Dzisiejsza, zmieniająca się szybko moda przyczynia się do wzrostu popularności tanich, wygodnych w użytkowaniu materiałów. Poliester stanowi aż 60 procent wszystkich tkanin stosowanych do produkcji odzieży na całym świecie. Jaki ma związek z zanieczyszczeniem środowiska?
Spis treści
Ciemna strona przemysłu tekstylnego – jak ubrania zanieczyszczają środowisko?
Chodzi o pojedyncze, cieńsze od ludzkiego włosa włókna tkaniny nylonu lub poliestru, które oddzielają się od ubrań za każdym razem, gdy je pierzemy, nosimy i wyrzucamy na śmietnik. A w jaki sposób te mikrowłókna szkodzą morskim zwierzętom, skoro są niewidoczne dla naszych oczu?
Otóż mikroplastik – bo tym właśnie są mikroodpady z tworzywa sztucznego – może wydawać się smakowitym kąskiem dla zwierząt wchodzących w skład planktonu. A organizmy te stanowią przecież ogniwo łańcucha pokarmowego, są zjadane przez skorupiaki, ryby, morskie ssaki. Plastik, kumulując się w organizmach większych zwierząt, może trafić więc na nasz talerz.
Według danych ONZ tylko w 2016 roku wyprodukowano 61 miliardów ton syntetycznych włókien. Z kolei raport Międzynarodowej Unii Ochrony przyrody podaje, że ponad jedna trzecia plastiku, który zalega w oceanach to syntetyczne włókna odrywające się od odzieży podczas prania.
Włókna te nie mają nawet milimetra długości, nic więc dziwnego, że nie są w stanie ich wychwycić filtry zamontowane w pralkach. Zatrważające są też doniesienia naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara. Podają oni, że jedna bluza z polaru może być źródłem 250 tysięcy mikrowłókien.
Co możemy zatem zrobić, by ograniczyć ilość mikrowłókien trafiających do wód? Postawić na minimalizm w szafie!
Jak prać odpowiedzialnie?
Zanim zostaną wyprodukowane pralki z filtrami wyłapującymi mikrowłókna (są takie projekty) możesz kupić w internecie kulkę Cora Ball (cena ok.100 zł). Wrzucona do bębna pralki będzie wychwytywać mikrowłókna. Syntetyczne ubrania (dywaniki, zasłony) spróbuj prać tylko wtedy, gdy to konieczne.
Wybieraj niską temperaturę wody, ustawiaj pralkę na niższe obroty, by zapobiec tak dużym ubytkom. Zamiast kapsułek używaj płynnych detergentów w dużych butelkach. Jeśli wolisz proszek, sięgaj po ten w kartonowym pudełku lub zrób własny ekologiczny proszek do prania.
Minimalizm w szafie, czyli kupuj mniej ubrań
Wprowadź w życie ideę minimalizmu. Choć sklepy nieustannie kuszą przecenami i niesamowitymi okazjami, zastanów się, czy rzeczywiście potrzebujesz kolejnej sukienki, koszulki, bluzki (sprawdź: ekologia w branży fashion). Postaw na minimalizm w szafie. Z pewnością z korzyścią dla portfela i zdrowia będzie kupowanie mniejszej ilości ubrań, za to lepszej jakości!
Bawełna ekologiczna
Na stronie polskiej marki modowej Gau, szyjącej ubrania z certyfikowanej ekologicznej bawełny znajdziemy wiele zalet tej tkaniny:
- nie zawiera pestycydów
- nie ma w swoim składzie substancji ropopochodnych
- nie zawiera toksycznych barwników
- jest nieszkodliwa dla ekosystemu
- jest uprawiana w sposób etyczny
Celulozowe materiały jak wiskoza i cupro powstają wprawdzie z roślin, ale w toksycznych procesach chemicznych (sprawdź: czym zastąpić plastik).
Sztuczne materiały
Sztuczne włókna typu tencel, micromodal, modal mniej szkodzą środowisku dzięki małemu zużyciu wody oraz umiarkowanej ilość toksyn zużytych przy produkcji.
Niestety tkaniny te mają niekorzystny wpływ na nasze zdrowie, bo zawierają toksyczne barwniki.
