproszkowanego soku jęczmiennego pomagają uzupełnić niedobory witamin z grupy B, selenu i witaminy C, na które często cierpią osoby z cukrzycą,
• Działa antynowotworowo – z badań wynika, że młody jęczmień przyczynia się do tzw.  apoptozy, czyli wyniszczania komórek antynowotworowych. Oprócz tego zawiera SOD (dysmutazę ponadtlenkową), związek którego niedobory obserwuje się u osób chorych na raka.
• Dodaje energii – zawiera hordeinę, alkaloid o lekkim działaniu stymulującym. Dlatego pewnie osoby sięgające po zielony jęczmień są mniej narażone na spadki formy, stany depresyjne i znużenie.
• Odtruwa – ma działanie detoksykacyjne. Dzięki zawartości chlorofilu i beta-karotenu stymuluje eliminację toksyn i metali ciężkich z organizmu. Działa oczyszczająco wątrobę, dlatego powinny po niego sięgać osoby, które mają złe nawyki żywieniowe.
• „Ze względu na wysoką wartość odżywczą zielony jęczmień może być zażywany także przez osoby cierpiące na anemię, po hospitalizacjach, rekonwalescentów. Duża zawartość manganu z kolei powinna zachęcić do sięgania po niego osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy (przy tej chorobie często występuje niedobór tego minerału)” – dodaje dietetyk Kamila Lipowicz.

Czy zielony jęczmień ma przeciwwskazania?

– Ze względu na dość gorzkawy smak odradzałabym stosowanie zielonego jęczmienia osobom po zabiegach w obrębie układu pokarmowego oraz wrażliwym na specyficzne smaki – mówi Kamila Lipowicz. Dodaje również, że zielony jęczmień, nie jest produktem niezastąpionym w diecie. Osoby, które stosują zbilansowaną dietę, nie muszą o niego sięgać. „Warto natomiast włączyć do menu nasze rodzime regionalne superfoods, które również mają mnóstwo wartości odżywczych, np. natkę pietruszki, kiszonki (z kapusty, ogórków, rzodkiewki, kalarepy), jajka” – dodaje.

Zrób to sam, czyli przepisy na koktajle z jęczmieniem

Proszek z trawy i soku z zielonego jęczmienia warto stosować jako dodatek do wysokoodżywczych koktajli. To dobre rozwiązanie, bo w takiej wersji dość łatwo zamaskować jego specyficzny smak. Żeby otrzymać taki koktajl, wystarczy zmiksować podane składniki.

Przepis 1

• łyżeczka sproszkowanego młodego jęczmienia
• banan
• awokado
• pół szklanki mleka kokosowego

Przepis 2

• łyżeczka młodego jęczmienia
• garść szpinaku
• gruszka
• pomarańcza
• awokado
• pół szklanki mleka krowiego lub roślinnego

Przepis 3

• łyżeczka młodego jęczmienia
• banan
• mango
• pół szklanki mleka migdałowego

TUTAJ dowiesz się, jakie polskie superfoods warto włączyć do swojej diety.

Domowa hodowla zielonego jęczmienia

Zamiast sięgać po sproszkowany jęczmień można go sobie także wyhodować w domu. Konieczne będą nasiona do kiełkowania – takie ze sklepu ze zdrową żywnością, a nie z ogrodniczego, bo te drugie mogą być zanieczyszczone nawozami. Na początek trzeba je moczyć przez 10 godzin, a potem przepłukać na sitku. Następnie wysiewamy je w kiełkownicy lub na mokrej ligninie.

Żeby wyrosły, trzeba je spryskiwać wodą co 10-15 godzin (nie za dużo, bo spleśnieją!). Gdy kiełki osiągną 7 cm, ścinamy je i dodajemy do kanapek, sałatek, koktajli.