Materiały powstające z substancji ropopochodnych – poliester, akryl – są szkodliwe zarówno dla ekosystemu, trujące dla pracowników podczas produkcji i zdecydowanie niezdrowe dla ludzkiego ciała.
W jaki sposób sztuczne tkaniny wpływają na nasze zdrowie?
Poliester jest syntetyczną żywicą stosowaną m.in. w produkcji odzieży i guzików. Z uwagi na swoją trwałość oraz niskie koszty produkcji stał się jednym z najchętniej używanych związków syntetycznych.
W pracy naukowej Michała Zycha i Wiesława Pilisa z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie znajduje się wiele informacji na temat wpływu włókien poliestrowych na zdrowie człowieka. Zaburzają one proces nawadniania powierzchniowej warstwy naskórka, dlatego powinny jej unikać osoby z suchą i atopową skórą. Wywołują uczuleniowe zmiany skórne i mogą nasilać napady astmatyczne.
Sportowa odzież poliestrowa noszona podczas treningów upośledza proces termoregulacji i wpływa negatywnie na układ mięśniowy, co objawia się uczuciem zmęczenia. Stosowanie poliestru może również prowadzić do powstawania zaburzeń w obrębie układu krążenia, układu oddechowego i gospodarki hormonalnej.
Recykling ubrań – oddaj, nie wyrzucaj
- Dbaj o ubrania, by służyły ci jak najdłużej
- Naprawiaj je
- Oddaj innym te, których nie nosisz
- Obdarowuj znajomych ciuszkami, z których wyrosły twoje dzieci
Nieużywane ubrania możesz oddać np. do „Szafy Przyjaciół” na warszawskiej Tamce, skąd mogą je odebrać osoby ubogie lub bezdomne albo wrzucić do kontenerów na tekstylia, które są w całej Polsce.
Odzież w dobrym stanie możesz sprzedać za kilka złotych na Allegro, Olx, a tę wysłużoną, dziurawą, bawełnianą pociąć na ściereczki i używać do sprzątania.
Ideę minimalizmu promuje wielu blogerów i celebrytów. Aktorka Maria Winiarska pojawiła się na ślubie swojej córki w przepięknej sukni, przerobionej przez krawcową z dwóch innych. Z kolei Julita Olszewska, modelka, scenarzystka, matka dwojga kilkuletnich dzieci zachęciła ludzi, którzy ją obserwują na Instagramie do ciekawego eksperymentu. Kilkanaście osób umówiło się z nią, że w trosce o planetę przez całe wakacje nie będą kupować ubrań i jeść mięsa. Nie był to pierwszy raz Julity. Wcześniej jej czteroosobowa rodzina wytrzymała cały rok bez nowych ubrań.
Julita Olszewska o minimalizmie w szafie i ekologicznym życiu
Myślę, że lepiej uświadamiać ludzi na wesoło i z dystansem niż być srogim strażnikiem. Dzieciom czasami kupuję ubrania, bo szybko rosną. Aczkolwiek moja córka, Wierka ma prawie wszystkie rzeczy używane, po kimś albo z lumpeksów. Nie chodzimy po sklepach z ubraniami, ani po centrach handlowych, więc dzieci nie mają pokus. Rzadko proszą o ubrania. Rzeczy, z których wyrosły przekazuję dalej, a gdy są w fatalnym stanie wrzucam do pojemników na tekstylia.
Może w końcu się opamiętamy, bo tyle ubrań, ile posiadamy nie jest nikomu potrzebne. Podążanie za trendami mody, gdy wiesz, że niszczysz planetę wydaje mi się okrutne. Trzeba pomyśleć, do czego to ludziom potrzebne? Określają się przez wygląd, chcą się pokazać, podkreślić status, chcą się podobać? Nie wiem. Wiem tylko, że jak nie kupujesz ubrań przez rok (nie kupujesz wcale, nawet tych eko czy polskich marek) to w głowie ci się przestawia i wiesz, że „nie szata zdobi człowieka”.
Dowiedz się więcej: Will McCallum „Jak zerwać z plastikiem. Zmień świat na lepsze, rezygnując z plastiku krok po kroku”
Więcej o wpływie tekstyliów i odpadów tekstylnych na środowisko przeczytasz na stronie Parlamentu Europejskiego: https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20201208STO93327/wplyw-produkcji-tekstyliow-i-odpadow-tekstylnych-na-srodowisko-infografika
